Της Ελένης Κριτσιδήμα
31 Ιανουαριου 1996
Από τη φρεγάτα «Ναβαρίνο» του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού σηκώνεται ελικόπτερο, με σκοπό την ανίχνευση τουρκικών δυνάμεων – παράνομων εισβολέων στη Δυτική Ίμια. Το πλήρωμα του ελικοπτέρου αποτελείται από τους υποπλοίαρχους Χριστόδουλο Καραθανάση, Παναγιώτη Βλαχάκο και τον αρχικελευστή Έκτορα Γιαλοψό.
Λίγο αργότερα, οι τρεις αξιωματικοί του Πολεμικού Ναυτικού μας, καταλήγουν νεκροί. Νεκροί σε στιγμή υπεράσπισης ελληνικής γης. Εν ώρα καθήκοντος. Περνούν στο πάλκο των Ηρώων και παραμένουν αθάνατοι μέχρι σήμερα.
Η ελληνική κυβέρνηση συμπεριφέρεται – στους ίδιους τους νεκρούς και τις οικογένειές τους- με τον χειρότερο τρόπο. Επίσημα αποδίδει την πτώση του ελικοπτέρου στις άσχημες καιρικές συνθήκες και τον αποπροσανατολισμό του πιλότου.
Είκοσι χρόνια και έντεκα μέρες μετά
Από τη φρεγάτα «ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΦΩΚΑΣ» του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού σηκώνεται το ελικόπτερο AUGUSTA BELL 212, στο πλαίσιο της στρατιωτικής άσκησης ΑΣΤΡΑΠΗ 2/16. Το πλήρωμα του ελικοπτέρου αποτελείται από τους υποπλοιάρχους Αναστάσιο Τουλίτση, Κωνσταντίνο Πανανά και τον ανθυπασπιστή Ελευθέριο Ευαγγέλου.
Είναι σημαντικό ν’ αναφέρω πως οι ασκήσεις τύπου ΑΣΤΡΑΠΗ περιλαμβάνουν μια σειρά επεισοδίων με απειλές επιφάνειας και αέρος, στο πλαίσιο ενός σεναρίου εξομοιωμένο με πραγματικές πολεμικές επιχειρήσεις.
Πρέπει επίσης να πω πως την ίδια ημέρα στο Αιγαίο έπλεαν τουρκικά, πολεμικά σκάφη, στα πλαίσια άλλης άσκησης μεταξύ ΝΑΤΟ και τουρκικών δυνάμεων. Η συγκεκριμένη περιλάμβανε μεταξύ άλλων ασκήσεις κάτω από τη θάλασσα, ανθυποβρυχιακό πόλεμο και εκτέλεση βολών με πραγματικά πυρά.
Τις πρώτες πρωινές ώρες της εκείνης της μέρας, το Augusta Bell χάνεται από τα ραντάρ και λίγο αργότερα βρίσκονται τα συντρίμμια του στη νήσο Κίναρο.
Τρεις ακόμα αξιωματικοί του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού χάνουν τις ζωές τους στο Αιγαίο.
Η ελληνική κυβέρνηση, αυτή τη φορά, φέρεται με ακόμα πιο χυδαίο τρόπο στη μνήμη και τις οικογένειες των πεσόντων. Ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Άμυνας εμπαίζει τις οικογένειες των επιβαινόντων, λέγοντας δημόσια πως ίσως είναι ζωντανοί και δημιουργώντας του ελπίδες, χωρίς λόγο.
Τότε, ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ ναύαρχος Ευάγγελος Αποστολάκης είχε αναφέρει πως δεν υπήρχε καμία ενημέρωση, από το ελικόπτερο (πριν από την εξαφάνισή του από τα ραντάρ) για τυχόν πρόβλημα. Μάλιστα, είχε διευκρινίσει ότι είναι συνεχής η παρακολούθηση των ελικοπτέρων του Πολεμικού Ναυτικού από τα πλοία και τα συγκεκριμένα ελικόπτερα έχουν εξαιρετικές δυνατότητες. Κατά τον ίδιο, οι καιρικές συνθήκες ήταν πολύ φυσιολογικές (νοτιοδυτικός άνεμος 5-6 μποφόρ, ύψος κύματος 1,5 μέτρα).
