Σε πλήρη επιφυλακή έχουν τεθεί οι ελληνικές Αρχές λόγω του γεωτρύπανου της Τουρκίας «Αμπντουλχαμίτ Χαν» που, όπως φαίνεται, θα ξεκινήσει άμεσα τις έρευνες.
Το τουρκικό ερευνητικό σκάφος, παρότι είχε ανακοινωθεί ότι θα πιάσει «δουλειά» στις 9 Αυγούστου, βγήκε χθες από το λιμάνι Tasuku της Τουρκίας και οι χθεσινοβραδινές πληροφορίες ανέφεραν ότι κατευθύνεται νοτιοδυτικά. Παρά ταύτα, μέχρι στιγμής δεν έχει μετακινηθεί, με ορισμένους να θεωρούν ότι πρόκειται για έναν «πόλεμο νεύρων» από την πλευρά της Άγκυρας και άλλους να εκτιμούν ότι η Τουρκία κρατά πιο προσεκτική στάση μετά τα μηνύματα στήριξης προς την Ελλάδα, από Γερμανία και Γαλλία.
Τι πορεία θα ακολουθήσει το τουρκικό γεωτρύπανο
Σε ό,τι αφορά την πορεία που θα ακολουθήσει το τουρκικό γεωτρύπανο αλλά και την κλίμακα έντασης που θα επιλέξει η Άγκυρα έχουν διατυπωθεί πολλές διαφορετικές απόψεις.
«Πιστεύω ότι θα βγει στις 9 Αυγούστου, όπως είχαν πει οι Τούρκοι. Η Τουρκία θέλει να δείξει ότι είναι μια αυτόνομη περιφερειακή δύναμη που δεν υποτάσσεται» τόνισε, μιλώντας σήμερα στην ΕΡΤ ο κ. Δημήτρης Τριανταφύλλου, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Καντίρ Χας στην Κωνσταντινούπολη. Παράλληλα, εξήγησε ότι για να ξεκινήσει την πορεία που έχει προγραμματίσει, θα πρέπει να εκδοθεί σχετική Navtex.
Ο κ. Τριανταφύλλου προσέθεσε ότι υπάρχει ένταση στα ελληνοτουρκικά, ωστόσο αναφερόμενος στην πορεία του γεωτρύπανου εξέφρασε την εκτίμηση ότι η Τουρκία μπορεί να επιχειρήσει «να “χτυπήσει” πιο πολύ τον αδύναμο κρίκο, την κυπριακή δημοκρατία».
Κυπριακά ΜΜΕ, επικαλούμενα τουρκικές πηγές, μεταδίδουν ότι μία από τις κινήσεις που εξετάζει η Άγκυρα είναι να πραγματοποιήσει την πρώτη της γεώτρηση εκτός της κυπριακής ΑΟΖ, πιθανότατα στον κόλπο της Αττάλειας. Όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, η δεύτερη πιθανότητα είναι να σταλεί περίπου 60 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Πάφου, ανοιχτά της χερσονήσου του Ακάμα.
Από την πλευρά του, ο Διεθνολόγος Δημήτρης Σταθακόπουλος, μιλώντας στο OPEN, είπε ότι δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Τουρκία θα επιχειρήσει να οξύνει το κλίμα με το γεωτρύπανο. «Το γεωτρύπανο το βγάζουν για να κάνει δουλειά. Θα συνοδεύεται από πολεμικά πλοία, πιθανώς να έχουμε επανάληψη του καλοκαιριού του 2020, με μια εγρήγορση καθημερινή» προσέθεσε, εκφράζοντας, ωστόσο την πεποίθηση ότι «όπως τα καταφέραμε το ‘20 και αποτρέψαμε τα πάντα, έτσι θα γίνει και φέτος οπότε είμαστε και πιο καλά προετοιμασμένοι».
Ένταση στο Αιγαίο: Τα δυο κρίσιμα σημεία
Σύμφωνα με τους ειδικούς αναλυτές, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που θα καθορίσουν τόσο το επίπεδο της έντασης όσο και τους τρόπους αντίδρασης που θα ακολουθήσει η Ελλάδα.
