«Μεγάλη Εβδομάδα» ή «Εβδομάδα των Παθών», ονομάζεται κατά το χριστιανικό εορτολόγιο η τελευταία εβδομάδα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
Αρχίζει από την Κυριακή των Βαΐων και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο και είναι αφιερωμένη στα Άγια Πάθη του Ιησού Χριστού.
Η εβδομάδα πριν το Πάσχα ονομάστηκε Μεγάλη από τους πρώτους κιόλας χριστιανικούς αιώνες κι αυτό γιατί, όπως μας εξηγεί ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, μεγάλα και κοσμοσωτήρια γεγονότα συνέβησαν στη διάρκειά της. Κέντρο αυτών των γεγονότων είναι βεβαίως τα άγια και άχραντα Πάθη, η θεόσωμη Ταφή και η ένδοξη Ανάσταση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ
«Η εις Ιερουσαλήμ είσοδος του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού»
Η Κυριακή αυτή της Μεγάλης Εβδομάδας ονομάζεται έτσι, γιατί «μετά βαΐων και κλάδων» έγινε η υποδοχή του Χριστού στα Ιεροσόλυμα. Ο Χριστός μπαίνει στην πόλη χωρίς την βασιλική πολυτέλεια, καθισμένος «επί πώλου όνου», ενώ ο κόσμος και τα μικρά παιδιά, σε μια ατμόσφαιρα χαράς και αγαλλιάσεως, βγήκαν στους δρόμους για να Τον προϋπαντήσουν με ζωηρούς αλαλαγμούς και κρατούν βάγια των φοινίκων. «Ωσαννά τω Υιώ Δαβίδ, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ!». Έτσι εκπληρώθηκε η προφητεία του Δαβίδ «εκ στόματος νηπίων και θηλαζόντων κατηρτίσω αίνον».
Την Κυριακή των Βαΐων, σε όλες τις Ενορίες της Ιεράς Μητροπόλεως τελείται Θεία Λειτουργία.
Χαρακτηριστικό έθιμο της ημέρας είναι ο στολισμός των Εκκλησιών με βάγια, ενώ μετά τη λειτουργία ο ιερέας ευλογεί και δίνει στους πιστούς σταυρούς από βάγια και μικρά κλαδάκια ελιάς, τα οποία φυλάττουμε στις οικίες ή οπουδήποτε αλλού, για ευλογία (στα καΐκια, πλοία, αυτοκίνητα, κλπ). Την Κυριακή των Βαΐων είναι έθιμο να τρώμε ψάρι.
Οι Ναοί, από το μεσημέρι της Κυριακής, παίρνουν πένθιμη όψη, όπου επικρατεί, κατά το Πατινιώτικο τυπικό, το βυσσινί χρώμα (Αίμα Χριστού). Το βυσσινί, σύμβολο πένθους, κυριαρχεί παντού. Πένθος και σεβασμός προς τον «Ερχόμενον».
Η ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΟΥ ΝΥΜΦΙΟΥ
«Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός…»
Το εσπέρας της Κυριακής τελείται η Ακολουθία του Νυμφίου. Κατανυκτική η Ακολουθία του Νυμφίου, ιδίως όταν σβήνουν τα φώτα των Ναών και ανάβουν μόνο τα κεράκια των πιστών. «Τα πάθη τα σεπτά η παρούσα ημέρα, ως φώτα σωστικά, ανατέλλει των κόσμω».
ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ
Η Μεγάλη Δευτέρα είναι για την Εκκλησία αφορμή να θυμηθούμε τον Ιωσήφ.
