Διαλεκτικός υλισμός και πολιτική ορθότητα

984

Γράφει ο Γιάννης Κίτσος.

 

Μπορεί να ζήσει κανείς χωρίς ιδέες; Δεν μπορεί! Κι όμως, ο διαλεκτικός υλισμός, κοσμοθεωρία του κομμουνισμού, υποστήριζε το ακριβώς αντίθετο. Ονομάστηκε διαλεκτικός υλισμός, επειδή η ερμηνεία που δίνει στα φαινόμενα της φύσης, η αντίληψη του για τα φαινόμενα της φύσης, η θεωρία του είναι υλιστική. Πονηρά, δεν αμφισβητούσε, βέβαια, την ύπαρξη της συνείδησης, δηλαδή των ιδεών, αλλά προπαγάνδιζε ότι η ύλη είναι το πρωτεύον και η συνείδηση το δευτερεύον. Η διαλεκτική και η μεταφυσική μέθοδοι γνώσης βρίσκονται σε ένα συνεχή αγώνα μεταξύ τους.

Επίσης, οι δυο αυτές βασικές φιλοσοφικές κατευθύνσεις – του υλισμού και του ιδεαλισμού – βρίσκονται σε πάλη από τον καιρό της γένεσης τους ως τις μέρες μας. Συγκεκριμένα, είναι πάλη φιλοσοφικών κομμάτων, που εκπροσωπούν τα συμφέροντα εχθρικών μεταξύ τους τάξεων και κοινωνικών ομάδων. Οι και οι δυο αριστοκρατικής καταγωγής Δημόκριτος και Πλάτωνας, ο πρώτος θεωρείται προοδευτικός δημοκράτης και ο δεύτερος αντιδραστικός αριστοκράτης. Τον Πλάτωνα ως «κεφαλαιοκράτη» ακολούθησαν οι Χέγκελ, ο Καντ, ο Άγγλος επίσκοπος Μπέρκλι, ο Μαχ, ο Αβενάριος, ο Τζον Λοκ, ο Χιούμ, ο Φράνσις Μπέικον, ο Άνταμ Σμιθ κ.α.. Οι παραπάνω κακοί ιδεαλιστές ή μεταφυσικοί ή κεφαλαιοκράτες και οι καλοί υλιστές ή διαλεκτικοί ή προλετάριοι, δηλαδή ο Μαρξ, ο Ένγκελς, ο Λένιν και ο Στάλιν.
Για τον διαλεκτικό υλισμό, επειδή υπάρχουν οι νομοτέλειες, δεν υφίστανται τα θεμέλια της σύγχρονης επιστήμης, δηλαδή η τυχαιότητα και η φαντασία. Για όλα δε τα δεινά στον κόσμο φταίει η κεφαλαιοκρατία. Έτσι, τα συμφέροντα των τάξεων είναι εχθρικά και ανειρήνευτα. Και μέσα από τις νομοτέλειες του, βλέπει την πηγή της εξέλιξης στην εσωτερική πάλη των αντιθέτων, που ενυπάρχουν αντικειμενικά σε κάθε αντικείμενο, σε κάθε φαινόμενο. Με τον τρόπο αυτό δυο καθαρά φιλοσοφικά ζητήματα μετατρέπονται σε καθαρά πολιτικά.