Από την ελληνική κυβέρνηση, ουδέποτε δόθηκε επίσημη απάντηση για τα αίτια της πτώσης. Μόνο άφησαν να διαρρεύσει πως επρόκειτο για λάθος χειρισμό, από πλευράς του κυβερνήτη. Κι όμως –κατά τη δική μου εκτίμηση- η αλήθεια ειπώθηκε δια στόματος Πάνου Καμμένου, άθελά του. Από τις Βρυξέλλες, στην πρώτη επίσημη δήλωσή του είπε «Έλληνες αξιωματικοί, σε καιρό ειρήνης, μπήκαν στο πάνθεον των ηρώων. Εκτελώντας την υπηρεσία τους, εκτελώντας το καθήκον τους, εκτελώντας τον όρκο που έδωσαν όταν κατετάγησαν στις ένοπλες δυνάμεις. Έπεσαν μαχόμενοι για την ασφάλεια όλων μας».
Ούτε ο ίδιος, ούτε άλλος εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης τοποθετήθηκε για το δυστύχημα έκτοτε.
Αντιθέτως, οι προσβολές προς τους πεσόντες και τους συγγενείς τους συνεχίστηκαν. Με τη μόνη διαφορά πως πλέον πρόσβαλλαν και το εθνικό αίσθημα όλων των Ελλήνων.
Όσο διαρκούσε η αποστολή εύρεσης των σωρών, οι τουρκικές δυνάμεις είχαν ήδη εκδώσει τη ΝΟΤΑΜ Α0701/16, με την οποία θεωρούσαν παράνομη την έρευνα που γινόταν στην Κίναρο.
Είχαν προηγηθεί τέσσερις ακόμα ΝΟΤΑΜ, με τις οποίες οι Τούρκοι αμφισβητούσαν τη δυνατότητα των ελληνικών Αρχών να επιχειρούν στην περιοχή και απέκρουαν τρεις ελληνικές ( αφορούσαν δεσμεύσεις περιοχών για ασκήσεις των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων).
Η επιχείρηση έρευνας διαδραματιζόταν, χωρίς ν΄ απαντηθούν οι ΝΟΤΑΜ. Κατά την επίσημη ενημέρωση από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, είχε επιβεβαιωθεί δε η πληροφορία για την κίνηση των Τούρκων, όμως -όπως φάνηκε- δεν δόθηκε ιδιαίτερη σημασία από την Ελλάδα.
Ερχόμαστε στο σήμερα.
Λίγοι θυμούνται το δυστύχημα της 11ης Φεβρουαρίου 2016. Τα ονόματα των Ανδρών που έχασαν τη ζωή τους. Την ίδια ώρα, που όλοι θυμούνται το τραγικό συμβάν της 31ης Ιανουαρίου 1996. Ιδιαίτερα περίεργο, θα έλεγα, με δεδομένο πως η πτώση του ελικοπτέρου στην Κίναρο θα έπρεπε να είναι ακόμα νωπή στη μνήμη μας.
Ξεκινώντας για να γράψω το άρθρο, σκέφτηκα να ψάξω στο διαδίκτυο για τις απαιτούμενες πληροφορίες. Με έκπληξη, διαπίστωσα πως όλες οι ουσιαστικές αναφορές έχουν εξαφανιστεί. Έχουν μείνει μόνο κάποιες πρώτες ειδήσεις για την πτώση του ελικοπτέρου. Ελάχιστες αναφορές στις ΝΟΤΑΜ, μόνο μία αναφορά στις δηλώσεις του αρχηγού ΓΕΕΘΑ, καμία για την παρουσία τουρκικών δυνάμεων κατά την έρευνα εντοπισμού. Ούτε μία για την άσκηση ΑΣΤΡΑΠΗ 2/16, την ώρα που εμφανίζονται εκατοντάδες αποτελέσματα για την ίδια άσκηση κατά το 2015 και το 2017.
Ευτυχώς, οι δημοσιογράφοι έχουμε την αρχή να κρατάμε πάντοτε αρχείο. Ευτυχώς, γιατί χάρη σ’ αυτό κατάφερα να γράψω το σημερινό άρθρο.
Ας μείνουμε στο σήμερα.
Μόλις πριν έξι ημέρες, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Πάνος Καμμένος προσπάθησε να καταθέσει στεφάνι στα Ίμια, στη μνήμη των πεσόντων Καραθανάση, Γιαλοψού, Βλαχάκου.
