Αίγυπτος: Οι αρχαιολόγοι ελπίζουν στην μεγαλύτερη ανακάλυψη του 21ου αιώνα – Οι πιθανότητες να έχουν βρει τον τάφο της Κλεοπάτρας

Βασίλισσα της Αιγύπτου. Βασίλισσα των Βασιλέων. Μέλος της Δυναστείας των Πτολεμαίων. Δοξάστηκε όσο λίγοι για την ομορφιά της. Το τραγικό της τέλος ενέπνευσε την παγκόσμια λογοτεχνία.

Σε περίπτωση που επιβεβαιωθούν οι ελπίδες των αρχαιολόγων και ανακαλυφθεί ο τάφος της, θα πρόκειται δίχως αμφιβολία για τη σημαντικότερη ανακάλυψη του 21ου αιώνα. Ειδική ομάδα ανέσκαψε κοντά στην Αλεξάνδρεια μία σήραγγα κάτω από τον ναό του Όσιρι, σε βάθος 13 μέτρων. Πιστεύουν ότι ίσως αυτή οδηγεί σε δύο τάφους που αναζητούν με εμμονή εδώ και δεκαετίες: της Κλεοπάτρας και του Μάρκου Αντωνίου. «Θα ταφεί δίπλα στον Αντώνιό της. Κανένας τάφος σ’ ολόκληρη τη γη δεν θα τους χωρίσει. Ένα τόσο διάσημο ζευγάρι…»

Οι ανασκαφές έλαβαν χώρα στον «Μεγάλο Τάφο του Όσιρι» (στην αρχαιολογική θέση Μεγάλη Ταπόσιρις ή Taposiris Magna), περίπου πέντε χιλιόμετρα από την Αλεξάνδρεια, την αλλοτινή πρωτεύουσα της χώρας. Όσον αφορά πάντως τον Μάρκο Αντώνιο, ο Πλούταρχος γράφει ότι αποτεφρώθηκε και δεν υπάρχει τάφος του, ενώ άλλοι ειδικοί, και μάλιστα Αιγύπτιοι, επιμένουν ότι δεν θάβονταν βασιλιάδες σε ναούς και αποκλείουν να βρεθεί ο τάφος της Κλεοπάτρας μέσα σε ιερό. Άλλοι προσθέτουν ότι η Κλεοπάτρα μάλλον θα είχε προτιμήσει να ταφεί στην πόλη όπου βασίλευε, την Αλεξάνδρεια και όχι στην Ταπόσιρι.

Ο παγκόσμιος ενθουσιασμός πάντως καταλάγιασε, όταν το υπουργείο Πολιτισμού της χώρας ανακοίνωσε ότι είναι μάλλον απίθανο να βρεθούν οι τάφοι εκεί. Η σήραγγα, όμως, αναπτέρωσε τις ελπίδες των αρχαιολόγων που ονειρεύονται να είναι εκείνοι που θα εντοπίσουν τελικά τον τάφο της τελευταίας βασίλισσας της Αιγύπτου. Η σήραγγα που βρέθηκε έχει μήκος 1,5 χλμ. και ύψος 1,80 μ. το δε πλάτος της είναι περίπου 0,90μ. Κάποιοι ειδικοί θεωρούν ότι μοιάζει με τη σήραγγα του σπουδαίου Μεγαρίτη αρχιτέκτονα Ευπαλίνου που κατασκεύασε για αρδευτικούς λόγους παρόμοιο έργο στη Σάμο (το όρυγμα του Ευπαλίνου) περίπου το 550 π.Χ. Όμως το όρυγμα εκείνο είχε πολύ διαφορετικές διαστάσεις.

Η αρχαιολόγος Kathleen Martinez του Πανεπιστημίου του Σαν Ντομίνγκο που ασχολείται 15 χρόνια με την ανασκαφή αυτή, επιμένει ότι η Κλεοπάτρα και ο Μάρκος Αντώνιος τάφηκαν μέσα στο ναό και ότι η σήραγγα θα οδηγήσει στους δύο τάφους. Η ίδια θεωρεί ότι αυτό θα είναι η μεγαλύτερη ανακάλυψη του 21ου αιώνα και είπε σε συνέντευξή της «ακόμα κι αν οι πιθανότητες να βρω θαμμένη στο ναό την τελευταία βασίλισσα της Αιγύπτου είναι μόλις μία τοις εκατό, εγώ έχω υποχρέωση να την αναζητήσω».

Η αρχαιολόγος υποστηρίζει ότι μόλις ο Μάρκος Αντώνιος αυτοκτόνησε μετά την ήττα του από τον Οκταβιανό, η Κλεοπάτρα ζήτησε από τον νικητή να της επιτρέψει να θάψει τον αγαπημένο της στην Αίγυπτο και ότι σχεδίαζε εξαρχής αν όλα πήγαιναν στραβά (όπως και πήγαν) να ταφεί στο πλάι του. Σύμφωνα με την Martinez η Κλεοπάτρα ήθελε να αναβιώσει τρόπον τινά ως ζευγάρι με τον Μάρκο Αντώνιο, το μύθο του Όσιρι και της Ίσιδας. «Η λατρεία του Όσιρι θα εξασφάλιζε αθανασία. Μετά το θάνατό τους, οι θεοί θα επέτρεπαν στην Κλεοπάτρα να ζήσει με τον Αντώνιο σε μια άλλη μορφή ύπαρξης και έτσι θα ήταν ένα αιώνιο ζευγάρι», υποστηρίζει η αρχαιολόγος.

