Πριν από ενενήντα χρόνια, το σοβιετικό καθεστώς του Ιωσήφ Στάλιν προκάλεσε έναν καταστροφικό λιμό στην Ουκρανία, σκοτώνοντας 3,9 εκατομμύρια ανθρώπου που έμεινε στην ιστορία ως Holodomor, ή γενοκτονία από την πείνα.
Τώρα ο Βλαντιμίρ Πούτιν, του οποίου η εισβολή δεν σταματάει μόνο στο πεδίο της μάχης, προσπαθεί να δημιουργήσει συνθήκες πείνας στη χώρα.
Τα ρωσικά στρατεύματα έχουν ερημώσει γεωργικές εκτάσεις, καταστρέφοντας γεωργικό εξοπλισμό και φυτεύοντας νάρκες σε ένα πλούσιο έδαφος όπου θα έπρεπε να αναπτυχθούν οι καλλιέργειες. Οι παραδοσιακές οδοί ανεφοδιασμού της Ουκρανίας έχουν αποκοπεί, τα λιμάνια της τώρα βρίσκονται υπό ρωσικό έλεγχο. Στην πολιορκημένη πόλη της Μαριούπολης — όπου εξακολουθούν να υπάρχουν 170.000 άνθρωποι αγωνίζονται να επιβιώσουν — τα τρόφιμα είχαν σχεδόν τελειώσει από τις 13 Μαρτίου. Οι νηοπομπές βοήθειας δεν τα κατάφεραν.
«Η μόνη ερμηνεία είναι ότι [οι Ρώσοι] θέλουν να δημιουργήσουν πείνα και να χρησιμοποιήσουν αυτή τη μέθοδο ως μέθοδο επιθετικότητας», δήλωσε ο Επίτροπος Γεωργίας της ΕΕ Janusz Wojciechowski στις 23 Μαρτίου. «Είναι παρόμοια μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε τη δεκαετία του 1930 από το σοβιετικό καθεστώς «Εναντίον του ουκρανικού λαού».
Η απόπειρα καταστροφής του τομέα των τροφίμων και της γεωργίας στην Ουκρανία —μια γη φημισμένη για την εύφορη «μαύρη γη» της— είναι μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης που έχει προκαλέσει έναν απελπισμένο αγώνα από την υπηρεσία παροχής βοήθειας για να παραδώσει προμήθειες και να σώσει ζωές. Μερικά από τα φτωχότερα έθνη στην Αφρική και η Μέση Ανατολή αντιμετωπίζουν τις δικές τους πιθανές επισιτιστικές κρίσεις τους επόμενους μήνες και χρόνια, εάν εξαντληθούν οι, ζωτικής σημασίας, εισαγωγές από την Ουκρανία.
Ο Απρίλιος είναι συνήθως ο μήνας που οι εξαιρετικά παραγωγικοί αγρότες της Ουκρανίας αρχίζουν να σπέρνουν τον αραβόσιτο και τους ηλίανθους που θα συγκομίσουν το καλοκαίρι. Αλλά οι πιθανότητές τους για μια επιτυχημένη περίοδο ανοιξιάτικης σποράς διακυβεύονται σοβαρά από τις κρίσιμες ελλείψεις βασικών γεωργικών υλικών – από καύσιμα και λιπάσματα έως σπόρους- και μια αυξανόμενη έλλειψη εργατικού δυναμικού, αφού ένας τεράστιος αριθμός αγροτών έχει καταταχθεί στο στρατό.
Η Ουκρανία απευθύνει έκκληση στην Ευρώπη για βοήθεια. Σε επιστολή της 24ης Μαρτίου, ο Roman Leshchenko, υπουργός Γεωργίας της Ουκρανίας τότε, ζήτησε από την ΕΕ «επειγόντως» δισεκατομμύρια σπόρους — για να καλλιεργηθούν λάχανα, παντζάρια, καρότα και ντομάτες — ως μέρος ενός πακέτου. Ζητά 210 εκατομμύρια σπόρους αγγουριού, 400 εκατομμύρια σπόρους λάχανου και 50 δισεκατομμύρια σπόρους κρεμμυδιού ανθρωπιστικής βοήθειας. Η επιστολή, δείχνει και το μέγεθος των ελλείψεων που αντιμετωπίζει ο ουκρανικός λαός.
Η Ρωσία, έγραψε ο Leshchenko, προσπαθεί να οπλίσει τη μαζική πείνα, όπως έκανε ο Στάλιν τη δεκαετία του 1930. «Πολλές χώρες και διεθνείς εταιρείες ένωσαν τις δυνάμεις τους για να παρέχουν στην Ουκρανία τρόφιμα και να αποτρέψουν την πείνα στην Ουκρανία, την οποία για δεύτερη φορά η Ρωσία προσπαθεί να προκαλέσει όσον αφορά την Ουκρανία», είπε.
Η υπηρεσία αρωγής και οι αξιωματούχοι της ΕΕ αγωνίζονται για την παράδοση προμηθειών. Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να χρηματοδοτήσει τις προσπάθειες της Πολωνίας για την προμήθεια 50.000 τόνων ντίζελ την εβδομάδα σε Ουκρανούς αγρότες.
