Του Ρενάτο Λέκκα
Μπορεί η διπλωματική γλώσσα και η πολιτική συζήτηση να έκανε λόγο για ευρωπαϊκή αλληλεγγύη στις χώρες των Βαλκανίων που πλήττονται από τον κορωνοϊό, ωστόσο φαίνεται πως οι Ευρωπαίοι δε θα τηρήσουν – για ακόμα μία φορά – τις υποσχέσεις τους. Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό μιας και στην Ευρώπη δεν έχει ακόμα ξεκαθαριστεί το βασικό χρονοδιάγραμμα για τις χώρες – μέλη της, καθώς και η κόντρα με την AstraZeneca έπαψε πριν λίγες μέρες, ενώ υπάρχει και ένα διαρκές τζαρτζάρισμα μεταξύ των χωρών. Είναι σαφές ότι η ευρωπαϊκή απουσία μπορεί να δημιουργήσει νέα τετελεσμένα στην περιοχή μας.
Κίνα – Ρωσία ήδη πατούν το πόδι τους στην περιοχή. Η Σερβία έχει παραγγείλει 6,5 εκατ. δόσεις εμβολίων μέσω της πρωτοβουλίας COVAX του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (λιγοστά εμβόλια της Pfizer). Το μήνα Ιανουάριο παρέλαβε 1 εκατ. δόσεις του κινεζικού εμβολίου, ενώ περιμένει και δόσεις του ρωσικού σκευάσματος Sputnik V, με τις δύο κυβερνήσεις να συζητούν, μάλιστα, το ενδεχόμενο της τοπικής παραγωγής του ρωσικού εμβολίου. Είναι γνωστό ότι η Σερβία διατηρεί στενούς οικονομικούς και πολιτικούς δεσμούς με την Κίνα, καθώς το Πεκίνο έχει επενδύσει σημαντικά στη χώρα, την οποία ελπίζει να χρησιμοποιήσει ως περιφερειακή βάση για το σχέδιο Belt and Road.
Η Σερβία όχι απλώς ξεκίνησε δυναμικά τους εμβολιασμούς αλλά είναι πρώτη ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες και τέταρτη παγκοσμίως, ενώ συγκαταλέγεται ανάμεσα στις λιγοστές χώρες που σύμφωνα με τους υπολογισμούς της UBS, κινούνται αρκετά γρήγορα ώστε να έχουν εμβολιάσει το ένα τρίτο του πληθυσμού τους μέσα στο 2021. Μάλιστα, η Σερβία κινείται πιο γρήγορα και από το Ηνωμένο Βασίλειο. «Να έχετε στο νου σας τον ηγετικό ρόλο της Σερβίας στα Βαλκάνια. Πρέπει να προσφέρουμε ένα χέρι συνεργασίας στους γείτονές μας», δήλωσε ο Πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάντερ Βούτσιτς.
Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία δεν κάνουν σχεδόν καθόλου εμβολιασμούς. Η χώρα του Πρωθυπουργού Ζάεφ έχει πληγεί ιδιαίτερα από την πανδημία και με 1322 νεκρούς από COVID-19 ανά εκατομμύριο βρίσκεται στη δέκατη θέση παγκοσμίως ως προς τη θνητότητα. Τα Σκόπια αναμένουν από την πλατφόρμα COVAX, ενώ περιμένουν εμβόλια και από την Ελλάδα. Από την πλευρά της Ευρώπης η Αθήνα θα είναι η χώρα που θα δώσει εμβόλια στη Βόρεια Μακεδονία (θυμηθείτε προηγούμενο άρθρο). Πάντως- χωρίς να είναι γνωστή η ημερομηνία – η Βόρεια Μακεδονία σύντομα που θα παραλάβει 200.000 δόσεις εμβολίων από την Κίνα.
Η Αλβανία πλήττεται από τον κορωνοϊό. Μετρά εδώ και μέρες χιλιάδες κρούσματα, με το Μ.Ο των κρουσμάτων την τελευταία εβδομάδα να ξεπερνά τα 1.000 ενώ τα τεστ που γίνονται δεν είναι πάνω από 4.000 τη μέρα. Σε ένα draft της COVAX που κυκλοφόρησε τα τελευταία 24ωρα γράφεται ότι η Αλβανία θα πάρει 141.600 δόσεις του εμβολίου της AstraZeneca. Η κυβέρνηση Ράμα καίγεται για εμβόλια και έχει ανοίξει διαύλους επικοινωνίας με όλους τους πιθανούς συμμάχους για να μπορέσει να φέρει όσο το δυνατόν πιο σύντομα εμβόλια στη χώρα. Υπενθυμίζεται ότι στην Αλβανία έχουν εκλογές στις 25 Απριλίου. Συνεπώς μιλάμε για κυβερνητικό αγώνα δρόμου αλλά και για σκληρή πολιτική αντιπαράθεση για την διαχείριση της πανδημίας.
Οικονομικά, η Κίνα έχει ξεπεράσει την κρίση πολύ πιο εύκολα και γρήγορα ενώ η Ευρώπη είναι καθηλωμένη και σε μια νέα ύφεση. Και γεωστρατηγικά όμως, η Ευρώπη χάνει έδαφος μετά την πρόσκαιρη αισιοδοξία που η δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης προκάλεσε. Φαίνεται ότι και το παιχνίδι στα Βαλκάνια χάνεται. Θα πρέπει στην ΕΕ να ανασκουμπωθούν για να μη διευρυνθεί το αναπτυξιακό χάσμα από την Κίνα και τις ΗΠΑ, και να μην διευρυνθούν οι ανισότητες σε βάρος των χωρών της νότιας Ευρώπης, όπως συνέβη με την οικονομική κρίση του ευρώ.
