Γράφει ο Απόστολος Πιστόλας.
Οι Προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ τελείωσαν, ο Μπάιντεν κέρδισε, όχι με πολύ άνετη νίκη όπως πίστευαν μερικοί αλλά ούτε και με την οριακή διαφορά που έδειχνε η νύχτα των εκλογών. Ο Τραμπ έχασε, αλλά ο Τραμπισμός μένει όχι μόνο ζωντανός, αλλά δυνατός. Οι ΗΠΑ πλέον είναι μία χώρα με δύο στρατόπεδα στα δύο άκρα (Τραμπικοί και progressives) και τους μετριοπαθείς στη μέση να πρέπει να τα φέρουν κοντά. Πώς όμως θα το καταφέρουν; Στους τέσσερις από τους πέντε άξονες του πολιτικού σκηνικού τα δύο στρατόπεδα βρίσκονται απέναντι. Στην οικονομία ο πυρήνας των οπαδών του Τραμπ είναι υπέρ της ελεύθερης οικονομίας ενώ οι progressives επιθυμούν περισσότερο, έως σε πολύ μεγάλο βαθμό, σοσιαλιστικές οικονομικές πολιτικές (για τα δεδομένα των ΗΠΑ πάντα). Στα θέματα ισότητας οι μεν επιθυμούν την κυριαρχία της πλειοψηφίας ενώ οι δε, σε μεγάλο βαθμό, επιθυμούν όχι την ισότητα αλλά την επιβολή των απόψεων της μειοψηφίας στην πλειοψηφία. Όσον αφορά τον τρόπο ζωής οι μεν έχουν πιο παραδοσιακές αξίες, ενώ οι δε ακολουθούν έναν πιο μοντέρνο τρόπο ζωής εντελώς αντίθετο στις αξίες των πρώτων. Στο τρόπο με τον οποίο βλέπουν τον κόσμο οι μεν είναι εθνοκεντρικοί, οι δε διεθνιστές. Ο μόνος άξονας στον οποίο τα δύο στρατόπεδα έχουν παρόμοια τοποθέτηση είναι αυτός της διάκρισης των εξουσιών. Είναι και οι δύο εναντίον της φιλελεύθερης αστικής δημοκρατίας σε αυτόν τον τομέα. Αυτό είναι το πολιτικό σκηνικό στο οποίο βρισκόμαστε σήμερα. Αυτή είναι η εξίσωση που καλείται να λύσει ο Μπάιντεν όταν αναλάβει καθήκοντα Προέδρου. Πώς θα καταφέρει να τους κάνει να συμβιβαστούν όταν σε όλα είναι τόσο αντίθετοι; Όταν μάλιστα ο Τραμπ δε δείχνει θέληση να συμβιβαστεί; Πιο πιθανό φαίνεται το να συγκρουστούν από το να έρθουν κοντά.
Είχα γράψει προεκλογικά πως ο Τραμπ δε θα αποδεχόταν την ήττα. Η πρόβλεψη αυτή βασίστηκε επάνω στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι λαϊκιστές ηγέτες. Δεν αποδέχονται λάθος ή ήττα. Πάντα φταίνε οι άλλοι. Ο Τραμπ λοιπόν μιλάει για νοθεία και μεγάλα συμφέροντα που τον πολεμάνε (ελίτ εναντίον λαού) και διαχωρίζει τις ψήφους σε νόμιμες και μη νόμιμες ( εμείς – οι καλοί, οι άλλοι – οι καλοί). Δε γίνεται να παραδεχθεί ήττα διότι έτσι θα κοντύνει το ανάστημά του στα μάτια ενός κοινού που τον βλέπει ως σωτήρα (το συγκεκριμένο κοινό είχε παραμεληθεί από τους πολιτικούς για δεκαετίες μέχρι που ήρθε ο Trump και τους «αγκάλιασε»). Ο τρόπος που το κάνει (με έμφαση στο θυμό) δημιουργεί στο κοινό αυτό την ανάγκη να πάρει εκδίκηση. Η νίκη δηλαδή δεν κλάπηκε από τον Τραμπ, αλλά το σύστημα έκλεψε από το κοινό αυτό τη δυνατότητα να έχει για άλλα τέσσερα χρόνια έναν Προέδρο που το «φρόντιζε». Αυτό μου δείχνει πως ο Τραμπ λειτουργεί ήδη με τη ματιά στο 2024 (ασχέτως εάν στην αρχή θα υπάρξουν αναταράξεις στις σχέσεις με το Ρεπουμπλικανικό κόμμα). Πώς όμως μπορεί να γίνει αυτό με πιθανότητες επιτυχίας; Εάν συντρέξουν οι παρακάτω προϋποθέσεις.
