Ραντεβού τον Οκτώβριο, έδωσαν με το υπουργείο Οικονομικών οι Ευρωπαίοι, οπότε τότε θα αξιολογηθούν και θα αποτιμηθούν όλα τα μέτρα στήριξης, οι επιπτώσεις της πανδημίας στο ΑΕΠ και οι «ουρές» για το 2021, αν επιβεβαιωθούν τα σενάρια για παρατεταμένη υγειονομική, άρα και οικονομική κρίση.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι Βρυξέλλες θέλουν από τώρα κιόλας να κόψουν την όρεξη σε όσους εποφθαλμιούν στο περιβόητο «μαξιλάρι», συστήνοντας στοχευμένα μέτρα σε όσους κλάδους πλήττονται περισσότερο κι όχι «ξεπουπούλιασμα» των ταμειακών διαθεσίμων.
Πού οφείλεται το θετικό κλίμα για την Ελλάδα στις αγορές
Ακόμα και στην «καρδιά» της πανδημίας, οι συνθήκες για την Ελλάδα στις αγορές ήταν ευνοϊκές, εξ ου και οι λίαν επιτυχημένες εκδόσεις ομολόγων, με τη μεγάλη συμμετοχή μακροπρόθεσμων επενδυτών και τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια. Οι Ευρωπαίοι θεωρούν, όμως, ότι αυτό το θετικό κλίμα οφείλεται αφενός στην προστατευτική «ομπρέλα» της ΕΚΤ, που συμπεριέλαβε την Ελλάδα στο έκτακτο QE, αφετέρου στα ταμειακά διαθέσιμα, τα οποία παραμένουν σταθερά πάνω από τα 30 δις ευρώ, παρά τις «χρηματοδοτικές» ενέσεις σε επιχειρήσεις κι εργαζόμενους.
Το μήνυμα των Ευρωπαίων για το «μαξιλάρι» των 15,7 δις
Κάνοντας ειδική αναφορά στον σκληρό πυρήνα αυτού του «μαξιλαριού», δηλαδή στα 15,7 δις ευρώ που είναι η τελευταία μεγάλη δόση του ESM από το 3ο Μνημόνιο, η Κομισιόν επισημαίνει ότι παρέμεινε ανέγγιχτο και κάνει κι ένα βήμα παραπέρα, προειδοποιώντας για τους δύσκολους μήνες που έρχονται: «η διαφύλαξη επαρκούς μαξιλαριού, θα είναι κρίσιμη, για να διατηρήσετε σταθερή πρόσβαση στις αγορές τον επόμενο χρόνο, λαμβάνοντας υπόψιν τους κινδύνους που μπορεί να ανακύψουν από πιέσεις πωλήσεων στην αγορά κρατικών ομολόγων».
Το μήνυμα είναι κάτι παραπάνω από σαφές. Οι Ευρωπαίοι εκτιμούν ότι και η επόμενη χρονιά θα είναι περίεργη, με τους πιο αδύναμους κρίκους να γίνονται έρμαιο στις διαθέσεις των «γερακιών» της αγοράς.
Το μήνυμα έχει, πάντως κι άλλη ανάγνωση. Οι Ευρωπαίοι θεωρούν ότι λόγω των συνθηκών που δημιουργεί η έξαρση της πανδημίας και η ελληνική κυβέρνηση θα υποχρεωθεί σε νέα, αυστηρά περιοριστικά μέτρα άρα και σε νέες παρεμβάσεις για τη στήριξη επιχειρήσεων- εργαζομένων.
Με δεδομένο, λοιπόν, ότι οι εισροές εσόδων είναι πιθανόν να παραμείνουν προβληματικές τους πρώτους μήνες του 2021, το «κλειδί» θα είναι η ορθή διαχείριση των ταμειακών διαθεσίμων. Και για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία για το σκεπτικό, η Κομισιόν επισημαίνει ότι «οι δανειακές ανάγκες για το 2021 είναι περιορισμένες (σ.σ. άρα δεν θα χρειαζόταν υπό κανονικές συνθήκες να εκτεθεί η Ελλάδα στις αγορές), αλλά θα απαιτηθούν κι άλλες εκδόσεις ομολόγων, έτσι ώστε να διατηρηθούν σε επαρκές επίπεδο τα ταμειακά αποθέματα».
Γιατί προβληματίζονται οι Ευρωπαίοι
Ο προβληματισμός των Ευρωπαίων ενισχύεται από το ότι εντοπίζουν κι άλλες εστίες δημοσιονομικού- ταμειακού κινδύνου. Πρώτη- πρώτη, η απόφαση του ΣτΕ για τα αναδρομικά των συνταξιούχων, καθώς η Κομισιόν δείχνει να διατηρεί ζωηρές επιφυλάξεις για το αν η ερμηνεία που έκανε η κυβέρνηση στην απόφαση, εξαιρώντας επικουρικές και Δώρα, θα βάλει τέλος στις δικαστικές διεκδικήσεις άρα και στα ρίσκα του Προϋπολογισμού.
Σε ειδικό box της Έκθεσης, η Κομισιόν σημειώνει ότι το πλήρες κείμενο της απόφασης του ΣτΕ δεν είναι διαθέσιμο, παρά μόνο περιλήψεις με αναφορές στις κύριες συντάξεις, γεγονός που δεν ξεκαθαρίζει αν η υποχρέωση της κυβέρνησης για αναδρομικά περιορίζεται στις κύριες συντάξεις. Στην περίπτωση που δεν ισχύει αυτό, τότε ανοίγει νέος κύκλος διεκδικήσεων, με κόστος που ξεπερνά τα 2 δις ευρώ.
Εστίες κινδύνου «βλέπουν», επίσης, οι Βρυξέλλες στις κρατικές εγγυήσεις δανείων μέσω της Αναπτυξιακής Τράπεζας, που μπορεί να καταπέσουν αν η ανάκαμψη αποδειχθεί αναιμική, αλλά και στην αδυναμία επιστροφής της επιστρεπτέας προκαταβολής- θα ξεπεράσει τα 4 δις ευρώ στις τέσσερις φάσεις- αν οι επιχειρήσεις αυτές δεν καταφέρουν να επιβιώσουν.
