Άρθρο των FT: “Η Τουρκία είναι ένας εξοργιστικός, αλλά πολύ απαραίτητος σύμμαχος”

314

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μπορεί να εκβιάζει το ΝΑΤΟ για τις αιτήσεις ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας, αλλά έχει ένα αδύνατο σημείο, δήλωσε ο Γκίντεον Ράχμαν, επικεφαλής ανταποκριτής εξωτερικών υποθέσεων των Financial Times.

Η εκδίωξη της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ είναι αδιανόητη, καθώς η Ουκρανία θα γινόταν ουσιαστικά περίκλειστη και η ρωσική επιρροή θα επεκταθεί στη Μεσόγειο, ενώ η αδυναμία της τουρκικής οικονομίας δίνει σε άλλα μέλη του ΝΑΤΟ κάποιο αντίθετο μοχλό έναντι του Ερντογάν, είπε ο Ράχμαν σε στήλη που δημοσιεύτηκε στους FT την Δευτέρα. Κι αυτό, αν μη τι άλλο, μας υποδεικνύει στο πως αντιμετωπίζει η Βορειοατλαντική Συμμαχία τους Τούρκους….

Αναλυτικά το άρθρο: 

Γιατί να μην διώξουμε την Τουρκία από το ΝΑΤΟ; Ακούγεται σαν μια υπέροχη ιδέα – ιδιαίτερα μετά από μερικά ποτά μετά τη σύνοδο κορυφής.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι ένας εξοργιστικός σύμμαχος. Αφού απέσυρε τις αντιρρήσεις του την περασμένη εβδομάδα για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ο Τούρκος πρόεδρος δημιούργησε αμέσως νέες αμφιβολίες – υποδηλώνοντας ότι το τουρκικό κοινοβούλιο δεν θα επικυρώσει τη συμφωνία, εκτός εάν η Σουηδία εκδώσει 73 άτομα που η Τουρκία κατηγορεί για τρομοκρατία.

Η παράδοση οποιουδήποτε στο έλεος του συστήματος δικαιοσύνης του Ερντογάν είναι ένα σκληρό αίτημα για οποιαδήποτε δημοκρατία. Ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς, Κούρδος και κορυφαίος πολιτικός της αντιπολίτευσης, βρίσκεται στη φυλακή από το 2016 — παρά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ότι έπρεπε να αφεθεί ελεύθερος και ότι η φυλάκισή του ήταν «απλώς κάλυψη για έναν απώτερο πολιτικό σκοπό».

Η περίπτωσή του δεν είναι μεμονωμένο παράδειγμα. Ο Οσμάν Καβαλά, επιχειρηματίας και φιλάνθρωπος, καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη χωρίς αναστολή τον Απρίλιο για φερόμενο σχέδιο πραξικοπήματος. Η αδυναμία των στοιχείων εναντίον του οδήγησε σε διαμαρτυρίες από δυτικές κυβερνήσεις, ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Επτά συγκατηγορούμενοι του Καβαλά, συμπεριλαμβανομένου του Hakan Altinay, ενός εξέχοντος ακαδημαϊκού, καταδικάστηκαν σε 18 χρόνια φυλάκιση με εξαιρετικά αμφισβητήσιμα στοιχεία.

Η συμπεριφορά του Ερντογάν εγείρει άβολα ερωτήματα για το ΝΑΤΟ. Η συμμαχία λέει ότι βασίζεται στην υπεράσπιση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αλλά η φυλάκιση πολιτικών αντιπάλων με πλαστές κατηγορίες είναι κάτι που κάνει ο Βλαντιμίρ Πούτιν. Πράγματι, οι Ρώσοι και Τούρκοι ηγέτες είχαν από καιρό στενή σχέση.

Η ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ θα ήταν μεγάλο πλήγμα για τον Πούτιν. Αυτό θα σήμαινε ότι το ΝΑΤΟ περιλάμβανε κάθε έθνος που συνορεύει με τη Βαλτική Θάλασσα, εκτός από τη Ρωσία. Οι ανασταλτικές τακτικές της Τουρκίας αντικατοπτρίζουν μια κυνική περιφρόνηση για τα κράτη της Βαλτικής – συναδέλφους μέλη του ΝΑΤΟ που αντιμετωπίζουν μια υπαρξιακή απειλή.

Η προθυμία του Ερντογάν να εκβιάσει το ΝΑΤΟ για τη Φινλανδία και τη Σουηδία δημιουργεί επίσης αμφιβολίες για το πώς μπορεί να συμπεριφερθεί η Τουρκία σε μελλοντικές κρίσεις. Το άρθρο πέμπτο – η αμοιβαία αμυντική εγγύηση στην καρδιά της συμμαχίας που θα πυροδοτηθεί από μια ρωσική επίθεση – εξαρτάται από την ομόφωνη ψηφοφορία.