Στο αρχικό τμήμα της σήραγγας έχουν βρεθεί αγγεία, νομίσματα με εικόνες και ονόματα της Κλεοπάτρας αλλά και του Μεγάλου Αλεξάνδρου, και αγάλματα της Ισιδας χωρίς όμως την κεφαλή. Το έργο είναι δύσκολο εν γένει, καθώς από τον θάνατο της Κλεοπάτρας το 30 π.Χ. ή από την κατασκευή της σήραγγας μέχρι σήμερα, έχουν γίνει στην περιοχή πάνω από 30 μεγάλοι σεισμοί. Θεωρείται πιθανόν το τέλος της σήραγγας να βρίσκεται βαθιά θαμμένο πλέον κάτω από τη Μεσόγειο.

Η Ταπόσιρις η Μεγάλη ήταν αρχαία πόλη της Αιγύπτου στις ακτές της Μεσογείου, στον πλωτό βραχίονα που ένωνε την λίμνη Μαρεώτιδα με τη θάλασσα, περίπου 5 χιλιόμετρα από την Αλεξάνδρεια και ήταν σημαντικό κέντρο. Εκεί από χρόνια έχει ανασκαφεί ναός του Όσιρι και εν γένει θεωρείται ότι μπορεί να ήταν και η τελευταία κατοικία της Κλεοπάτρας, όταν πλέον κατάλαβε ότι με τον Οκταβιανό στην εξουσία, δεν υπήρχε κανένα μέλλον για εκείνην και τα τέσσερα παιδιά της –ένα από τον Καίσαρα και τρία από τον Αντώνιο. Σύμφωνα με γραπτές πηγές μάλιστα δήλωσε στον Οκταβιανό «ου θριαμβεύσομαι», δεν θα γίνω δηλαδή εγώ και τα παιδιά μου αντικείμενο του θριάμβου σου στη Ρώμη και απείλησε να καεί μαζί με όλους τους θησαυρούς της.

Στη γειτονική προς τη σήραγγα νεκρόπολη έχουν βρεθεί δύο μούμιες με επιχρυσωμένη γλώσσα ώστε να μπορούν να μιλήσουν με τον Όσιρι, αλλά είναι σε κακή κατάσταση και αποκλείσθηκε να είναι η Κλεοπάτρα και ο Αντώνιος. Ηταν πάντως σημαντικές προσωπικότητες όπως τεκμαίρεται από τον τάφο τους. Και αυτές οι μούμιες όπως και οι άλλοι νεκροί που βρέθηκαν στη νεκρόπολη είχαν ταφεί με το πρόσωπο στραμμένο προς το ναό και οι αρχαιολόγοι θεωρούν ότι ίσως αυτό φανερώνει πως στο ναό είχε ταφεί μια σπουδαία προσωπικότητα –πιθανόν η Κλεοπάτρα. Όμως πιθανόν να είχαν ταφεί με στραμμένο το κεφάλι προς το ναό προς τιμήν του Όσιρι και όχι επειδή είχε ενταφιαστεί εκεί βασίλισσα.

Στην περιοχή βρέθηκε και ναός αφιερωμένος στην Ισιδα, κεφαλή αγάλματος της Κλεοπτάτρας και νομίσματα της περιόδου της. Βρέθηκε επίσης μια μάσκα με το πρόσωπο ενός άνδρα που έχει ουλή στο πηγούνι και εικάζεται ότι παριστάνει τον Μάρκο Αντώνιο. Η όλη περιοχή σαρώθηκε με ειδικά ραντάρ για τον εντοπισμό του τάφου του Μάρκου Αντωνίου και της Κλεοπάτρας, αλλά μέχρι στιγμής τίποτα δεν αποδεικνύει ότι οι τάφοι αυτοί όντως βρίσκονται εκεί.

Η Κλεοπάτρα αυτοκτόνησε στα 39 της χρόνια και ο Αντώνιος στα 53 του. Η σχέση τους είχε κρατήσει 11 θυελλώδη χρόνια. Ο γιος της από τον Καίσαρα δολοφονήθηκε αμέσως από τον Οκταβιανό και την κόρη της από τον Αντώνιο την πάντρεψαν αργότερα με έναν τοπάρχη στη Μαυριτανία. Η κόρη πέθανε σε ηλικία 35 ετών. Οι άλλοι δυο γιοι της από τον Αντώνιο μεταφέρθηκαν στη Ρώμη για να υιοθετηθούν υποτίθεται από την Οκταβία, την χήρα του Αντώνιου, αλλά κανείς δεν έμαθε τίποτα για τη μοίρα τους έκτοτε.