Γράφει ο Δημήτρης Τζανιδάκης.
Πολύς λόγος έχει γίνει τις τελευταίες μέρες αναφορικά με την ομάδα κοριτσιών που παρέλασαν μιμούμενες τον βηματισμό silly walk των Μonty Python, στην παρέλαση της περασμένης Δευτέρας στη Νέα Φιλαδέλφεια. Οι απόψεις διίστανται, άλλοι βρήκαν άκρως προσβλητικό και προκλητικό το συγκεκριμένο θέαμα κάνοντας λόγο για επιτακτικότητα τιμωρίας ακόμα και με στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων των παιδιών, και άλλοι επιδαψίλευσαν με διθυραμβικά σχόλια την συγκεκριμένη κίνηση, τονίζοντας πως αποτελεί πράξη αντίστασης και γροθιά στο συντηρητικό κατεστημένο. Γνώμη μου είναι πως όλες αυτές οι προσεγγίσεις είναι άστοχες και επιδερμικές, καθώς αγνοούν την βαθύτερη ουσία του προβλήματος, του οποίου οι ρίζες βρίσκονται βαθιά, στα θεμέλια της κοινωνίας μας. Το ζήτημα δεν είναι η καθαυτή πράξη των κοριτσιών, αλλά γιατί έφτασαν στο σημείο να πραγματοποιήσουν την συγκεκριμένη κίνηση, κατά τη διάρκεια μιας ημέρας μνήμης και γιορτής. Φταίνε οι ίδιες; Φταίνε οι γονείς; Oι δάσκαλοι τους; Μήπως το εκπαιδευτικό μας σύστημα συθέμελα;
Η αρχή των πάντων και η βάση για να δομηθεί σωστά ένας άνθρωπος αλλά και μια κοινωνία αποτελεί αδιαμφησβήτητα η παιδεία. Παιδεία δεν είναι η στείρα αποστήθιση, η επιφανειακή μόρφωση και το κορνιζαρισμένο πτυχίο πάνω από το γραφείο, αλλά η βαθιά καλλιέργεια, η εθνική συνείδηση, η αισθητική, το ήθος και το επίπεδο. Κάποτε η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ είπε πως η παιδεία είναι το μόνο αντίδοτο στην κρίση και ξεκινά από το σπίτι. Οι γονείς φυσικά και έχουν μεγάλη επιρροή στα παιδιά τους, έχουν όμως και το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για το τί παιδιά δημιουργούν, με τί ποιότητα και με ποιες αξίες. Το περιβάλλον του σχολείου είναι επίσης καθοριστικός παράγοντας για τη διαμόρφωση της παιδείας και κατ’ επέκταση της εθνικής συνείδησης ενός ατόμου. Ποιου σχολείου όμως; Του εγκαταλελειμμένου από το κράτος, της παρακμής και της καθίζησης και των αδιάφορων στην πλειοψηφία τους δασκάλων που περιμένουν καρτερικά να τελειώσουν οι ώρες διδασκαλίες τους για να ξεκινήσουν τα ιδιαίτερα μαθήματα;
Ερχόμαστε στο θέμα του μαθήματος της Ιστορίας. Μιας Ιστορίας που κατά γενική ομολογία όχι μόνο διδάσκεται λάθος, αλλά αποτρέπει τους νέους από το να την αγαπήσουν και να τη μελετήσουν βαθύτερα. Δεν τους παρέχει διαφορετικές ματιές και εκδοχές ώστε να αναπτύξουν κριτική σκέψη και να εξάγουν οι ίδιοι τα συμπεράσματα τους, αλλά τους βομβαρδίζει με ένα σωρό επιφανειακές γνώσεις, συγκεκαλυμμένες με το μανδύα της αποστήθισης. Εύλογα αναρωτιέται κανείς, πώς ζητάμε από τα νέα παιδιά να αγαπήσουν την πατρίδα τους, όταν καλά-καλά δεν γνωρίζουν τίποτα γι’ αυτήν, πώς ζητάμε από τα νέα παιδιά να παρελάσουν, όταν δεν γνωρίζουν τον λόγο για τον οποίο παρελαύνουν.
