Το μεσημέρι της Δευτέρας 29 Αυγούστου, 50 χρόνια μετά τη λήξη του ιστορικού προγράμματος «Απόλλων» και μια δεκαετία μετά το τέλος του προγράμματος Space Shuttle (των περίφημων «διαστημικών λεωφορείων» για αποστολή επανδρωμένων σκαφών στο διάστημα), η NASA θα δοκιμάσει για πρώτη φορά τον νέο της πύραυλο.
Ο πύραυλος Space Launch System (SLS) είναι το πρώτο βήμα του νέου προγράμματος «Άρτεμις», με σκοπό οι άνθρωποι να επιστρέψουν στη Σελήνη και να πατήσουν πόδι και στον Άρη. Ο SLS αποτελεί τη συνέχεια του Space Shuttle και τον διάδοχο του θρυλικού πυραύλου Saturn V που υπήρξε μέρος του προγράμματος «Απόλλων».
Αποτελεί, όμως, και μια τεράστια σπατάλη χρημάτων, σύμφωνα με τον Economist. Η σύλληψη και η εκτέλεση του συγκεκριμένου προγράμματος είναι ένα τέλειο παράδειγμα του «λαβυρίνθου» της (μικρο)πολιτικής.
Όπως σημειώνει το δημοσίευμα, οι πύραυλοι που κατασκευάζουν οι ιδιωτικές εταιρείες θα ξεπεράσουν πολύ γρήγορα τον SLS. Και γι’ αυτό δεν φταίνε οι επιστήμονες και οι μηχανικοί της NASA, αλλά το αμερικανικό Κογκρέσο.
Η αμερικανική οδύσσεια του διαστήματος
Ας κάνουμε μια αναδρομή. Το πρόγραμμα Space Shuttle ακυρώθηκε από τον Τζορτζ Μπους τον Νεότερο το 2004. Την επόμενη χρονιά, η NASA ανακοίνωσε τον διάδοχό του: το πρόγραμμα Constellation. Στόχος του ήταν η ολοκλήρωση του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού και η επιστροφή του ανθρώπου στο φεγγάρι έως το 2020, καθώς και το πολυπόθητο πρώτο βήμα στον Άρη.
Το 2010, τα έξοδα για το συγκεκριμένο πρόγραμμα ήταν τόσο μεγάλα που ο Μπαράκ Ομπάμα το ακύρωσε. Ωστόσο, τα συμβόλαια είχαν ήδη υπογραφεί με τις διάφορες διαστημικές εταιρείες, καθώς και με τα ινστιτούτα της NASA. Έτσι, το πρόγραμμα για τον SLS δημιουργήθηκε την ίδια χρονιά, καθώς τα συμβόλαια από το ακυρωμένο Constellation εξακολουθούσαν να ισχύουν κανονικά.
Το SLS έχει κοστίσει στους Αμερικανούς φορολογούμενους περίπου 23 δισεκατομμύρια δολάρια την τελευταία δεκαετία. Εντωμεταξύ, κατά την ίδια περίοδο οι ιδιωτικές αποστολές στο διάστημα (όπως τις SpaceX του Ίλον Μασκ) έδειξαν ότι είναι δυνατόν να αξιοποιηθούν επαναχρησιμοποιούμενοι πύραυλοι με το κόστος να φτάνει τα 50 εκατ. δολάρια ανά εκτόξευση. Στον αντίποδα, το αντίστοιχο κόστος για μια βόλτα με έναν πύραυλο SLS υπολογίζεται στα 2 δισ. δολάρια (ή και περισσότερο).
Μέσα στους επόμενους έξι μήνες, η SpaceX θα στείλει το Starship στο διάστημα. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο πύραυλο της εταιρείας του Μασκ που θα μπορεί να μεταφέρει παρόμοια φορτία με τον SLS, με κάθε εκτόξευση να κοστίζει μερικά εκατομμύρια.
Με τον ανταγωνισμό στον ιδιωτικό τομέα να αυξάνεται – στο παιχνίδι μπαίνει και η Blue Origin του Τζεφ Μπέζος – είναι δύσκολο να βρεθεί μια θέση για τον πύραυλο SLS.
To δημοσίευμα του Economist σημειώνει ότι θα ήταν καλύτερο να ακυρωθεί το πρόγραμμα για τον νέο πύραυλο της NASA, η οποία θα έπρεπε να αγοράσει πυραύλους από ιδιώτες και να επικεντρωθεί περισσότερο στην αποστολή τoυ προγράμματος «Άρτεμις». Την ιδέα αυτή είχε εκφράσει, εξάλλου, από το 2019 και ο τότε επικεφαλής της NASA, Τζιμ Μπράιντενσταϊν.
Ο αρθρογράφος προτείνει, επίσης, στην κυβέρνηση Μπάιντεν να επικεντρωθεί σε αυτά που η NASA μπορεί να προσφέρει και που δεν υπάρχουν ακόμη στην αγορά: υψηλού ρίσκου επιστημονική έρευνα, τεχνολογία για διαστημικές αποστολές που θα φέρουν νέα ευρήματα ή και τρόποι για την καλύτερη κατανόηση και καταγραφή παγκόσμιων απειλών, όπως η κλιματική αλλαγή.
«Μόνο μερικά από τα 32 δισ. δολάρια που ξοδεύτηκαν για τον SLS θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά», σημειώνει χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι η NASA θα μπορούσε να «ξεγλιστρήσει» από τις προτεραιότητες του Κογκρέσου, αν είχε μεγαλύτερη ανεξαρτησία και δεν έπεφτε θύμα της «έλλειψης διορατικότητας» των πολιτικών.
«Αν όμως οι βουλευτές δεν ενδιαφέρονται να προσεγγίσουν με λογική το διάστημα, ας έχει. Δεν υπάρχει κάποιος λόγος η NASA να είναι τόσο μεγάλη», καταλήγει με νόημα ο Economist.
