Ο συνωμοσιολογικός νους

372

Γράφει ο Στέλιος Ιατρού.

Μολονότι πολλοί απορρίπτουν τις συνωμοσιολογιές θεωρίες ως ανεδαφικές μπούρδες, παραγνωρίζουν έτσι πως η απήχησή τους μπορεί να φτάσει στα πιο απίθανα μέρη, και έτσι να τροφοδοτήσει πρωτοβουλίες, οι οποίες όταν εκφραστούν σε πράξεις θα γεννήσουν πραγματικότητες

Έτσι τα πλάσματα της φαντασίας ενός νοός μπορούν να γεννήσουν πράγματα, πολύ απτά, πολύ διαρκή, πολύ επιδραστικά δια χειρός εκείνου που τα χέρια του διαμορφώνουν την πραγματικότητα.

Για να δούμε τί σκέφτεται ο υπό πολιορκία πλανητάρχης στο Οβάλ του Γραφείο, μας ανοίγονται παράθυρα στον νου του μέσ’ απ’ την αρθρογραφία και τα ρεπορτάζ στα ενημερωτικά κανάλια και στους ιστότοπους που γνωρίζουμε πως παρακολουθεί παθιασμένα, είτε γιατί τα σχολιάζει τουϊτάροντας την ίδια στιγμή που προβάλλονται τα ρεπορτάζ τους, είτε γιατί ανατουϊτάρει τα δημοσιεύματά τους, κι έτσι δεν απομένει αμφιβολία πως αποδέχεται ως αληθινά τα περιεχόμενά τους.

Τον Οκτώβρη του 2019 είχα γράψει ένα άρθρο εδώ στο MeaCulpa.gr για την ομιλία του Αντιπροέδρου Μάικ Πενς με θέμα την νέα πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Κίνας, ομιλία που είχε προαναγγελθεί αλλ’ αναβληθεί το προηγούμενο θέρος. Την είχα χαρακτηρίσει τότε μετριασμένη, γιατί είχαν ρίξει κάμποσο νερό στο καυστικό κρασί της ρητορικής του αντιπροέδρου.

Ελάχιστες βδομάδες αργότερα, τον Δεκέμβρη του ’19, ξέσπασε στη Γουχάν της Κίνας η επιδημία που αργότερα, την άνοιξη του ’20, κατέστη πανδημία που απειλεί σήμερα να ανατρέψει συθέμελα το εύθραυστο οικονομικό κατασκεύασμα της πλαστής ευημερίας του Τραμπ στις ΗΠΑ, κι έτσι να τον στείλει εκτός Λευκού Οίκου, καθιστώντας τον “One-Term President”, κάτι που για τον ίδιο συνιστά ασύγκριτη προσβολή.

Στις καθημερινές, αυτοπρόσωπες, τηλεοπτικές ενημερώσεις του Τραμπ προς τον λαό του σχετικά με τον κορωνοϊό, στις δηλώσεις των επίλεκτων αξιωματούχων που τον πλαισιώνουν, στις διαρροές προς τα φιλικά του κανάλια και τους ιστότοπους, ο Λευκός Οίκος δεν φείδεται υπαινιγμών μα και ανοιχτών επικρίσεων για την ευθύνη της Κίνας στην πανδημία, που έχει φέρει σε δεινή θέση τον πρόεδρο συνάμα με τις ενδημικές ανεπάρκειες και τα ελλείμματα του αποκεντρωμένου και εν πολλοίς ρεπουμπλικανικού ομοσπονδιακού τους συστήματος, το οποίο άφησε ανοχύρωτο το κράτος έναντι μιας τέτοιας απειλής, κι εξαρτημένο από — paradox! — υλικά παραγόμενα στην Κίνα.

Την ίδια στιγμή που, σύμφωνα με δημοσίευμα των The New York Times, ο πρόεδρος Ζι φιμώνει την έρευνα για τις ρίζες της πανδημίας, o Τραμπ δεν δίστασε να περιγράψει δημόσια την προέλευση του ιού ως κινεζική, και τον ιό ως “the Chinese virus” μολονότι ο Π.Ο.Υ. του Αιθίοπα Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγιεσούς — εκλεκτού της Κίνας για το αξίωμα — προωθεί αυστηρές συστάσεις ν’ αποφεύγεται ως ρατσιστική οιαδήποτε τέτοια αναφορά, με διάφορες σοφιστείες που κατά την κοινή εμπειρία περί γεωγραφικής ονοματοδοσίας των ιών δεν στέκουν, όμως δεν είναι του παρόντος να σχολιάσω.