Το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (WFP) έχει παραδώσει ανθρωπιστικές προμήθειες τροφίμων στις πόλεις Χάρκοβο και Σούμι, σύμφωνα με ενημέρωση της υπηρεσίας του ΟΗΕ που δημοσίευσε την Τρίτη. Κλιμακώνει τη διανομή ψωμιού στο Χάρκοβο και σε άλλες πόλεις και έχει τοποθετήσει σχεδόν 40.000 μετρικούς τόνους τρόφιμα σε βασικές περιοχές στην Ουκρανία, όπως το Ντνίπρο. Ωστόσο, καμία ανθρωπιστική αυτοκινητοπομπή δεν έχει φτάσει ακόμη στην πολιορκημένη πόλη της Μαριούπολης, όπου τα τρόφιμα ήταν απελπιστικά περιορισμένα εδώ και εβδομάδες. Ο Ερυθρός Σταυρός έκανε άλλη μια προσπάθεια την Παρασκευή, χωρίς επιτυχία
Παράλληλα, η Ουκρανία ζητά από την ΕΕ άτοκα δάνεια για να διατηρήσουν στη ζωή 40 από τις μεγαλύτερες εταιρείες αγροδιατροφής στη χώρα.
Σύμφωνα με την ουκρανική κυβέρνηση, η έκταση της γης που θα φυτευτεί αυτή την άνοιξη θα μπορούσε να μειωθεί κατά περισσότερο από το ήμισυ, από 15 εκατομμύρια εκτάρια σε περίπου 6 εκατομμύρια. Η γεωργική εταιρεία συμβούλων APK-Inform έχει εκτιμήσει ότι η συνολική φυτευμένη έκταση μπορεί να μειωθεί κατά 35 τοις εκατό σε σύγκριση με το 2021. Τα ρωσικά στρατεύματα διέκοψαν τις προμήθειες ζωοτροφών, οδηγώντας στο θάνατο 3 εκατομμυρίων κοτόπουλων στην περιφέρεια Χερσώνα.
Ένα τεράστιο αδιέξοδο
Η ικανότητα της Ουκρανίας να συνεχίσει να παράγει τρόφιμα φέτος θα είναι κρίσιμη για να διασφαλίσει, το προφανές, δηλαδή ότι οι πολίτες της θα συνεχίσουν να τρώνε, αλλά θα έχει επίσης αντίκτυπο στην επισιτιστική ασφάλεια του πλανήτη. Οι εξαγωγές γεωργικών προϊόντων διατροφής έχουν σταματήσει από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, τη διαδρομή μέσω της οποίας τα περισσότερα αγαθά φεύγουν από τη χώρα.
Μόνο το 15 τοις εκατό από αυτά που αποστέλλονταν στο παρελθόν μπορεί να φτάσει οδικώς ή σιδηροδρομικώς στη Δύση, σύμφωνα με τον Roman Slaston, γενικό διευθυντή του Ουκρανικού Agribusiness Club. Η ΕΕ είναι «έτοιμη» να δημιουργήσει πράσινες λωρίδες για να αποκτήσει πρόσβαση Ουκρανών εξαγωγέων στη Βαλτική Θάλασσα μέσω Πολωνίας, δήλωσε αυτή την εβδομάδα ο επικεφαλής αγροκτημάτων της ΕΕ Wojciechowski, αλλά τα σχέδια είναι ασαφή σε αυτό το στάδιο.
Υπάρχουν λόγοι να πιστεύουμε ότι η Ουκρανία μπορεί να αποφύγει τους θανάτους από την πείνα στην κλίμακα του Holodomor. Ο στρατός της Ουκρανίας αντεπιτέθηκε σκληρά κατά των ρωσικών δυνάμεων και ο αγροτικός τομέας της κάνει το ίδιο.
Η χώρα έχει δημιουργήσει στρατηγικά αποθέματα τροφίμων, συμπεριλαμβανομένου σιταριού ενός έτους για την παρασκευή ψωμιού. Επειδή εξάγει τόσα πολλά τρόφιμα, παράγει τεράστιες ποσότητες, περισσότερες από αυτές που καταναλώνει στο εσωτερικό, ενώ παρά τον πόλεμο, η ανοιξιάτικη σπορά έχει πλέον ξεκινήσει σε 20 περιοχές της Ουκρανίας.
Ωστόσο, τίποτα δεν είναι σίγουρο – συμπεριλαμβανομένου του εάν τα αποθέματα θα επιβιώσουν ή οι καλλιέργειες θα συγκομιστούν – καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται. Οι ξένοι εργαζόμενοι στον τομέα της βοήθειας αντιμετωπίζουν επίσης τεράστιους συνεχείς κινδύνους.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα για την παραγωγή τροφίμων της Ουκρανίας μπορεί να είναι μακροπρόθεσμα. Πιθανότατα θα χρειαστούν χρόνια για να ανακάμψει ο αγροτικός τομέας της χώρας από την εισβολή, ειδικά εάν η ικανότητά της στο εμπορικό κομμάτι παραμένει σε κίνδυνο.
«Τώρα είναι η περίοδος που χρειάζεται [ένας αγρότης] να πάει στο χωράφι και πρέπει να αγοράσει ντίζελ, και δεν έχει χρήματα γιατί δεν μπορεί να πουλήσει τα σιτηρά του», είπε ο Andriy Dykun, πρόεδρος του Ουκρανικού Αγροτικού Συμβουλίου, εκπρόσωπος των αγροτών. ομάδα. Η ζημιά που προκαλεί η Ρωσία στις γεωργικές εκτάσεις της Ουκρανίας θα έχει επίσης μακροχρόνιο αντίκτυπο. Τα χωράφια έχουν καταστραφεί ή ναρκοθετηθεί. Ορισμένα είναι γεμάτα με εγκαταλελειμμένα ρωσικά φορτηγά και τανκς.
Σύμφωνα με τον Ουκρανό Πρόεδρο Ζελένσκι, οι Ρώσοι «κάνουν τα πάντα για να καταστρέψουν το γεωργικό μας δυναμικό». Στόχος του Πούτιν, είπε αυτή την εβδομάδα, είναι «να προκαλέσει μια επισιτιστική κρίση — όχι μόνο στην Ουκρανία αλλά και στον κόσμο».
*Με πληροφορίες από το Politico