Η φρεγάτα στην οποία είχε επιβιβαστεί είναι η Κ/Φ «ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ»*
Η προσπάθειά του απέτυχε, καθώς η τουρκική ακτοφυλακή συνοδεία τουρκικών F16 βρισκόταν ήδη στην περιοχή και παρεμπόδισε την ελληνική φρεγάτα να πλησιάσει στα Ίμια. ΑΡΚΕΣΤΗΚΕ να ρίξει το στεφάνι, από μακριά μέσα στη θάλασσα.
Το περιστατικό επιβεβαίωσε επίσημα ο τούρκος υπουργός Εσωτερικών δηλώνοντας «η τουρκική ακτοφυλακή έκανε αυτό που έπρεπε στα Καρντάκ (σ.σ Ίμια) και η Ελληνική αποστολή αποχώρησε μετά από προειδοποιήσεις. Δεν υπήρξε κάποιο επεισόδιο».Ο τουρκικός τύπος δημοσίευσεε φωτογραφίες, οι οποίες το επιβεβαιώνουν.
Εδώ, ο Πάνος Καμμένος αντί ν΄ απαντήσει ως όφειλε περιορίστηκε στην πιο γελοία δήλωση, που θα μπορούσε κανείς να φανταστεί. Μία δήλωση, που εικοσιδύο χρόνια μετά, υποτιμάει τον τρόπο με τον οποίο πέθαναν οι τρεις αξιωματικοί και δημιουργεί το αίσθημα της ντροπής στους Έλληνες.
Είπε πως έριξε το στεφάνι συμβολικά στη θάλασσα. Το είπε τη στιγμή που όλοι βλέπαμε τις αποδεικτικές φωτογραφίες. Εικοσιδύο χρόνια μετά, κατάφερε να προσβάλει τη μνήμη των πεσόντων στα Ίμια με ακόμα χειρότερο τρόπο απ’ ότι το είχε κάνει η τότε κυβέρνηση.
Τους πρόσβαλε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που πρόσβαλε τους πεσόντες στην Κίναρο. Επέτρεψε στις τουρκικές αρχές να πλέουν ανενόχλητες μέσα στο Αιγαίο, στα σημεία που σκοτώθηκαν οι έξι υπερασπιζόμενοι τα σύνορά και τα εδάφη μας. Δίπλα σε σκάφη του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού και αφήνοντας αναπάντητες τις δηλώσεις περί τουρκικών περιοχών. Τα τελευταία δύο χρόνια, καθημερινά οι τουρκικές αρχές παραβιάζουν εναέρια, θαλάσσια και υποθαλάσσια σύνορα. Προκαλούν με απαγορεύσεις διέλευσης σκαφών του πολεμικού ναυτικού από ελληνικές περιοχές. Από την άλλη, η Ελλάδα είτε αφήνει αναπάντητες τις ανακοινώσεις, είτε συχνά προσαρμόζεται σε αυτές.
Σας θυμίζω μόνο πως το 2016 (τρεις ημέρες μετά τον θάνατο των Τουλίτση, Πανανά, Ευαγγέλου) η Άγκυρα διεμήνυσε πως το πρωθυπουργικό αεροσκάφος δε μπορούσε να προσγειωθεί γι’ ανεφοδιασμό στη Ρόδο, καθ’ότι τη θεωρούν αποστρατικοποιημένη περιοχή και το αεροσκάφος πράγματι ΔΕΝ προσγειώθηκε.
Είναι προφανέστατο πιστεύω πως η σημερινή κυβέρνηση δεν γνωρίζει πώς να τιμάει τους Ήρωες.
Είναι πέρα από προφανές πως με τους χειρισμούς της θέτει σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια και επιτρέπει την αμφισβήτηση των συνόρων μας από τους Τούρκους.
Θα μου πείτε βέβαια, εδώ ο ίδιος ο πρωθυπουργός δήλωσε πως δεν υπάρχουν θαλάσσια σύνορα. Εσύ θες να τα υπερασπιστούν ή ν’ αναγνωρίσουν ότι κάποιοι πέθαναν υπερασπίζοντάς τα;
*Τραγική ειρωνεία είναι -πέρα από το κοινό όνομα με τη Φ/Γ «ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΦΩΚΑΣ», από την οποία είχαν απογειωθεί οι πεσόντες Τουλίτσης, Πανανάς, Ευαγγέλου- πως οι δύο φρεγάτες ενεργοποιήθηκαν υψώνοντας την ελληνική σημαία, κατά το ίδιο έτος.