Ο Υποναύαρχος ε.α. Στέλιος Φενέκος, μιλώντας στο OPEN, επισήμανε ότι το τουρκικό γεωτρύπανο δεν έχει κάνει μέχρι τώρα γεωτρήσεις. «Βγαίνει για να κάνει δοκιμές. Αν πήγαινε κατευθείαν στο πεδίο που πρέπει να ερευνήσει και αποτύγχανε τότε θα είχε και πολιτικό κόστος» σχολίασε.
Όπως εξήγησε ο κ. Φενέκος, «το κρίσιμο σημείο είναι αν θα είναι μόνο του ή αν θα συνοδεύεται από φρεγάτες. Στη δεύτερη περίπτωση η στρατιωτικοποίηση θα είναι φανερή από την πλευρά της Τουρκίας και τότε θα στείλουμε κι εμείς φρεγάτες. Αν δεν συνοδεύεται όλα θα εξαρτηρθούν από το αν θα είναι απλή αγκυροβολία ή πραγματική γεώτρηση. Αν είναι γεώτρηση χωρίς φρεγάτες θα πρέπει να αξιοποιήσουμε την ακτοφυλακή για να μην είμαστε εμείς αυτοί που στρατιωτικοποιούμε την κρίση».
Ο Διεθνολόγος Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος, μιλώντας στην ίδια εκπομπή του OPEN, εμφανίστηκε βέβαιος ότι η Τουρκία θα προχωρήσει σε ένταση στο πεδίο και πως το γεωτρύπανο θα κατευθυνθεί προς την Κύπρο. Ποιος θα είναι όμως ο καθοριστικός παράγοντας για την ένταση στο Αιγαίο; Ο κ. Δεσποτόπουλος εξήγησε τα εξής:
«Εκεί που θα έχουμε μεγάλες περιπέτειες είναι αν θα στείλει το γεωτρύπανο πέραν του 28ου μεσημβρινού, πάει δηλαδή σε περιοχή που δεν έχουμε αμφισβητούμενες περιοχές, αλλά κατοχυρωμένη ελληνική ΑΟΖ στη βάση της συμφωνίας Ελλάδας – Αιγύπτου. Σε αυτή την περίπτωση η Ελλάδα θα πρέπει να προασπίσει τη ζώνη αυτή, γιατί είναι διεθνώς κατοχυρωμένη»
Ερωτηθείς για τη στάση του Βερολίνου, ο κ. Δημήτρης Τριανταφύλλου, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, τόνισε ότι «η Γερμανίδα ΥΠΕΞ Μπέρμποκ είπε σε δηλώσεις της ότι η Γερμανία υπερασπίζεται τα σύνορα της χώρας της αλλά και της Ευρώπης. Νομίζω ότι αυτό είναι κάτι που δεν αρέσει στους Τούρκους γενικότερα. Γι’ αυτό και η Τουρκία θα δοκιμάσει τις αντοχές της Ευρώπης, ξανά».
Ο κ. Τριανταφύλλου υπογράμμισε ότι «το μήνυμα της κυρίας Μπέρμποκ προς την Τουρκία ήταν ότι πρέπει να συμπεριφερθεί ως υπεύθυνη δύναμη και πως αυτή τη στιγμή “δεν συμπεριφέρεσαι ως υπεύθυνη δύναμη”. […] Το ενδιαφέρον στη γερμανική θέση είναι αυτό που είπε η Μπέρμποκ ότι “είμαι υποχρεωμένη να στηρίξω τις ευρωπαϊκές θέσεις και τις αποφάσεις που έχουμε πάρει”».
Ο Διεθνολόγος Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος υποστήριξε ότι «οι Γερμανοί πιέζουν πλέον την Τουρκία και παρασκηνιακά και πιο ανοιχτά προκειμένου να μην προχωρήσει σε ένταση στη Μεσόγειο. Να μην βγάλει δηλαδή το γεωτρύπανο σε περιοχή που θα δημιουργήσει πρόβλημα και ένταση. Θα είναι ένταση αρχείαστη. Το θέμα είναι αν ο Ερντογάν ιδρώνει από αυτές τις πιέσεις».