Την Μεγάλη Δευτέρα κυριαρχούν δύο γεγονότα:
α) Η ζωή του Ιωσήφ, του 11ου γιού του Πατριάρχη Ιακώβ. Ο Ιωσήφ προεικονίζει με την περιπέτειά του (που πουλήθηκε σκλάβος στην Αίγυπτο) τον ίδιο τον Χριστό και το πάθος Του. Ο Δίκαιος Ιωσήφ υπήρξε αδάμας αρετής, γι’ αυτό και ο Ιακώβ τον ξεχώριζε από τα άλλα παιδιά του. Τα αδέλφια του, που τον μισούσαν, σχεδιάζουν να τον βγάλουν από την μέση. Αρχικά τον έριξαν σ’ ένα λάκκο, κι’ έπειτα αποφάσισαν να τον πουλήσουν σε κάποιους Ισμαηλίτες αντί 30 νομισμάτων, κι έτσι φεύγει στην Αίγυπτο ως δούλος. Στην Αίγυπτο πουλήθηκε στον αρχιμάγειρα του Φαραώ, Πετεφρή. Από την ώρα που μπήκε στο σπίτι του Πετεφρή «ευλόγησεν Κύριος τον οίκον του Αιγυπτίου δια Ιωσήφ…». Ο νεαρός Ιωσήφ κέρδισε την εύνοια του κυρίου του και σε σύντομο χρόνο ανήλθε στο αξίωμα του αντιβασιλέως της Αιγύπτου! Στη μεγάλη αυτή θέση τον βρήκαν τα αδέλφια του και ο γέροντας πατέρας του. Έτσι, όπως τονίζει ο υμνογράφος: «ο σώφρων και σεμνός Ιωσήφ παρουσιάστηκε δίκαιος ηγεμόνας και τροφοδότης του λαού, πόσο καλή θημωνιά, πόσο ωραίος είναι ο σωρός των καλών έργων!».
β) Το περιστατικό της άκαρπης συκιάς που ξέρανε ο Χριστός (Ματθ. 21, 18-22):
Συμβολίζει την Συναγωγή των Εβραίων και γενικά την ζωή του Ισραηλιτικού λαού που ήταν άκαρποι από καλά έργα.
Η Εκκλησία, προβάλλοντας το υπόδειγμα του Ιωσήφ, μας δείχνει το ήθος της, που δεν είναι άλλο από την προσπάθεια απόκτησης της εσωτερικής ελευθερίας, και τον παραλληλίζει με τον Χριστό.
Το πρωί της Μεγάλης Δευτέρας τελείται Θ.Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων «Τον νυμφώνα Σου βλέπω, Σωτήρ μου Κεκοσμημένον…». Το βράδυ τελείται η Ακολουθία του Νυμφίου.
ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ – TΩΝ 10 ΠΑΡΘΕΝΩΝ
«Την Αγίαν και Μεγάλην Τρίτην, της των Δέκα Παρθένων παραβολής, της εκ του Ιερού Ευαγγελίου μνείαν ποιούμεθα».
Την Μεγάλη Τρίτη ζούμε δύο παραβολές:
α) Των δέκα παρθένων (Ματθ. 25,1-13), που μας διδάσκει να είμαστε έτοιμοι και γεμάτοι από πίστη και φιλανθρωπία.
β) Των Ταλάντων (Ματθ. 25,14-30), που μας διδάσκει να είμαστε εργατικοί και πρέπει να καλλιεργούμε και να αυξήσουμε τα πνευματικά μας χαρίσματα.
