Γράφει ο Βασίλης Βρανάς*.
Τεταμένη παραμένει η κατάσταση σε Έβρο και Αιγαίο, καθώς τα σώματα ασφαλείας και οι ένοπλες δυνάμεις της Ελλάδας δίνουν διαρκή μάχη να διατηρήσουν την ακεραιότητα των εθνικών μας συνόρων.
Οι ένστολοι βρίσκονται, επί σειρά ημερών, αντιμέτωποι με δύο ειδών προβλήματα: Πρώτο, τον ολοένα αυξανόμενο όγκο προσφύγων και μεταναστών, οι οποίοι επιδιώκουν να εισέλθουν στη χώρα (παρά την ανακοίνωση της Ελλάδος που δηλώνει, σε κάθε τόνο, ότι απαγορευτεί την είσοδο τους) και ο οποίος όγκος εμπεριέχει άτομα με ενδεχόμενη ποινική συμπεριφορά (π.χ. άτομα που αποφυλακίστηκαν από την Τουρκία πρόσφατα). Δεύτερο, την επιθετική συμπεριφορά της Τουρκίας η οποία ενορχηστρώνει τη μεταφορά των μεταναστών και των προσφύγων, είτε παρέχοντάς τους μεταφορικά μέσα είτε ακόμα και παρέχοντας τους κάλυψη για να κόψουν τα σύρματα των συνόρων και να εισέλθουν στην χώρα.
Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση της Ελλάδας έπραξε αυτό που κάθε κυρίαρχο κράτος οφείλει να πράξει -να προστατεύσει δηλαδή τα σύνορα του και διασταλτικά τους πολίτες του. Αρμόδια για να διαφυλάξουν την κυριαρχία του κράτους (και την ασφάλεια του) είναι τα σώματα ασφαλείας και οι ένοπλες δυνάμεις. Βέβαια το modus operandi τους δεν είναι αυθαίρετος, αλλά διέπεται από τις αρχές του εγχώριου και του διεθνούς δικαίου!
Πέρα από το νόμιμο υπάρχει και η διάσταση του ηθικού στην εξίσωση όμως. Με αλλά λόγια είναι νόμιμο η Ελλάδα να ασκεί το δικαίωμα της και να προστατεύει τα σύνορα της, είναι όμως ηθικό να μένουν για μέρες μανάδες με παιδιά εκτεθειμένα σε άσχημες καιρικές συνθήκες; Είναι ηθικό να υπάρχουν ενδεχομένως άρρωστοι που αδυνατούν να λάβουν την απαραίτητη ιατρική βοήθεια; Η απάντηση είναι: σαφώς και δεν είναι ηθικά -ανθρωπιστικά σωστό! Κάθε ηθική κρίση όμως οφείλει να εξετάζει το ηθικό πλαίσιο (τη συγκυρία) κάτω από την οποία γίνεται η λήψη μιας απόφασης.
Εδώ ανοίγει το μεγάλο και διαρκές ζήτημα που ταλανίζει την πολιτική φιλοσοφία για χρόνια: τη διάκριση ηθικής και πολιτικής. Στην περίπτωση αυτού που συμβαίνει στον Έβρο λοιπόν παρατηρούμε διάκριση ηθικής και πολιτικής. Συγκεκριμένα, διαπιστώνουμε ότι εφαρμόζεται από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης η σχολή του πολιτικού ρεαλισμού, αυτή που διέπει γενικότερες τις διεθνείς σχέσεις. Με αλλά λόγια το εθνικό συμφέρον προέχει (κρατική σκοπιμότητα) σε ένα κυρίαρχο κράτος και στον βωμό του κρατικού συμφέροντος δύναται να μπει σε «δεύτερο επίπεδο» η ηθική διάσταση. Με αλλά λόγια η ελληνική κυβέρνηση σέβεται τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που επιχειρούν να εισέλθουν παράνομα στη χώρα και για τον λόγο αυτό προσπαθεί να μην προκαλέσει τον τραυματισμό τους ή οποιαδήποτε άλλη ζημιά σε αυτούς (σωματική ή υλική), όμως αναγκάζεται να εμποδίζει την είσοδο τους στη χώρα, γιατί την ίδια στιγμή σέβεται τους νόμους της Ελλάδας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κυρίως οφείλει να προφυλάξει τους κατοίκους της χώρας καθώς, όπως είναι προφανές, η είσοδος χιλιάδων (χωρίς ταυτοποίηση στοιχείων) ανθρώπων στην επικράτεια και παράλληλα χωρίς ανάλογες υποδομές υποδοχής, μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια των Ελλήνων πολιτών.
Συγκεφαλαιώνοντας, η Ελλάδα (κατά το δυνατό) έχει δείξει τον απαραίτητο σεβασμό στα δικαιώματα των προσφύγων και των μεταναστών, για σχεδόν πέντε χρόνια τώρα και θα συνεχίσει να το κάνει προφανώς, αλλά τα δικαιώματα αυτά δεν γίνεται να υπερβούν την κρατική σκοπιμότητα. Το συμφέρον του κράτους. Το συμφέρον της Ελλάδας, λοιπόν, μπαίνει σε πρώτο και αποκλειστικό πλάνο από τη στιγμή που: α) Μεταξύ των ατόμων που επιχειρούν να εισέλθουν στην χώρα υπάρχουν άνθρωποι από μη εμπόλεμες χώρες ή που δεν συντρέχει άλλος λόγος πολιτικού ασύλου β) Η Τουρκία τους ωθεί στα ελλαδικά σύνορα –δεν έρχονται μόνοι τους γ) Ο όγκος του πληθυσμού που επιχειρεί να εισέλθει είναι αφύσικα μεγάλος (τουλάχιστον για τα δεδομένα που μπορεί να «σηκώσει» η Ελλάδα) και δ) Μέρος αυτών που επιχειρούν να εισέλθουν έχουν εμφανή παραβατική συμπεριφορά (ρίψη πετρών, δακρυγόνων κλπ.).
Κοντολογίς, με απόλυτο σεβασμό στο εγχώριο και στο διεθνές δίκαιο, η Ελλάδα δεν κάνει τίποτα παραπάνω παρά να μεριμνά για την επίτευξη της κρατικής σκοπιμότητας, η οποία δεν είναι άλλη από το συμφέρον όσων ζουν στην ελλαδική επικράτεια. Δυστυχώς όμως, καθώς φαίνεται, το κρατικό συμφέρον δεν είναι στην κορυφή της ατζέντας όλων, διότι ορισμένοι, για λόγους ψηφοθηρικούς, οικονομικούς ή και ιδεοληπτικούς επιλέγουν να ακολουθήσουν άλλον δρόμο. Για την Τουρκία η οποία, επιτηδευμένα, μετατρέπει τους ανθρώπους αυτούς σε όπλο υβριδικού πολέμου, αλλά και για αυτούς που παριστάνουν τους «τιμωρούς» και παίρνουν τον νόμο στα χέρια τους -η καταδίκη των πράξεών τους οφείλει να είναι δεδομένη και παραδειγματική!
*Θεολόγος – Δρ. Φιλοσοφίας, ΕΚΠΑ και τ. Επισκέπτης Ερευνητής στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
