Ο ιός των fake news

371

Γράφει ο Μελέτης Ρεντούμης.

Ο ιός του κορωνοϊού που έχει συγκλονίσει ολόκληρη την παγκόσμια κοινότητα, καθώς έχει εξελιχθεί σε μία επικίνδυνη πανδημία, που απειλεί με εκατοντάδες χιλιάδες θύματα σε όλο τον κόσμο, αν δεν υπάρξουν άμεσα ορατά αποτελέσματα θεραπείας, έχει σαφώς οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες, με μία από τις βασικότερες αυτή της ενημέρωσης.

 

Ως γνωστόν, ιδίως στην σύγχρονη τεχνολογική εποχή, η διαχείριση της πληροφορίας καθώς και η πρόσβαση σε αυτή, είναι κομβικής σημασίας και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι κυριαρχίας και εξουσίας για τα κράτη, τις επιχειρήσεις αλλά και τους ιδιώτες όταν καταφέρνουν να έχουν την σωστή πληροφόρηση όταν πραγματικά την χρειάζονται και το απαιτούν οι περιστάσεις.

Όταν όμως αναφερόμαστε στην ενημέρωση του ευρύ κοινού, τότε ο όρος αντικειμενικότητα με βάση τα πραγματικά γεγονότα (facts) έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς αν η αρχική πληροφορία αλλοιώνεται, δεν διασταυρώνεται και πολύ περισσότερο αναπαράγεται με ταχείς ρυθμούς μέσω των social media, τότε μιλάμε για μία νέα εικονική πραγματικότητα που στηρίζεται σε fake news, δημιουργώντας κίβδηλες προσδοκίες αλλά και περιθώρια παρερμηνειών των πάσης φύσεως κοινωνικών, οικονομικών αλλά και κυβερνητικών πρωτοβουλιών.

Δυστυχώς, αυτή ακριβώς η λογική ισχύει και σε αυτή την παγκόσμια αναταραχή που ζούμε το τελευταίο διάστημα, καθώς η πανδημία και η προέλευση του ιού από την Κίνα, έχει προκαλέσει χιλιάδες σχόλια και δημοσιεύματα, με αμέτρητα σενάρια και θεωρίες συνομωσίας, για το ποιος κρύβεται πίσω από τον ιό, από το αν υπάρχουν τελικά θύματα ή είναι όλοι ζωντανοί και τους κρύβουν και αν τελικά τα μέτρα περιορισμού και εγκλεισμού, έχουν κάποιο νόημα, αφού γίνονται για λόγους πολιτικούς και οικονομικούς με στόχο κάποια εξωθεσμικά κέντρα εξουσίας να ελέγξουν τον παγκόσμιο πληθυσμό.

Οι παραπάνω απόψεις, είναι ήδη αρκετά διαδεδομένες όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε πολλές χώρες και μάλιστα μεταφρασμένες σε πολλές γλώσσες και με πολλούς οπαδούς. 

Μάλιστα μέσα από συγκεκριμένα δημοσιεύματα, έχουν αναδειχθεί και διάφοροι πρωταγωνιστές, οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι την αμάθεια ή την ημιμάθεια καθώς και την διαδικασία χειραγώγησης του πλήθους, επιχειρούν να τροφοδοτήσουν την όποια ευφάνταστη συνομωσία, με δικά τους ζοφερά επιχειρήματα, ώστε να συντηρήσουν στο προφίλ τους, μία εικονική περσόνα, όπου χιλιάδες οπαδοί και followers, κρέμονται από μία τους δήλωση για την εξέλιξη των πραγμάτων και την ανάλυση της παγκόσμιας κοινωνικής πραγματικότητας.

Έντονες κοινωνικές κρίσεις, όπως του κορωνοϊού, που έχουν ήδη ως κύριο χαρακτηριστικό τον φόβο αλλά και την κοινωνική αποστασιοποίηση, αποτελούν την ευκαιρία αρκετών επίδοξων πρωταγωνιστών, στο να εκμεταλλευτούν την ευάλωτη ψυχολογία των μαζών, για να περάσουν μέσα από αλλοιωμένες και fake πληροφορίες τα δικά τους προσωπικά μηνύματα.

Είναι βέβαιο, πως μέσα από αυτή την ιδιαίτερη κατάσταση που βιώνουμε όλοι, είναι σίγουρο, πως θα υπάρξει επαναπροσδιορισμός της έννοιας της πληροφορίας, της ενημέρωσης αλλά και της ίδιας της δημοσιογραφίας ως λειτούργημα.

Είναι διαφορετικό πράγμα, η πολυφωνία, η ανταλλαγή απόψεων και η σύνθεσή τους κάτω από ένα ορθολογικό πρίσμα δημοκρατικών κανόνων και άλλο η διασπορά ψευδών ειδήσεων και η εκμετάλλευση της ταχύτητας διάδοσής τους, απειλώντας με αυτό τον τρόπο άμεσα και έμμεσα την υγεία των πολιτών, την κοινωνική ειρήνη και συνοχή και εν τέλει τραυματίζοντας τις συνταγματικές επιταγές για την προστασία της υγείας του κοινωνικού συνόλου.

Εν κατακλείδι, θα πρέπει ο μέσος πολίτης να διασταυρώνει άμεσα και έγκαιρα την πληροφορία που του δίνεται απλόχερα καθημερινά, ενώ όταν η πανδημία τελικά αρχίσει να γίνεται ελεγχόμενη, η διαχείριση της πληροφορίας και η λειτουργία της δημοκρατίας μέσα από τις ελευθερίες που καλείται όχι μόνο να δώσει αλλά και να προασπίσει το κράτος και η πολιτεία, θα έρθουν ξανά στο επίκεντρο της πολιτικής ατζέντας.

Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός