Γράφει ο Ηλίας Τσούνης*
Τις τελευταίες εβδομάδες είδαμε την ένταση στις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας να φτάνει σε
πρωτόγνωρα επίπεδα. Μάλιστα, όπως πλέον γνωρίζουμε, οι δύο χώρες έφτασαν πολύ κοντά
σε ένοπλη σύγκρουση στην Ανατολική Μεσόγειο, τις πρώτες ημέρες της κρίσης.
Οι Τουρκικές πολιτικές ελίτ, αδυνατώντας να διαχειριστούν τις επιτυχίες της Ελλάδας σε
διπλωματικό επίπεδο (Συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ με Ιταλία & Αίγυπτο), από τον Ιούλιο
έως σήμερα έχουν προβεί σε ακραίες, εθνικιστικές και μαξιμαλιστικές δηλώσεις που
καταστρατηγούν κάθε έννοια διπλωματικής ρητορικής. Γίναμε μάρτυρες απίστευτων
δηλώσεων δια στόματος και του ίδιου του προέδρου της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν,
για ποταμούς αίματος, για επανάληψη της ιστορίας, για ρίψη των Ελλήνων στην θάλασσα –
όπως αυτός αντιλαμβάνεται τον πόλεμο ανεξαρτησίας της Τουρκίας (1919-1923) και άλλα
παρόμοια.
Όλο αυτό το διάστημα πολλοί Τούρκοι αξιωματούχοι μάς βρίζουν, μας προσβάλουν και
απειλούν την εδαφική κυριαρχία και ακεραιότητα της Ελλάδας και της Κύπρου. Ταυτόχρονα,
οι Τούρκοι, δεν αρκέστηκαν σε εμάς, αλλά επιτέθηκαν σε όποιον συμπαρατάχθηκε με τις
θέσεις μας. Προσέβαλαν τον Πρόεδρο της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, απείλησαν το
Γαλλικό αεροπλανοφόρο Charles De Gaulle με βύθιση και προειδοποίησαν την Γαλλική
κοινωνία πως θα πληρώσει φόρο αίματος εφόσον τα βάλει με την μεγάλη και ισχυρή Τουρκία.
Κατά την γνώμη μου, οι Τούρκοι δεν εκτίμησαν ορθά τις γεωπολιτικές ισορροπίες και τα
συμφέροντα επιμέρους Ευρωπαϊκών κρατών στο μαλακό υπογάστριο της ηπείρου μας, όπως
της Γαλλίας σε Λιβύη και Ανατολική Μεσόγειο. Ταυτόχρονα, υποτίμησαν την νοημοσύνη, τα
αντανακλαστικά αλλά και την αποφασιστικότητα των Ευρωπαίων ηγετών για δράση.
Πίστεψαν πως μπορούν να δρουν στην Λιβύη όπως σε συνορεύουσες της Τουρκίας χώρες,
όπως το Ιράκ & την Συρία. Πίστεψαν πως είναι σχεδόν αυτονόητο να κάνουν ότι θέλουν και
να παρανομούν στις θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου και την Ελλάδας, μένοντας ατιμώρητοι.
Ωστόσο τι κατάφερε η Τουρκία όλο αυτό το διάστημα;
Κατά πρώτον οι Τούρκοι κατάφεραν να εκτεθούν πολλάκις σε στρατιωτικό επίπεδο, τόσο από
το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό όσο και από την Πολεμική μας Αεροπορία. Επιτυχίες στο
πεδίο που είναι συνέχεια των επιτυχιών του Στρατού Ξηράς και της Αστυνομίας στα γεγονότα του Μαρτίου στον Έβρο. Αυτό φυσικά αναπτερώνει το ηθικό των στελεχών των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και ταυτόχρονα χτίζει κουλτούρα υπεροχής έναντι του εχθρού, στο σύνολο της κοινωνίας μας.
Κατά δεύτερον, οι Τούρκοι με τις προκλητικές ενέργειές τους, κατάφεραν να συσπειρώσουν
σε πρωτοφανή βαθμό τη διεθνή κοινότητα γύρω από τις Ελληνικές θέσεις. Ταυτόχρονα, με την διττή, σχεδόν παρανοϊκή ρητορική τους, πολεμική και ακραία την μια ημέρα και
πρόσκληση σε διάλογο την επόμενη, κατάφεραν να γίνουν περίγελος σε διπλωματικό και
πολιτικό επίπεδο. Πλέον, κανείς δεν μπορεί να πάρει στα σοβαρά την Τουρκία. Μια χώρα που
φωνάζει, βρίζει, απειλεί θεούς και δαίμονες, κλιμακώνει στρατιωτικά, αναφέρεται σε ήρωες,
αίματα και νεκρούς και μετά ζητά διάλογο, απαιτεί δικαιοσύνη και νιώθει να την καταπιέζει
η ‘αδικία’ της γεωγραφίας.
Όλο αυτό το διάστημα, οι Τούρκοι απλώς έχασαν πολύτιμο χρόνο και σπατάλησαν πολύτιμο
χρήμα. Την στιγμή που η τουρκική οικονομία καταρρέει και υποβαθμίζεται από τους οίκους
αξιολόγησης (Moody’s), αντί να προσέλθουν σε διερευνητικές επαφές με την Ελλάδα, σαν
μια κανονική χώρα, προέβησαν σε κάθε είδους παρανομία. Και τελικά αναγκάστηκαν να
χωνέψουν τρία κεκτημένα από την χώρα μας. Την Συμφωνία ΑΟΖ με Ιταλία, τη μερική
συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ με την Αίγυπτο και την επέκταση 12 ν.μ. στο Ιόνιο.
Εν τέλει, κατάφεραν να μαζεύουν τα κουβαδάκια τους και να γυρίζουν στις παραλίες τους,
τουλάχιστον για την ώρα, φοβούμενοι την ελληνική ισχύ, τις ευρωπαϊκές κυρώσεις και την
διεθνή κατακραυγή.
Ωστόσο, εμείς τι μαθήματα πήραμε αυτό το χρονικό διάστημα;
1) Επιβεβαιώνεται το ρητό του σοφού λαού μας “Σκυλί που γαβγίζει, δεν δαγκώνει”.
2) Αποδεικνύεται πως ο Τούρκος καταλαβαίνει μόνο τη γλώσσα της ισχύος.
3) Είμαστε πολύ ισχυρότερη χώρα από ό,τι πίστευε η Ελληνική κοινωνία αλλά και η Τουρκία
είναι πολύ πιο ανίσχυρη από ό,τι διατυμπάνιζε ότι είναι.
4) Η σθεναρή στάση έναντι της Τουρκίας είναι καθαρά ζήτημα πολιτικής βούλησης του
πολιτικού μας συστήματος.
5) Όταν στο Ελληνικό Κοινοβούλιο & κυρίως στην Κυβέρνηση υπάρχει καταρτισμένο
πολιτικό προσωπικό που αντιλαμβάνεται τα ζητήματα διεθνούς πολιτικής αλλά και τις έννοιες
της -όπως ο διεθνολόγος Κυριάκος Μητσοτάκης- τότε η στρατηγική της αποτροπής
λειτουργεί. Δηλαδή, ακριβώς αυτό που δεν έκαναν στα Ίμια οι πρωθυπουργοί-λογιστές και
στο πρώτο μνημόνιο οι πρωθυπουργοί-κοινωνιολόγοι.
6) Όταν εξηγούμε στους Ευρωπαίους τα ζητήματα αντιπαράθεσης με τρίτες χώρες λογικά και
όχι συναισθηματικά, τα καταλαβαίνουν και μας υποστηρίζουν. Το σημειώνω φυσικά σε
αντιδιαστολή με τη στάση της χώρας μας την δεκαετία του ’90 και τη στρεβλή διεθνοποίηση
του Μακεδονικού ζητήματος τότε.
7) Δυστυχώς συνορεύουμε με μια χώρα που η κοινωνία της και το πολιτικό της σύστημα έχει
μείνει εκατοντάδες χρόνια πίσω από τον προηγμένο δυτικό κόσμο. Το γεγονός πως είναι μια
κοινωνία μορφωτικά υπανάπτυκτη, εθνικιστική και θρησκευτικά φανατισμένη σημαίνει πως
δυστυχώς αυτό δεν θα αλλάξει γρήγορα.
8) Μην έχουμε αυταπάτες. Η Τουρκία έκανε προσωρινή τακτική υποχώρηση γιατί αυτή την
στιγμή χάνει σε κάθε επίπεδο (διπλωματικό, πολιτικό, στρατιωτικό, οικονομικό).
Οι στρατηγικές επιδιώξεις της παραμένουν οι ίδιες. Με την πρώτη πρόφαση ή όταν η
διπλωματική και πολιτική συγκυρία την ευνοεί, θα επανέλθει.
Και όταν επανέλθει η χώρα μας θα πρέπει να είναι και πάλι έτοιμη να υπερασπιστεί τα εθνικά
δίκαια, τα ελληνικά και ευρωπαϊκά σύνορα. Άλλωστε, ο Ελληνισμός υπάρχει σε αυτόν τον
τόπο εδώ και περίπου 4000 χρόνια. Πάντα προστατεύαμε αυτό τον τόπο, πάντα ήμασταν η
ασπίδα της Ευρώπης από τους βάρβαρους.
*Ο Ηλίας Τσούνης είναι διεθνολόγος