Δεν θα ήταν λοιπόν καλύτερα το ΝΑΤΟ χωρίς την Τουρκία; Με τίποτα. Η απέλαση της Τουρκίας, ακόμη κι αν ήταν νομικά δυνατή, θα ήταν στρατηγική καταστροφή. Η Μαύρη Θάλασσα είναι η βασική διαδρομή προς τη Μεσόγειο και τον ευρύτερο κόσμο τόσο για την Ουκρανία όσο και για τη Ρωσία. Εάν τα ουκρανικά σιτηρά είναι ποτέ να βγουν από τα λιμάνια της χώρας στις παγκόσμιες αγορές, θα περάσουν από τη Μαύρη Θάλασσα — και η Τουρκία ελέγχει την είσοδο στη θάλασσα. Αυτός ο κρίσιμος ρόλος υπογραμμίστηκε από την κράτηση από την Τουρκία ενός ρωσικού πλοίου που φέρεται να μετέφερε κλεμμένα σιτηρά από την Ουκρανία.

Εάν η Τουρκία εκδιώκονταν από το ΝΑΤΟ και γινόταν de facto σύμμαχος της Ρωσίας, η Ουκρανία θα γινόταν ουσιαστικά μια μεσόγεια χώρα και η Ρωσία θα βρισκόταν στις πύλες της Μεσογείου.

Η ισορροπία ασφαλείας στη Μέση Ανατολή θα ήταν επίσης πολύ περίπλοκη. Οι Τούρκοι έχουν μεγάλη στρατιωτική παρουσία στο εσωτερικό της Συρίας. Αν και έχουν συγκρουστεί με τους Αμερικανούς για τον ρόλο των Κούρδων, αντιτίθενται στη συμμαχία μεταξύ της Ρωσίας και του καθεστώτος Άσαντ. Οι Τούρκοι έχουν επίσης προσφέρει καταφύγιο σε 3,7 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες — μια ανθρωπιστική πράξη που έχει αφαιρέσει μεγάλο μέρος της πίεσης από την ΕΕ.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Ερντογάν έχει αμαυρώσει σοβαρά τα δημοκρατικά διαπιστευτήρια της Τουρκίας. Όμως, σε αντίθεση με τη Ρωσία, η Τουρκία δεν αποτελεί απειλή για την ασφάλεια του υπόλοιπου ΝΑΤΟ – εκτός ίσως από την Ελλάδα, η οποία ανησυχεί από τη μυϊκή κάμψη του Ερντογάν στο Αιγαίο Πέλαγος. Δεδομένης της συντριπτικής σημασίας για το ΝΑΤΟ να αντιμετωπίσει τη Ρωσία, είναι πιο ζωτικής σημασίας από ποτέ να κρατήσει την Τουρκία στο πλευρό.

Ο Ερντογάν το ξέρει αυτό. Χρησιμοποιεί τη μόχλευση που του έδωσε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Η κατάσταση είναι τρελή, αλλά δεν είναι αδιαχείριστη. Ο Τούρκος ηγέτης είναι απόλυτα ικανός να αλλάξει θέση, όταν τον βολεύει. Και τα άλλα μέλη του ΝΑΤΟ έχουν επίσης μόχλευση που μπορούν να χρησιμοποιήσουν στην Τουρκία.

Η ευελιξία του Ερντογάν καταδεικνύεται από τη μετατόπισή του στη Σαουδική Αραβία. Οι Τούρκοι και οι Σαουδάραβες βρίσκονται σε διαμάχη εδώ και πολλά χρόνια – διχασμένοι από τις συγκρουόμενες φιλοδοξίες τους για περιφερειακή ηγεσία και την αντίθετη στάση τους απέναντι στους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Σε ένα στάδιο, οι Σαουδάραβες μποϊκόταραν τα τουρκικά προϊόντα. Με την τουρκική οικονομία σε άθλια κατάσταση, ο Ερντογάν δεν μπορεί πλέον να αντέξει αυτού του είδους τον ανταγωνισμό. Έτσι, έχει βελτιώσει τις σχέσεις με τους Σαουδάραβες – καλωσόρισε πρόσφατα τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ.

Η αδυναμία της τουρκικής οικονομίας δίνει στα άλλα μέλη του ΝΑΤΟ κάποιο αντίθετο μοχλό έναντι του Ερντογάν. Ο πληθωρισμός στην Τουρκία είναι τώρα σχεδόν 80 τοις εκατό — σε μεγάλο βαθμό λόγω της οικονομικής κακοδιαχείρισης του ίδιου του Ερντογάν. Το τουρκικό νόμισμα έχει υποχωρήσει περισσότερο από 60 τοις εκατό τα τελευταία δύο χρόνια. Η χώρα υποφέρει από τεράστιο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και γίνεται επίμονη συζήτηση ότι θα χρειαστεί τελικά μια διάσωση του ΔΝΤ. Αυτό θα ήταν ταπείνωση για τον Ερντογάν — με προεδρικές εκλογές να πλησιάζουν το 2023.

Για να αποφύγει την οικονομική καταστροφή, η Τουρκία είναι πιθανό να χρειαστεί ξένη βοήθεια. Εκεί θα μπορούσαν να βοηθήσουν οι σύμμαχοί της στο ΝΑΤΟ. Σε αντάλλαγμα για οικονομική βοήθεια, η Τουρκία ίσως χρειαστεί να λάβει μια πιο λογική στάση σχετικά με την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Και αν αυτό ακούγεται σαν παζάρι στο Μεγάλο Παζάρι της Κωνσταντινούπολης — ας είναι..