Σε μία προεδρία Μπάιντεν θεωρώ πως λόγω ηλικίας του Προέδρου η Χάρις θα έχει σημαντικό ρόλο δίπλα του και δε θα είναι μία αντιπρόεδρος όπως έχουμε συνηθίσει τους αντιπροέδρους στις ΗΠΑ (πολλοί από τη βάση του Τραμ θεωρούν πως βρίσκεται κοντά στους progressives). Επίσης θεωρώ πολύ πιθανό, έως σίγουρο, το ότι η μειοψηφία των progressives θα συνεχίσει να ζητάει όλο και περισσότερα, ειδικά τώρα που οι Δημοκρατικοί θα έχουν την Προεδρία (ήδη έχει αρχίσει να το κάνει). Αυτή η μειοψηφία, και η ατζέντα που προωθεί, δέχεται μεγάλη προώθηση από συγκεκριμένα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Αυτό θα δημιουργήσει εντάσεις με το άλλο στρατόπεδο (οι οποίο και είναι ενάντια στους progressives αλλά και στα συγκεκριμένα μέσα ενημέρωσης). Όσο πιο πολύ τραβάνε οι progressives το σκοινί, τόσο περισσότερο θα αντιδρά η άλλη μεριά και πολύ πιθανό να δούμε και αρκετούς μετριοπαθείς να πηγαίνουν προς την τοποθέτηση Τραμπ, ειδικά στην περίπτωση που οι progressives επιμείνουν στις διεκδικήσεις τους στο θέμα της ταυτότητας που πάει μαζί με τον άξονα του τρόπου ζωής και απειλεί, τουλάχιστον στο μυαλό των ψηφοφόρων, τον τρόπο ζωής των παραδοσιακών. Αυτό γιατί οι progressives στην πραγματικότητα δεν ζητούν ισότητα, αλλά εκδίκηση.
Ο Τραμπ έχει εξαιρετική τοποθέτηση στους άνω άξονες, που όπως έχω γράψει προεκλογικά, μπορεί να μην του έδωσε τη νίκη το 2020 αλλά θέτει σοβαρά θεμέλια για το 2024 εάν δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες (πίεση progressives). Αυτό που χρειάζεται είναι μια διαφορετική προσέγγιση ως προς το ύφος και μια επανατοποθέτηση σε κάποια θέματα ώστε να ανοιχτεί σε άλλα κοινά και να πλησιάσει και τους μετριοπαθείς (βέβαια το δεύτερο μπορεί να μη χρειαστεί εάν πάμε σε μονοθεματική μάχη και από την πίεση των progressives οι μετριοπαθείς στο συγκεκριμένο ζήτημα έχουν πάει αυτοί κοντά στην τοποθέτηση Trump). Με την αλλαγή ύφους και την προσέγγιση των μετριοπαθών έχουμε και καλύτερη συνεννόηση με το κόμμα των Ρεπουμπλικάνων. Αυτό ο Τραμπ δεν μπορεί να το κάνει. Με βάση αυτά, και ναι κατανοώ πως είναι πολύ νωρίς και τα δεδομένα μπορεί να αλλάξουν, δεν θα με εξέπληττε καθόλου μία υποψηφιότητα της Ιβάνκα Τραμπ με υποψήφιο αντιπρόεδρο επιλεγμένο από τους μετριοπαθείς του Ρεπουμπλικανικού κόμματος. Η υποψηφιότητα της Ιβάνκα κερδίζει το κοινό του Τραμπ καθώς είναι της οικογενείας και κοντά στον Πρόεδρο Τραμπ, η αλλαγή ύφους και ο μετριοπαθής αντιπρόεδρος κάνει άνοιγμα στους μετριοπαθείς ψηφοφόρους, και αυτό σε συνδυασμό με το γεγονός πως η Ιβάνκα είναι γυναίκα καίει ένα χαρτί της Χάρις (εάν είναι αυτή η υποψήφια των δημοκρατικών το 2024) αλλά και μπορεί να φέρει στους Ρεπουμπλικάνους γυναίκες ψηφοφόρους των προαστίων που ποτέ δεν πήγαν προς τον Τραμπ κυρίως λόγω του χαρακτήρα του. Αυτό το σενάριο που περιέγραψα μπορεί να είναι μακρινό. Μπορεί να γίνει πραγματικότητα, μπορεί όμως να αλλάξουν τα δεδομένα και να μη γίνει. Μπορεί ο Μπάιντεν να καταφέρει να ενώσει τις ΗΠΑ. Το σίγουρο είναι πως τα επόμενα τέσσερα χρόνια η πολιτική ζωή των ΗΠΑ θα είναι άκρως ενδιαφέρουσα.