Η παραβολή των 10 παρθένων, που διαβάζεται την Μ.Τρίτη, έρχεται να τονίσει ότι ο Νυμφίος Χριστός έρχεται την εβδομάδα αυτή, για να μπει θριαμβευτικά στον Νυμφώνα του Ουρανού. Η παραβολή αυτή μιλάει για όσα πρόκειται να συμβούν σχετικά με την Βασιλεία των Ουρανών και θα είναι όμοια με εκείνα που συνέβησαν στις 10 παρθένες. Κατά την συνήθεια της εποχής, λοιπόν, οι 10 παρθένες βγήκαν έξω μέσα στη νύχτα με τα φανάρια τους και περίμενα να υποδεχθούν τον Νυμφίο. Οι ώρες όμως περνούσαν και ο Νυμφίος αργούσε να φανεί. Τα φανάρια τους έσβησαν και οι παρθένες αποκοιμήθηκαν. Τότε ξαφνικά μέσα στη νύχτα ακούστηκε μια φωνή να λέει: «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται…» και όλες ξύπνησαν αμέσως. Όμως μόνο οι πέντε (φρόνιμες) άναψαν τις λαμπάδες τους και ήταν έτοιμες για την υποδοχή, προβάλλοντας δηλαδή το φως των καλών τους έργων. Οι άλλες πέντε (μωρές), ζητούσαν να πάρουν λάδι από τις φρόνιμες, μα το λάδι δεν έφθανε και τότε έφυγαν για να αγοράσουν λάδι. Εν τω μεταξύ, έφθασε ο Νυμφίος, και οι πέντε φρόνιμες παρθένες μπαίνουν μαζί Του στο Νυμφώνα. Μετά από λίγη ώρα έφθασαν και οι άλλες πέντε, μα ήταν ήδη αργά, η πόρτα είχε κλείσει. Κλείσθηκαν για πάντα έξω από την πόρτα του Παραδείσου. Γι’ αυτό ο Κύριος μας τονίζει: «Γρηγορείτε».
Επίσης, η Μεγάλη Τρίτη είναι για την Εκκλησία αφορμή να θυμηθούμε την παραβολή των ταλάντων. Κάποιος άρχοντας πραγματοποιεί ένα μακρινό ταξίδι, και πριν φύγει μοιράζει στους δούλους του τμήματα από την περιουσία του. Στον ένα δίνει πέντε τάλαντα, στον άλλο δύο, στον τρίτο ένα. Μετά την επιστροφή του οι δούλοι του δίνουν λογαριασμό. Αυτός που πήρε πέντε τάλαντα, εργάστηκε και παραδίδει συνολικά δέκα, αυτό που πήρε δύο παραδίδει τέσσερα, ενώ αυτός που πήρε ένα, το επιστρέφει, διότι θεωρεί ότι ο κύριος του είναι σκληρός και θέλει να θερίσει εκεί που δεν έσπειρε. Τότε ο άρχοντας διατάσσει να του πάρουν το τάλαντο και να το δώσουν σ’ αυτόν που έχει τα δέκα και να τον τιμωρήσουν, αποκόπτοντάς τον ουσιαστικά από την κοινωνία με τους άλλους!
Η Εκκλησία προτείνει στον άνθρωπο να συνειδητοποιήσει πως ότι ξεχωριστό έχει, του δόθηκε από τον Θεό για να το καλλιεργήσει προς όφελος δικό του, αλλά κυρίως, προς όφελος των άλλων.
Το πρωί της Μ.Τρίτης, τελείται Θ.Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων, ενώ το βράδυ της Μ.Τρίτης, κατά την Ακολουθία του Νυμφίου με κατάνυξη οι χορωδίες των Ναών αποδίδουν τους ύμνους καθώς και το τροπάριο της Κασσιανής «Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή…». Το βράδυ τελείται η Ακολουθία του Νυμφίου.
ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ – «Της αλειψάσης τον Κύριον μύρω»
«Σε τον της Παρθένου Υιόν, πόρνη επιγνούσα θεόν…»
Την Μεγάλη Τετάρτη η Εκκλησία μνημονεύει την πόρνη γυναίκα που αλείφει με μύρο τον Χριστό. Η πράξη αυτή της γυναίκας δείχνει την αγάπη και την ταπείνωσή της. Το γεγονός διαδραματίσθηκε λίγο πριν το πάθος του Κυρίου, στο σπίτι του Σίμωνα Φαρισαίου, όπου είχε προσέλθει να συμφάγει μαζί του ο Ιησούς. Ξαφνικά άνοιξε η πόρτα, και μια νέα γυναίκα εμφανίστηκε κρατώντας στα χέρια της ένα αλαβάστρινο βάζο με μύρο, πλησίασε τον Ιησού και με ανείπωτη συγκίνηση αδειάζει το πολύτιμο μύρο στα πόδια Του και τα σκουπίζει με τα μαλλιά της. Ήταν τόσο αμαρτωλή, που και μόνο η παρουσία της προκαλούσε απέχθεια. Ασφαλώς θα είχε πολλά να πει η μετανοούσα αυτή γυναίκα μπροστά στο Χριστό, που συγχωρεί όλες τις αμαρτίες, όμως σταματά εδώ και σιωπά. Μόνο τα μάτια της τρέχουν ασταμάτητα με δάκρυα μετανοίας. Από το στόμα του Ιησού άκουσε ότι «αφέωνται αι αμαρτίαι αυτής αι πολλαί, ότι ηγάπησε πολύ».