Έκτοτε δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος μέσα από τον οποίο αναδεικνύεται η ματαιότητα του να ψάχνει να βρει κανείς πολιτικές λύσεις στα προβλήματα της ανθρωπότητας. Και αυτό γιατί, αφού με τις νομοτέλειες και προλεταριάτο έχει λύσει τα φιλοσοφικά του ζητήματα, ο διαλεκτικός υλισμός πλέον δεν αναγνωρίζει ότι τα προβλήματα της ανθρωπότητας είναι περισσότερο φιλοσοφικά και λιγότερο πολιτικά. Πλέον είναι καθαρά και μόνο πολιτικά! Και εκεί έγκειται και η εφήμερη αποτελεσματικότητα, η έκφραση φανατικής βίας και τελικά η αποτυχία της πολιτικής δραστηριότητας του διαλεκτικού υλισμού. Ο διαλεκτικός υλισμός αναγνωρίζει ως πολιτικό υποκείμενο μόνο τον προλετάριο και πολιτική πράξη την πάλη.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο έχει αρχίσει να εμφανίζεται δυναμικά το κίνημα της πολιτικής ορθότητας, σε συνέχεια καθώς φαίνεται του καταρρέοντος διαλεκτικού υλισμού. Δεν πάει πολύς καιρός που οι οπαδοί του κινήματος έβγαλαν σεξιστή ακόμη και τον Όμηρο, έκαναν τον Αχιλλέα μαύρο και κρίθηκε ρατσιστική η ταινία «Όσα παίρνει ο άνεμος». Ακολουθεί πρόσφατα το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον το οποίο αποφασίζει να διαγράψει τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά από το πρόγραμμά του, καθώς μια πολύ μικρή μειοψηφία αρνητών αυτών των γλωσσών, τις διώκουν ως φέρουσες «συστημικό ρατσισμό».

Η πολιτική ορθότητα εισάγει τις δικές της νομοτέλειες. Ο ελληνικός αλλά και ρωμαϊκός πολιτισμός, θεμέλια του σύγχρονου δυτικού, κατάγονται από την υποσαχάριο Αφρική και η πατροπαράδοτη μυθολογική αντίληψη της δημιουργίας του κόσμου, βάση των σύγχρονων θρησκειών και δυτικής φιλοσοφίας, διαγράφεται από τη συνείδηση μας. Η συνείδηση, άλλωστε, την εποχή της πολιτικής ορθότητας θεωρείται κάτι περιττό. Και για το ασυνείδητο άτομο, ο πολιτικός ακτιβισμός είναι ένα σημαντικό δέλεαρ επειδή φαίνεται να προστατεύει τα αποκτήματα του και να νομιμοποιεί την απληστία του.

Μαζί με τις νομοτέλειες, και σε πλήρη αντιστοιχία με τον διαλεκτικό υλισμό, το κίνημα της πολιτικής ορθότητας αναγνωρίζει ως πολιτικό υποκείμενο μόνο το «πολιτικά ορθό» και πολιτική πράξη την πάλη. Όπως και στον διαλεκτικό υλισμό έτσι και εδώ δεν υφίστανται τυχαιότητα και φαντασία. Η έλλειψη οποιουδήποτε άλλου τύπου συνείδησης – αφού όλοι καταγόμαστε από την υποσαχάρια Αφρική, άρα είμαστε όλοι μαύροι και άνευ μεταφυσικής, τουτέστιν αφιλοσόφητοι και άθρησκοι -, δηλαδή ιδεών, γεννάει με απόλυτη βεβαιότητα την αταξία καθώς, όπως και στον διαλεκτικό υλισμό, η πολιτική κρίνεται μέσα από την άμεση αντιπαράθεση ανθρώπου προς άνθρωπο.

Όσο το κίνημα της πολιτικής ορθότητας θα επεκτείνεται, η εποχή που διανύουμε θα θυμίζει όλο και πιο έντονα για μια ακόμα φορά το Υπουργείο Αλήθειας στο δυστοπικό μυθιστόρημα του Όργουελ, το οποίο αναφερόταν στο τότε σταλινικό καθεστώς, όπου καταδικαζόταν, όχι μόνο η απείθεια, αλλά ακόμη και το έγκλημα της σκέψης και όπου οι άνθρωποι όφειλαν να είναι ικανοί, εργατικοί, εύπιστοι, αδαείς, φανατικοί, με κύρια χαρακτηριστικά το φόβο, το μίσος, τη μικροπρέπεια και μια έκφυλη θριαμβολογία. «Ο πόλεμος είναι ειρήνη, η ελευθερία είναι σκλαβιά, η άγνοια είναι δύναμη», γράφει ο Βρετανός συγγραφέας. Μετά την κατάρρευση του, ο διαλεκτικός υλισμός, μέσα από την πολιτική ορθότητα, δείχνει να μεταμορφώνεται σε κάτι ακόμα πιο βίαιο.