Την Τετάρτη, 26 Μαρτίου, το think tank MCC Brussels διοργάνωσε μια ενδιαφέρουσα εκδήλωση με τίτλο «Η σημασία της ανάγνωσης: μια επείγουσα πρόκληση». Η εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε στο Ινστιτούτο Liszt στην πρωτεύουσα του Βελγίου, συγκέντρωσε διακεκριμένους ακαδημαϊκούς από τη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία, οι οποίοι συζήτησαν πώς να αντιμετωπιστεί η ανησυχητική μείωση της ανάγνωσης βιβλίων σε όλη την Ευρώπη, ιδιαίτερα μεταξύ των νεότερων γενεών.
Η Katalin Deme, Ανώτερη Ερευνήτρια στο MCC Brussels, άνοιξε την εκδήλωση τονίζοντας ότι η τρέχουσα κρίση υπερβαίνει την ψηφιοποίηση και την πανδημία του COVID-19, και την περιέγραψε ως πολιτιστική κρίση που επηρεάζει βαθιά την κοινωνική δομή. Η Deme υπογράμμισε την ανάγκη επανακτήσεως της κλασικής λογοτεχνίας και προστασίας της από την προέλαση της «κουλτούρας της ακύρωσης», μια τάση που πιστεύει ότι φτωχοποιεί και περιορίζει τις κριτικές και ηθικές ικανότητες των νέων.
«Η σημερινή λογοκρισία επιδιώκει να καταργήσει κοινές νόρμες και να πολώσει τις κοινωνίες στο όνομα της διαφορετικότητας», είπε η Deme, υπογραμμίζοντας την επείγουσα ανάγκη προώθησης ανοιχτών και πλουραλιστικών συζητήσεων για την κατάσταση της κουλτούρας της ανάγνωσης.
Η Γαλλίδα ιστορικός και ανταποκρίτρια στο Παρίσι για το europeanconservative.com, Hélène de Lauzun, τόνισε την ηθική αξία της ανάγνωσης, ιδιαίτερα για τους νέους. Η De Lauzun υποστήριξε ότι η κλασική λογοτεχνία, αν και περιέχει στοιχεία που κάποιοι μπορεί να θεωρήσουν ανήθικα, πραγματεύεται τα θέματα της ηθικής με κατάλληλο και εμπλουτιστικό τρόπο για τη νεολαία. Επικρότησε έντονα την “παιδικοποίηση” και την απλοποίηση του λογοτεχνικού περιεχομένου, υποστηρίζοντας έργα που προάγουν βαθιά, ηθικά ισορροπημένη σκέψη.
«Αν οι ενήλικες δεν διαβάζουν, τα παιδιά είναι απίθανο να το κάνουν», δήλωσε η Γαλλίδα μελετήτρια, υπογραμμίζοντας τη σημασία του παραδείγματος που δίνουν οι γονείς στο σπίτι. Η De Lauzun πρόσθεσε επίσης ότι «η δύναμη των εικόνων είναι πολύ πιο βίαιη για τα νεαρά μυαλά, ενώ η ανάγνωση επιτρέπει την ανάπτυξη της φαντασίας και της αφηρημένης σκέψης».
Από την πλευρά του, ο Tim Black, Βρετανός αρθρογράφος και επιμελητής βιβλίων στο περιοδικό Spiked, παρατήρησε ένα παράδοξο στο Ηνωμένο Βασίλειο σήμερα: ενώ τα επίπεδα αλφαβητισμού είναι υψηλά, η απόλαυση της ανάγνωσης έχει μειωθεί σημαντικά, ειδικά μεταξύ των νέων. Σύμφωνα με τον Black, αυτό πηγάζει από την πολιτιστική υποτίμηση της ανάγνωσης, η οποία έχει περιοριστεί σε απλό λειτουργικό εργαλείο για οικονομική πρόοδο.
«Χάνουμε την παλιά ανθρωπιστική ιδέα της ανάγνωσης ως μέσου αυτοανακάλυψης και προσωπικής ανάπτυξης», είπε ο Black, σημειώνοντας ότι οι πολιτιστικές ελίτ έχουν υπονομεύσει την αυθεντία και τη σημασία των μεγάλων λογοτεχνικών έργων, απογυμνώνοντάς τα από την ανθρωπιστική τους αξία και περιορίζοντάς τα σε πηγές ιδεολογικής αντιπαράθεσης.
Ο Γερμανός ιστορικός και μελετητής της λογοτεχνίας Till Kinzel τόνισε τη σημασία της καλλιέργειας μιας κουλτούρας ανάγνωσης από την πρώιμη παιδική ηλικία μέσω πρακτικών μεθόδων, όπως η ανάγνωση δυνατά. Ο Kinzel υπογράμμισε ότι η ανάγνωση εμπλουτίζει το λεξιλόγιο, διεγείρει τη φαντασία και βοηθά στην ανάπτυξη βασικών αφηρημένων δεξιοτήτων για την ενήλικη ζωή.
«Η ανάγνωση δυνατά και σιωπηλά δημιουργεί έναν ζωτικό χώρο ηρεμίας, υπομονής και συγκέντρωσης, απαραίτητο για την πνευματική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών», τόνισε ο καθηγητής. Ο Kinzel πρότεινε επίσης την αφιέρωση «τουλάχιστον 15 λεπτών καθημερινά στο τέλος της σχολικής ημέρας για σιωπηλή ανάγνωση», επισημαίνοντας ότι αυτή η πρακτική θα μπορούσε να βοηθήσει τους μαθητές να χαλαρώσουν και να ενισχύσουν την προθυμία τους να ακούσουν και να μάθουν.
