Η κοινωνική ασφάλιση στην Ελλάδα

274

Η κύρια ασφάλιση είναι υποχρεωτική και όχι προαιρετική που σημαίνει ότι δεν εξαρτάται από την θέληση του εργαζομένου ή του εργοδότη και ξεκινά από την πρώτη μέρα της εργασίας. Παρέχεται από το κράτος και από διάφορους ασφαλιστικούς φορείς στους πολίτες και περιλαμβάνει ποικίλες παροχές. Χρηματοδοτείται από τις εισφορές των εργαζομένων και των εργοδοτών και από τις τακτικές ή έκτακτες κρατικές επιχορηγήσεις. Κάθε ταμείο καλύπτει συγκεκριμένες κατηγορίες εργαζομένων ανάλογα με τον επαγγελματικό τους κλάδο. 

Η κοινωνική ασφάλιση στην χώρα μας καλύπτεται από το σύστημα της πολλαπλότητας των φορέων. Οι φορείς αναφέρονται είτε στην επαγγελματική ομάδα, είτε στο είδος της παροχής και υπάρχουν φορείς δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου. Ανάλογα με τις παροχές που χορηγούν διακρίνονται σε φορείς Κύριας και Επικουρικής ασφάλισης και σε φορείς Ασθένειας, Πρόνοιας και Αλληλοβοήθειας. Οι φορείς αντλούν τους πόρους από εισφορές που προέρχονται βασικά από μισθωτούς και τους εργοδότες τους, για τους εργαζομένους αυτοτελώς προέρχονται από τους ίδιους τους ασφαλισμένους.

Κάθε ασφαλιστικός φορέας παίρνει όλα τα μέτρα για την πρόσληψη, επανόρθωση ή απλή μείωση των οικονομικών και βιολογικών επιπτώσεων από προκαθορισμένους κινδύνους και αυτά τα μέτρα καλούνται Ασφαλιστικές Παροχές. Οι ασφαλιστικές παροχές διακρίνονται σε υποχρεωτικές και προαιρετικές, σε περιοδικές και εφάπαξ παροχές και σε παροχές σε είδος και σε χρήμα.

Τέλος είναι σημαντικό να επισημανθεί ο αναδιανεμητικός χαρακτήρας του ασφαλιστικού συστήματος. Το ασφαλιστικό σύστημα στην Ελλάδα όπως και αυτά στην Ευρώπη χρηματοδοτούνται κατά κύριο λόγο με βάση την αναδιανεμητική μέθοδο και όχι την κεφαλαιοποιητική. Δηλαδή κατά την αναδιανεμητική μέθοδο το άθροισμα των ασφαλιστικών εισφορών και των λοιπών πόρων συγκεκριμένης χρονικής μονάδας, συνήθως ενός έτους, διαμορφώνεται ανάλογα με τις πιθανές δαπάνες για να καλυφθούν οι ασφαλιστικοί κίνδυνοι της ίδιας περιόδου. Έτσι ουσιαστικά όσοι εργάζονται πληρώνουν μέσω του φόρου επί του τρέχοντος μισθού τους για τις συντάξεις όσων έχουν αποχωρήσει, από την ενεργό δράση.

Η κρίση της κοινωνικής ασφάλισης στη χώρα μας εκδηλώνεται τόσο με την ανισορροπία στο ισοζύγιο ικανοποίησης κοινωνικοασφαλιστικών αναγκών όσο και με την ανισορροπία του οικονομικού ισοζυγίου που αποτελεί το αποτέλεσμα της προοδευτικής διόγκωσης των ελλειμμάτων της κοινωνικής ασφάλισης.

Η βαθμιαία αύξηση αυτών των ελλειμμάτων είναι σήμερα ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα της κοινωνικής ασφάλιση. Ο συνδυασμός του χαμηλού επιπέδου ασφαλιστικής υποδομής με την σύγχρονη οικονομική κρίση στη χώρα μας επιβαρύνουν το σύστημα της κοινωνικής ασφάλισης με ένα πλέγμα δυσμενών παραγόντων.

Ο κυριότερος παράγοντας που επηρεάζει την προοπτική του ασφαλιστικού συστήματος είναι αυτός της γήρανσης του πληθυσμού και η συνεχώς φθίνουσα αναλογία του πληθυσμού σε παραγωγικές ηλικίες.

Επίσης, η παρατεταμένη κρίση της Ελληνικής οικονομίας σε συνδυασμό με την εφαρμογή των προγραμμάτων λιτότητας οδηγούν στην μείωση της απασχόλησης και την αύξηση της ανεργίας.

Τέλος, η μη εφαρμογή της τριμερούς χρηματοδότησης, η μη αξιοποίηση των πόρων και των αποθεματικών, τα οργανωτικά προβλήματα και οι ανεξέλεγκτες δαπάνες στην ασφάλεια υγείας αποτελούν μερικούς από τους πολλούς παράγοντες που επηρεάζουν την προοπτική του ασφαλιστικού συστήματος.

*Γκάρλας Βασίλης , Risk Manager  / Author asfalistiko.info