Είναι όμως κι άλλη μια παράμετρος που επικρατεί εδώ και χρόνια, αυτή του εθνομηδενισμού, της ταύτισης του πατριωτισμού με ακροδεξιές και εθνικιστικές αντιλήψεις και της λεγόμενης «ιδεολογικής ηγεμονίας» της αριστεράς. Χωρίς να είναι προφανές και χωρίς να έχει γίνει ακόμα σαφές, εδώ και χρόνια υπάρχει στην Ελλάδα η τάση να χαρακτηρίζουμε κάποιον που αγαπά την πατρίδα του ως φασίστα, χουντικό και ακροδεξιό. Μετατρέψαμε τον εθνισμό σε εθνικισμό, τον πατριωτισμό σε συντηρητισμό και την αγνή αγάπη για τον τόπο μας σε ενοχικό σύνδρομο. Σημαντικό ρόλο σε αυτή την στρέβλωση έχουν διαδραματίσει φυσικά τα απόνερα και οι μετασεισμοί του εμφυλίου, όπου ενώ η αριστερά ηττήθηκε, κατάφερε να υπερισχύσει στην κοινή γνώμη ως επικρατούσα ιδεολογία σε πολλές και διαφορετικές κοινωνικές εκφάνσεις.
Πάμε όμως στην 28η Οκτωβρίου. Την συγκεκριμένη ημέρα δεν τιμούμε μόνο το ΟΧΙ, ή τον Ιωάννη Μεταξά, του οποίου η προσωπικότητα, οι πολιτικές αλλά και τα κίνητρα παραμένουν ακόμα και σήμερα αμφιλεγόμενα. Την 28η Οκτωβρίου τιμούμε τους ανθρώπους που αγωνίστηκαν και έδωσαν τη ζωή τους για τις δύο υπέρτατες διαχρονικές αξίες, την πατρίδα και την ελευθερία. Τους ανθρώπους που πολέμησαν με θάρρος και αυταπάρνηση, απέναντι στους κατακτητές. Δεν είναι δα κάποιοι άγνωστοι πρόγονοι από το χρονοντούλαπο της ιστορίας, αλλά οι παππούδες και οι προπαππούδες μας, άνθρωποι τους οποίους πολλοί από μας δεν κατάφεραν ποτέ να γνωρίσουν ή που τους γνώρισαν καθηλωμένους σε μια αναπηρική καρέκλα, εξαιτίας του πολέμου. Προσωπικά είχα την τύχη να ακούσω πολλές διηγήσεις από τις γιαγιάδες και τους παππούδες μου, με ιστορίες και περιστατικά κατά τη διάρκεια του πολέμου από τα Καλάβρυτα, τα Χανιά, το Ηράκλειο και την Αθήνα. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τα δάκρυα της γιαγιάς μου όταν μου εξιστορούσε πώς οι Γερμανοί περιέφεραν τα νεκρά σώματα των Ελλήνων στρατιωτών στην πλατεία του χωριού, με σκοπό να τους εκφοβίσουν και να τους τρομοκρατήσουν.
Καταλήγοντας, το πρόβλημα δεν είναι η κίνηση των κοριτσιών και η μίμηση του silly walk των Monty Python, ούτε φυσικά αποτελεί λύση να τιμωρηθούν και να περιθωριοποιηθούν. Το πρόβλημα είναι η γενικότερη ισοπέδωση των αξιών και της ταυτότητας μας ως έθνος. Όσο αποτελούμε μια χώρα που αδυνατεί να παράσχει παιδεία, δεν διδάσκει ιστορία και αδιαφορεί πλήρως για το μέλλον και τις νέες γενεές, το τέρας όπως έλεγε κάποτε ο Χατζιδάκις θα γιγαντώνεται και στο πρόσωπο του θα καθρεφτίζεται η αποτυχία μας ως κράτος ως κοινωνία και ως έθνος.
ΥΓ. Αν δεν γνωρίζεις το παρελθόν, δεν μπορείς να ορίσεις το μέλλον…