Στο μεταξύ, ο Υπ. Εξ. Μάικ Πομπέο τρίζει τα δόντια υποσχόμενος αναμέτρηση με την Κίνα και τον Π.Ο.Υ. μετά την παρέλευση της κρίσης, κάτι που όμως θεωρώ ότι θα συμβεί νωρίτερα, γιατί το τέλος της κρίσης δεν θα έρθει νωρίτερα αλλά μεταγενέστερα των εκλογών του Νοεμβρίου, και δεν θα αφήσει ο Τραμπ να περάσει το πράγμα αναπάντητο μέχρι τότε.

Κοντά στα άρθρα και ρεπορτάζ γνώμης των αμερικάνων συντηρητικών που παρακολουθεί και συμβουλεύεται προσωπικά ο Τραμπ, λογουχάρη Χάννιτυ, Κούλτερ, κ.ά., των οποίων το δάχτυλό δείχνει την Κίνα ως υπεύθυνη για την εσκεμμένη εξαπόλυση του ιού — ναι, ως βιολογικού όπλου, και όχι, ας πούμε, ως ατυχήματος ή ως φυσικού φαινομένου — διαθέτουμε και την αρθρογραφία προσωπικοτήτων που δεν είναι λαϊκιστές ή κατ’ επάγγελμα δημαγωγοί, αλλά οικονομολόγοι και στοχαστές, όπως ο Νάιαλ Φέργκιουσον, που με πέντε ερωτήματα που έθεσε προς την Κίνα του Προέδρου Ζι φωτογραφίζει όχι απορίες του αλλά περίπου βεβαιότητες. Για τον Φέργκιουσον, οι ερωτήσεις είναι έτσι διατυπωμένες στο άρθρο του που μάλλον απομένει στους Κινέζους να αποδείξουν πως δεν είναι έτσι όπως εκείνος υπαινίσσεται, κι όχι να ξεκαθαρίσουν εάν ισχύει καθένα απ’ τα ερωτήματα ή όχι.

Διαρρέεται, μάλιστα, προς φιλοτραμπικούς ιστότοπους των ΗΠΑ πως οι μυστικές υπηρεσίες της Υπερδύναμης θα προσκομίσουν — αν δεν το έχουν κάνει ήδη — φάκελο με στοιχεία έτσι συλλεγέντα και συγκροτημένα σε corpus, ώστε να προσφέρουν στον Πρόεδρο Τραμπ αποχρώσες τουλάχιστον ενδείξεις προς την κατεύθυνση ότι όλο αυτό ήταν μια σχεδιασμένη κίνηση των Κινέζων και κατόπιν μια συμπαιγνία με τον Π.Ο.Υ., προκειμένου να πλήξουν και να απορρυθμίσουν τις Δυτικές οικονομίες, κατεξοχήν τις ΗΠΑ, τις ίδιες που κατά το 2019 προέβλεπαν ότι η επόμενη παγκόσμια οικονομική κρίση θα ερχόταν το 2020 απ’ τα πλαστά οικονομικά στοιχεία της Κίνας.

Τα χέρια του Προέδρου Τραμπ δεν θα λυθούν αλλά θα δεθούν μ’ έναν τέτοιο φακελο, γιατί θα υποχρεωθεί να ανταπαντήσει στην χειρονομία της Κίνας με σκληρότητα, την οποία στο παρελθόν η ρητορική του έχει περιγράψει ως “so awesome and devastating like the world has never seen before”, και μερικές φορές δεν υπάρχει επιστροφή από τέτοια λόγια. Εάν δεν σταθεί στα λόγια του, με βεβαιότητα θα χάσει μεγάλο μέρος των υποστηρικτών του.

Στο πλευρό του προέδρου έχουν αρχίσει ήδη να στοιχίζονται οι συνήθεις του σύμμαχοι, οι Ευαγγελικοί Μεγαπάστορες, οι οποίοι εμφορούνται από άλλου τύπου θεωρίες, πως ο Τραμπ είναι ο Εκλεκτός του Θεού, μια Μεσσιανική φιγούρα που τον αντιμάχονται μάγισσες, δαίμονες, και μυστικές καμπάλς, στις οποίες ανήκουν ασφαλώς ο Τζο Μπάιντεν και οι διάφοροι αντίπαλοί του προέδρου, ας πούμε η Αλεξάντρια Οκάζιο Κορτέζ.

Στην παρούσα φάση δεν μας ενδιαφέρει εάν ισχύει κατι απ’ αυτά ή δεν ισχύει, αλλά α) εάν ο Πρόεδρος Τραμπ πιστεύει πως η επανεκλογή του απειλείται απ’ τις δυσμενείς εξελίξεις (το πιστεύει), β) εάν πιστεύει πως όλο αυτό ήταν στημένη υπόθεση των Κινέζων (το πιστεύει), και γ) εάν είναι διατεθειμένος να ενεργήσει ανταπαντώντας στην πρόκληση που πιστεύει ότι τον πλήττει (θα το δούμε).

Ζούμε σ’ ενδιαφέροντες καιρούς, και μακάρι να επιβιώσουμε την επαύριό τους.