Την Μεγάλη Τετάρτη τελείται το Μυστήριο του Ιερού Ευχελαίου σε όλες τις Ενορίες. Εντυπωσιακή είναι η προσέλευση του κόσμου, μικρών και μεγάλων, οι οποίοι παρηκολουθούν με ευλάβεια το Άγιο Μυστήριο και στο τέλος χρίζονται από τους ιερείς μας.
ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ – Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ
Την Αγία και Μεγάλη Πέμπτη εορτάζουμε τον Ιερό Νιπτήρα, το Μυστικό Δείπνο, την υπερφυά Προσευχή και την Προδοσία. Τις τέσσερις αυτές πράξεις μας προβάλλει η Αγία μας Εκκλησία, οι οποίες έγιναν η μία μετά την άλλη το ίδιο βράδυ.
Ο Ιησούς σκύβει και πλένει τα πόδια των μαθητών του, ταπεινά σαν δούλος, ψιθυρίζοντας «ουκ ήλθον διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι».
Έπειτα, στο «Μυστικό Δείπνο», ο Χριστός συντρώγει με τους μαθητές Του. Εκεί έγινε η παράδοση των φρικτών Μυστηρίων, η προσφορά της Θείας Κοινωνίας στους ανθρώπους. «Τούτο εστί το Σώμα μου το υπέρ υμών διδόμενον· τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν· ωσαύτως και το ποτήριον μετά το δειπνήσαι λέγων· τούτο το ποτήριον η καινή διαθήκη εν τω αίματί μου, το υπέρ υμών εκχυνόμενον…». Τους λέει ότι θα σταυρωθεί και ότι κάποιος θα τον προδώσει.
Έπειτα ο Ιησούς, μέσα στο σκοτάδι της νύχτας εκείνης, πηγαίνει στο όρος των Ελαιών με τους μαθητές του και προσεύχεται γεμάτος αγωνία. «Πάτερ, ει βούλει παρενεγκείν τούτο το ποτήριον απ᾿ εμού· πλην μη το θέλημά μου, αλλά το σον γινέσθω». Πατέρα, αν θέλεις, απομάκρυνε αυτό το ποτήρι από εμένα. Όμως όχι το θέλημά μου, αλλά το δικό σου να γίνει. Φανερώθηκε τότε σ’ Αυτόν άγγελος από τον ουρανό που τον ενίσχυε. Και επειδή έπεσε σε αγωνία, εντονότερα προσευχόταν. Και έγινε ο ιδρώτας του σαν θρόμβοι αίματος που κατέβαιναν στη γη…
Τέλος, ακολουθεί το γεγονός της προδοσίας του Ιούδα. Έχει πολλές προδοσίες να παρουσιάσει η ιστορία, καμία όμως δεν μπορεί να συγκριθεί σε κακότητα και δολιότητα, με εκείνη που διέπραξε ο μαθητής του Ιησού, ο Ιούδας, ο οποίος για 30 αργύρια, έγινε σύμβολο κακίας, αχαριστίας και διεφθαρμένης ψυχής.
Την Μεγάλη Πέμπτη, το πρωί γίνεται ο Εσπερινός και η Θεία Λειτουργία σε όλους τους Ιερούς Ναούς. Γεμάτες οι Εκκλησίες μας. Όλοι οι πιστοί σήμερα μιμούνται τους μαθητές του Χριστού μας. Λαμβάνουν το Σώμα και το Αίμα Του.
