Πιο αυστηρές εγγυήσεις στο ν/σ για την ΕΥΠ

163

Στον απόηχο των πρόσφατων καταγγελιών για παρακολουθήσεις πολιτών, η κυβέρνηση κατέθεσε χθες το βράδυ στη Βουλή το πλήρες κείμενο του νομοσχεδίου, με σημαντικές αλλαγές τόσο για την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών για πολίτες και πολιτικά πρόσωπα όσο και τις αλλαγές στην ΕΥΠ, αλλά και τις παρακολουθήσεις για λόγους εθνικής ασφαλείας.

Σύμφωνα με το τελικό κείμενο, όπως αυτό προέκυψε από διαβούλευση, οι αλλαγές στην ισχύουσα ώς τώρα νομοθεσία εντοπίζονται στις ποινές που προβλέπονται για όσους παράνομα παρακολουθούν, τους λόγους που αίρεται το απόρρητο για τους πολιτικούς, αλλά και τους πολίτες, ενώ αλλάζει το καθεστώς των λόγων εθνικής ασφαλείας προκειμένου να υπάρξει άρση του απορρήτου. Αναλυτικά όλες οι διατάξεις:

1. Η χρήση κακόβουλων λογισμικών και συσκευών παρακολούθησης από ιδιώτες αναβαθμίζεται σε κακούργημα και τιμωρείται με ποινή κάθειρξης έως δέκα ετών, ενώ μέχρι σήμερα ήταν πλημμέλημα. Αντίστοιχα, η εμπορία και η απλή κατοχή, που ώς σήμερα δεν ήταν καν ποινικό αδίκημα, στο εξής χαρακτηρίζονται πλημμελήματα και προβλέπονται ποινές φυλάκισης έως πέντε χρόνια.

2. Τα κακόβουλα λογισμικά και συσκευές παρακολούθησης καταγράφονται σε ειδικό κατάλογο, δημόσια προσβάσιμο που διαρκώς επικαιροποιείται, ώστε ο καθένας να μπορεί να λάβει γνώση.

3. Η προμήθεια λογισμικών παρακολούθησης από το Δημόσιο είναι δυνατή μόνο υπό την προϋπόθεση προεδρικού διατάγματος, το οποίο υποβάλλεται σε επεξεργασία νομιμότητας και συνταγματικότητας από το Συμβούλιο της Επικρατείας.

4. Προβλέπονται αλλαγές στην Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών με την ίδρυση Ακαδημίας Πληροφοριών και Αντικατασκοπείας, με αποστολή την εκπαίδευση, επιμόρφωση και εξειδίκευση του προσωπικού, καθώς και Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου για τον έλεγχο φαινομένων παράβασης καθήκοντος και διαφθοράς, ενώ προβλέπονται εγγυήσεις δημοσιότητας στη λειτουργία του Κέντρου Τεχνολογικής Υποστήριξης, Ανάπτυξης και Καινοτομίας της ΕΥΠ.

5. Τίθενται ειδικές προϋποθέσεις για την επιλογή του διοικητή, ο οποίος μπορεί να είναι μόνο διπλωμάτης ή απόστρατος ανώτατος αξιωματικός.

6. Γίνεται πιο αυστηρό το πλαίσιο για την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών και εξειδικεύεται νομοθετικά ο όρος «εθνική ασφάλεια». Την άρση του απορρήτου μπορούν να ζητήσουν μόνον η ΕΥΠ και η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία, εφόσον τεκμηριώσουν με επιχειρήματα, που προβλέπονται στον νόμο, το αίτημά τους.

7. Ως «λόγοι εθνικής ασφαλείας» ορίζονται πλέον οι λόγοι που σχετίζονται με την προστασία των βασικών λειτουργιών του κράτους και σε αυτούς περιλαμβάνονται αποκλειστικά λόγοι σχετικοί με την εθνική άμυνα, την εξωτερική πολιτική, την ενεργειακή ασφάλεια και την κυβερνοασφάλεια.

8. Το αίτημα για την άρση του απορρήτου για λόγους εθνικής ασφαλείας ορίζεται να περιλαμβάνει λόγους που στοιχειοθετούν κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια, την αναγκαιότητα της άρσης του απορρήτου για την αντιμετώπιση του κινδύνου, το αντικείμενο της άρσης, δηλαδή τα εξωτερικά στοιχεία της επικοινωνίας ή και το περιεχόμενο αυτής και την απολύτως αναγκαία χρονική διάρκεια. Τυχόν παράταση της άρσης του απορρήτου για λόγους εθνικής ασφαλείας πέραν των δέκα μηνών είναι δυνατή μόνο εφόσον υφίστανται συγκεκριμένα στοιχεία που καθιστούν άμεση και εξαιρετικά πιθανή τη διακινδύνευση της εθνικής ασφαλείας.

9. Για την άρση του απορρήτου σε πολιτικά πρόσωπα απαιτείται άμεση και εξαιρετικά πιθανή διακινδύνευση της εθνικής ασφαλείας και άδεια του προέδρου της Βουλής.

10. Εφόσον δεν διακυβεύεται ο σκοπός για τον οποίο διατάχθηκε η άρση του απορρήτου, ο πολίτης που παρακολουθήθηκε μπορεί έπειτα από τρία χρόνια να ζητήσει να πληροφορηθεί την παρακολούθησή του. Το αίτημά του αξιολογείται από ειδικό τριμελές όργανο με τη συμμετοχή δύο εισαγγελικών λειτουργών και του προέδρου της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών.

11. Θεσπίζεται νέο αυστηρό πλαίσιο προστασίας της κυβερνοασφάλειας και ενισχύεται η προστασία των προσωπικών δεδομένων. Συστήνεται επιτροπή συντονισμού για θέματα κυβερνοασφάλειας για να καταπολεμήσει το πρόβλημα πολυδιάσπασης των σχετικών δομών, ενώ στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης λειτουργεί Ενοποιημένο κέντρο αναφοράς κυβερνοασφάλειας.

12. Καταρτίζεται Εθνικό Σχέδιο Αποτίμησης Επικινδυνότητας Συστημάτων Τεχνολογίας Πληροφορικής και Επικοινωνιών για την αναγνώριση, ανάλυση και αποτίμηση των κινδύνων και των επιπτώσεών τους για την ασφάλεια των συστημάτων τεχνολογίας πληροφορικής και επικοινωνιών σε εθνικό επίπεδο. Αίρονται, τέλος, ασάφειες στην ενσωμάτωση του σχετικού ενωσιακού πλαισίου για την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Το νομοσχέδιο, την επεξεργασία του οποίου ανέλαβε ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης, θα εισηγηθεί στη Βουλή λόγω της ύπαρξης ποινικών διατάξεων ο υπουργός Δικαιοσύνης Κων. Τσιάρας.