«Στενές οι σχέσεις Γερμανίας – Τουρκίας όμως τίποτα δεν συγκρίνεται σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής με μια χώρα της ΕΕ»
Σύμφωνα με τον κ. Δεσποτόπουλο, είναι «πολύ σημαντικό ότι η στάση της Γερμανίας ήταν ξεκάθαρη και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά καθώς πρόκειται για την κυριαρχία των κρατών – μελών της ΕΕ. Η Ένωση έχει διάφορες αρχές. Μια βασική είναι να προστατεύει την ακεραιότητα των κρατών – μελών, και στην περίπτωση της Τουρκίας έχουμε αμφισβήτηση της κυριαρχίας στα νησιά».
Ο Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος σε εκείνο το σημείο είπε ότι «η Γερμανία έχει στενές σχέσεις με την Τουρκία αλλά τίποτα δεν είναι πάνω σε όρους οικονομίας και εξωτερικής πολιτικής από την ευρωπαϊκή αγορά. Είναι η μεγάλη ανάσα της Γερμανίας και θα την προασπίσει».
Ο καθηγητής Δημήτρης Τριανταφύλλου υποστήριξε, μεταξύ άλλων, ότι επί Σόλτς η Γερμανία έδειχνε να χάνει λίγη από την αίγλη της, με συνέπεια να ανεβαίνει η Γαλλία. «Η Μπέρμποκ μίλησε στη συνέντευξη Τύπου, όπως είπε, ως εκπρόσωπος της μεγαλύτερης χώρας της ΕΕ. Θέλει να παίξει έναν ρόλο ξανά η Γερμανία. Γι’ αυτό και υπάρχει αλλαγή στάσης (σ.σ. στα ελληνοτουρκικά), από εκεί που κρατούσαν ίσες αποστάσεις, και αυτό δεν αρέσει στους Τούρκους».
Και ο Διεθνολόγος Δημήτρης Σταθακόπουλος επισήμανε πως το γεγονός ότι η Μπέρμποκ έκανε αυτήν την παρέμβαση ενώπιον Τσαβούσογλου δείχνει ότι «χτυπούν κάποια καμπανάκια στη Γερμανία», αναφορικά με τη στάση της Τουρκίας.
«Δεν κατάφεραν να επιβάλλουν το αφήγημα της “Γαλάζιας Πατρίδας”»
Αναλυτές εκτιμούν ότι η Τουρκία και ο Ερντογάν δεν πρόκειται να αποκλιμακώσουν την ένταση και πως θα διατηρήσουν αυτό το κλίμα ως τις εκλογές. Ο αντιπτέραρχος ε.α. Γιώργος Γερούλης, μιλώντας στο OPEN, έκανε λόγο για «αναβαθμισμένη επιθετική στάση της Τουρκίας», κάτι που, όπως είπε, φάνηκε και από το μίνι επεισόδιο ανάμεσα σε Τσαβούσογλου και Μπέρμποκ.
Αναφορικά με το γεωτρύπανο, ο κ. Γερούλης είπε ότι «το σκάφος θα αρχίσει να κάνει τη διαδρομή του και η Άγκυρα θα μετράει αντιδράσεις και θα πειραματίζεται με τον τρόπο που θα το χειριστεί η ελληνική πλευρά».
Καταλήγοντας, ο κ. Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος σημείωσε ότι οι Τούρκοι «δεν έχουν καταφέρει να επιβάλλουν το αφήγημα της Γαλάζιας Πατρίδας. Προσπάθησαν να εκφοβίσουν την Ελλάδα με διάφορους τρόπους. Η Ελλάδα όμως αντέδρασε με εξοπλισμούς, με ανάπτυξη δυνατοτήτων αποτροπής και με αμυντικές συμφωνίες».