Από την Μεγάλη Πέμπτη, αρχίζουν κυρίως τα πασχαλινά έθιμα.
Από το πρωί οι νοικοκυρές καταγίνονται με το ζύμωμα. Ζυμώνουν τυρόπιτες, κουλουράκια, τσουρέκια και τις κουλούρες της Λαμπρής, με διάφορα μυρωδικά και τις στολίζουν με ξηρούς καρπούς και με στολίδια από ζυμάρι.
Βασική ασχολία της ημέρας είναι και το βάψιμο των αυγών. Πάσχα δίχως κόκκινα αυγά δε γίνεται. Γι’ αυτό και η Μεγάλη Πέμπτη λέγεται επίσης και «Κόκκινη Πέμπτη».
Τοπικό έθιμο είναι και «οι Λαμπρές». Μικροί και μεγάλοι από όλες τις Ενορίες, κρατώντας σημαίες και λάβαρα, βγαίνουν στις εξοχές και μαζεύουν «λαμπρές», ένα ωραίο αρωματικό λουλούδι χρώματος μώβ, που ανθίζει αυτή την εποχή, και το σκορπίζουν στις πλατείες, στους δρόμους και στις αυλές των Ναών.
Την Μεγάλη Πέμπτη, τελείται η Ακολουθία των Παθών, διαβάζονται τα δώδεκα Ευαγγέλια, γίνεται η τελετή της Σταύρωσης του Χριστού, και σε όλες τις Ενορίες γίνεται ο στολισμός των Επιταφίων. Η συγκίνηση της λαϊκής ψυχής για το θείο δράμα κορυφώνεται. «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου, ο εν ύδασι την γην κρεμάσας…».
Κατά το έθιμο, γυναίκες μαυροφορεμένες, σε όλες τις Ενορίες, διανυκτερεύουν στην εκκλησία, ξενυχτούν, φυλάγουν και μοιρολογούν το Χριστό, όπως συνηθίζουν να κάνουν για κάθε αγαπημένο τους νεκρό. «Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα….».
Η εξαιρετική ιερότητα των όσων τελούνται στις λειτουργίες της Μεγάλης Πέμπτης και της Μεγάλης Παρασκευής, προσδίδει ξεχωριστή θεία δύναμη.
ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ – Η ΤΑΦΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
Η Μεγάλη Παρασκευή, είναι ημέρα απόλυτης αργίας και νηστείας. Σχεδόν ολόκληρη η μέρα, αφιερώνεται στην Αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου και στην Ακολουθία του Επιταφίου.
Από τα ξημερώματα, άνδρες και γυναίκες, με τα θυμιατά και με λουλούδια μυρωδάτα ανεβαίνουν σιωπηλά το δρόμο των κοιμητηρίων. Εκεί οι Ιερείς με μαύρο πετραχήλι από τάφο σε τάφο ψάλλουν τρισάγια και μακαρίζουν τους κεκοιμημένους αδελφούς μας και οι συγγενείς συνέχεια μοιρολογούν και κλαίνε λέγοντες «Θεός συχωρέσει σας».
Την Μεγάλη Παρασκευή το πρωί οι καμπάνες των Ναών κτυπούν πένθιμα, με τον ξεχωριστό ήχο της καμπάνας αναγγέλουν τον θάνατο του Θείου Λυτρωτού και καλούν τους πιστούς για την Ακολουθία των Μεγάλων Ωρών και του Μεγάλου Εσπερινού της Αποκαθήλωσης.
Συγκινητική είναι η προσέλευση των πιστών στις Ενορίες τους για να παρακολουθήσουν το Μέγα Δράμα και να προσκυνήσουν τον Θεάνθρωπο Ιησού εντός του Τάφου, ψάλλοντες τον συγκλονιστικό ύμνο «Δος μοι τούτον τον Ξένον, ον η Μήτηρ ορώσα νεκρωθέντα εβόα… Ω Υιέ και Θεέ μου, ει και τα σπλάχαν τιτρώσκομαι και καρδίαν σπαράττομαι, νεκρόν Σε καθορώσα, αλλά τη ση αναστάσει θαρρούσα μεγαλύνω».
