Τον προβληματισμό της επιστημονικής κοινότητας εντείνουν οι εξελίξεις σχετικά με τον κορωνοϊό SARS-CoV-2, τις παραλλαγές και τις μεταλλάξεις τους, δεδομένου πως οι επαναλοιμώξεις πολλαπλασιάζονται και η υποπαραλλαγή της Omicron BA.5 εξαπλώνεται ήδη σε ολόκληρο τον κόσμο. Μεγάλη ανησυχία προκύπτει έπειτα από τη σύνδεση των επαναλοιμώξεων με σοβαρότερες μακροπρόθεσμες συνέπειες για την υγεία.
Ένας σχεδόν στους τρεις (30%) θα υποφέρει από long COVID, αναφέρει σε άρθρο του ο Δρ John Donne Potter, καθηγητής στο Ερευνητικό Κέντρο Υγείας και Ευεξίας του Πανεπιστημίου Massey στη Νέα Ζηλανδία, προσθέτοντας πως το σύνδρομο με τα επίμονα συμπτώματα μετά από μια δεύτερη νόσηση με COVID-19 θα έχει δραματικότερες επιπτώσεις και σημειώνοντας δύο βασικές παραμέτρους που προβληματίζουν:
- τη χαλάρωση των μέτρων και τη μετάθεση της ευθύνης για την προστασία από τον ιό στους πολίτες, οπότε η παντελής πλέον απουσία πρόληψης -από τη χρήση μάσκας έως την αποφυγή συνωστισμών- αποτιμάται ήδη σε έκρηξη νέων κρουσμάτων και αύξηση των περιπτώσεων long COVID
- τον τρόπο που εξελίσσεται ο κορωνοϊός και σήμερα, οι υποπαραλλαγές της Omicron να διαφέρουν σημαντικά περισσότερο σε κλινικό και γενετικό επίπεδο από το αρχικό στέλεχος της Omicron, συγκριτικά με την παραλλαγή Δέλτα από το αρχικό στέλεχος της Ουχάν. Οι υποπαραλλαγές της Omicron έχουν δείξει μεγαλύτερη διαφυγή από την φυσική ανοσία ή και τον εμβολιασμό, ενώ η επικρατούσα Omicron BA.5 μπορεί να μολύνει κύτταρα προσομοιάζοντας στη Δέλτα περισσότερο παρά στην Omicron.
Tι γνωρίζουμε για τη long COVID
Τα επίμονα συμπτώματα ή οι διαταραχές και βλάβες σε όργανα μετά την οξεία φάση της νόσου έχουν παρατηρηθεί και σε άλλες περιπτώσεις, όπως ανεξήγητη χρόνια αναπηρία μετά από λοιμώξεις από τον ιό Έμπολα, δάγκειο πυρετό, πολιομυελίτιδα, τον ιό SARS και τον ιό του Δυτικού Νείλου, σε μια μειοψηφία όμως των ασθενών.
Εν αντιθέσει, επισημαίνει ο καθηγητής, είναι το τεράστιο μέγεθος της πανδημίας COVID-19 και ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν πληγεί από το long COVID που αναδεικνύουν τη σοβαρότητά της. Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι πλέον σαφές από πολλαπλές μεγάλες μελέτες ότι:
- πρόκειται για ένα σύνολο συνδρόμων
- επηρεάζει πολλαπλά όργανα και συστήματα
- υποχωρεί είτε επιμένει ανά περίπτωση
- μπορεί να γίνει σοβαρά εξουθενωτικό
- ο κίνδυνος μειώνεται με τον εμβολιασμό
- η παθολογία του είναι ελάχιστα κατανοητή
- μόλις τώρα αρχίζουμε να βρίσκουμε τρόπους πρόβλεψης του κινδύνου και παρακολούθησης της πορείας του
«Το πιο σημαντικό ενδεχομένως, είναι το σενάριο η επαναλοίμωξη να γίνει χαρακτηριστικό της πανδημίας για τους επόμενους 12 έως 36 μήνες τουλάχιστον, αυξάνοντας τον κίνδυνο long COVID με κάθε επαναλαμβανόμενη μόλυνση», αναφέρει ο Δρ Potter.
Τι δείχνει η διεθνής εμπειρία
Μεγάλες μελέτες από τη Δανία, την Αγγλία και τις ΗΠΑ έδειξαν ότι το 20-30% όσων διαγιγνώσκονται θετικοί στην COVID-19 ταλαιπωρούνται από ένα τουλάχιστον σύμπτωμα μετά την οξεία νόσο έως και 12 μήνες από τη μόλυνση, όπως:
- απώλεια της όσφρησης και της γεύσης
- κόπωση
- δύσπνοια
- αδύναμα άκρα
- δυσκολία συγκέντρωσης
- διαταραχή της μνήμης
- διαταραχές του ύπνου
- ψυχική ή σωματική εξάντληση.
Η εμπειρία από την Αγγλία έδειξε ότι τα επίμονα συμπτώματα εντοπίζονταν κυρίως σε γυναίκες και ηλικιωμένους και πως παχυσαρκία, κάπνισμα ή άτμισμα, νοσηλεία (κυρίως) και υλική και κοινωνική στέρηση αποτέλεσαν παράγοντες κινδύνου.
Στις ΗΠΑ παρατηρήθηκε ότι:
- οι νεότεροι αναρρώσαντες διέτρεχαν αυξημένο κίνδυνο για διαταραχές του καρδιακού ρυθμού και μυοσκελετικό πόνο συγκριτικά με τους άνω των 65 ετών,
- οι τελευταίοι όμως είχαν σημαντικά μεγαλύτερες πιθανότητες για νεφρική ανεπάρκεια, διαταραχές της πήξης το αίματος, εγκεφαλικό επεισόδιο, διαβήτη τύπου 2, μυϊκές διαταραχές και διάφορες νευρολογικές και ψυχιατρικές καταστάσεις.
Τέλος, σύμφωνα με αμερικανική μελέτη με περισσότερους από πέντε εκατομμύρια ανθρώπους, έδειξε ότι ο αριθμός των επαναλοιμώξεων αυξάνει αναλογικά τις πιθανότητες long COVID, ο εμβολιασμός αντιθέτως τις μειώνει όπως και τον κίνδυνο για σοβαρή νόσο, νοσηλεία, εισαγωγή σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και θάνατο.