Ο λαός ζει με κατάνυξη το θείο δράμα. Η έντονη του επιθυμία να συμμετάσχει στο πάθος του Κυρίου, διαφαίνεται και από κάποιες απλές, ωστόσο χαρακτηριστικές του πράξεις, τη Μεγάλη Εβδομάδα.
Είναι έθιμο να πίνουν ξύδι για να δείξουν την αγάπη τους στο Χριστό, που τον πότισαν ξύδι.
Το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευής, γίνεται η Αποκαθήλωση και εκτίθεται σε προσκύνημα η χρυσοΰφαντη παράσταση του νεκρού Ιησού.
Το βράδι της Μεγάλης Παρασκευής γίνεται η περιφορά των Επιταφίων. Οι επιτάφιοι θα επιστρέψουν στους Ναούς, όπου οι πιστοί περνούν κάτω από αυτούς κάνοντας ευχές και παρακαλούν το «εσφαγμένο αρνίο της αποκαλύψεως» υπέρ υγείας και θείας βοηθείας των ξενιτεμένων τους.
Η Ιερά Ακολουθία του Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου τελειώνει με την απόθεση του Σώματος του Σωτήρος Χριστού επάνω στην Αγία Τράπεζα και διαβάζεται η προφητεία του Ιεζεκιήλ, ο Απόστολος προς Κορινθίους «και γαρ το Πάσχα ημών, υπέρ ημών ετύθη Χριστός» και αναγιγνώσκεται το Ευαγγέλιο «τη επαύριον ήτις εστί… σφραγίσαντες τον λίθον μετά της κουστωδίας», όπου οι Ιερείς ευλογούν τον λαόν και εύχονται «Καλή Ανάσταση».
ΜΕΓΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ – «ΔΕΥΤΕ ΛΑΒΕΤΕ ΦΩΣ» – Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ
Ο Μέγας Εσπερινός και η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, είναι η προαναγγελία του μεγάλου γεγονότος της Ανάστασης.
Ο ύμνος «τον Κύριον υμνείται…», που ψάλλεται, προκαλεί ρίγη συγκίνησης στους πιστούς, οι οποίοι ανταπαντούν «και υπερυψούται εις πάντας τους αιώνας».
Το «ανάστα ο Θεός» που ψάλλει ο ιερεύς σκορπίζοντας δαφνόφυλλα και ο μεγάλος «σεισμός» με κροτίδες από τα παιδιά και κτυπήματα των στασιδιών από τους πιστούς, δίδει το μήνυμα της Ανάστασης. Όλοι στη συνέχεια προσέρχονται στο Ποτήριο της Ζωής.
Το μεσημέρι στις 12 οι καμπάνες όλων των Ενοριών κτυπούν χαρμόσυνα. Κροτίδες, φωτοβολίδες και χαρούμενες ευχές ενώνονται με την νησιώτικη καταπράσινη και μυρωδάτη φύση, και δίδουν πλέον τον πανηγυρικό τόνο με τον κελαΐδισμα των πουλιών και την κατάκαρδη ευχή ο ένας προς τον άλλον «Καλή Ανάσταση».
Οι Ναοί πλέον αλλάζουν την αμφίεσή τους. Άμφια χρυσά στολίζονται παντού, αντικαθιστώντας την πένθιμη στρώση.
Στις 11 το βράδι, με ευθύνη των Δήμων, σε συνεργασία με την Ιερά Μητρόπολη, λαμβάνει χώρα η τελετή αφίξεως του Αγίου Φωτός. Λίγο πριν τα μεσάνυχτα το Άγιο Φώς έχει ήδη μεταλαμπαδευθεί στις αντιπροσωπείες όλων των Ενοριών.
Στις 12 το βράδυ οι ιερείς μας ψάλλουν το «Δεύτε λάβετε φως», βγαίνουν με τη λαμπάδα τους αναμμένη από την Ωραία Πύλη και μεταδίδουν φως στους πιστούς. Φωτοπλημμύρα οι λαμπάδες, φωτίζουν τα πρόσωπα των χριστιανών.
Στη συνέχεια οι πιστοί βγαίνουν έξω από την εκκλησία, όπου οι ιερείς μας διαβάζουν το Ιερό Ευαγγέλιο της Αναστάσεως και μόλις τελειώσει ψάλλουν το «Χριστός Ανέστη».
Αμέσως μετά αρχίζουν να πέφτουν πυροτεχνήματα και βεγγαλικά, και γίνεται η «καύση του Ιούδα» κατά το έθιμο. Αγκαλιές και φιλιά, χριστιανική χαρά, «Χριστός Ανέστη»!
Μετά την Ανάσταση τελείται η Πασχαλινή Θεία Λειτουργία, και αφού κοινωνήσουν το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, οι πιστοί μεταφέρουν στο σπίτι τους το Άγιο Φως. Στην είσοδο του σπιτιού τους, στο ανώφλι της πόρτας, κάνουν, με τον καπνό της λαμπάδας, το σχήμα του σταυρού. Μετά ανάβουν το καντήλι και προσπαθούν να το κρατήσουν αναμμένο όλο το χρόνο. Στη συνέχεια κάθονται στο Πασχαλινό τραπέζι για να φάνε την πατροπαράδοτη μαγειρίτσα (σούπα από αρνίσια ή βοδινά εντόσθια). Τσουγκρίζουν κόκκινα αυγά και τρώνε κουλούρια και τσουρέκια.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ
Χριστός Ανέστη!
Πάσχα… Η Εορτή των Εορτών! Και η Πανήγυρις των Πανηγύρεων! Είναι η Ανάστασις του Χριστού!
Οι γυναίκες και μαθήτριες του Χριστού πηγαίνουν με μύρα στον τάφο για να Του προσφέρουν τις ύστατες τιμές της αγάπης τους. Φθάνοντας στον τάφο τον βλέπουν κενό! Και ο λευκοφορεμένος Άγγελος τους διακηρύττει την Ανάσταση: «Ηγέρθη ο Κύριος!».
Την Κυριακή του Πάσχα, οι ιερείς μας ενδύονται τα πασχαλινά άμφιά τους και με την εικόνα της Αναστάσεως και αναμμένες λαμπάδες με ιερά πομπή πηγαίνουν στον Μητροπολιτικό Ναό, όπου ψάλλεται ο Εσπερινός της Αγάπης και ακούγεται το Αναστάσιμο Ευαγγέλιο «ούσης οψίας τη ημέρα εκείνη τη μια τω Σαββάτω των θυρών κεκλεισμένων», σε πολλές γλώσσες κατά το έθος.
Μετά το πέρας του Εσπερινού της Αγάπης, ο Ιερός Κλήρος μοιράζει το κόκκινο αυγό στους πιστούς και εύχεται ο Αναστάς Κύριος να πλημμυρίζει τις καρδιές όλων μας με το ανέσπερο φως της Αναστάσεώς Του.
H ημερομηνία εορτασμού του Πάσχα, καθορίστηκε από την Πρώτη Οικουμενική Σύνοδο της Βιθυνίας στη Νίκαια, το 325 μ. Χ. Αποφασίστηκε να γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας και μετά το Πάσχα των Ιουδαίων.
Σε πολλά μέρη της Ελλάδας την Κυριακή του Πάσχα ψήνουν το αρνί στη σούβλα, μαζί με το κοκορέτσι. Το αρνί που τρώμε το Πάσχα συμβολίζει τον Χριστό που θυσιάστηκε σαν το αρνί για την σωτηρία όλης της ανθρωπότητας.
Από την Κυριακή του Πάσχα και για 40 ημέρες οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί χαιρετούν ο ένας τον άλλον λέγοντας «Χριστός Ανέστη» και απαντώντας «Αληθώς Ανέστη».
