Με εκτενές άρθρο στην ενότητα που ασχολείται με το πώς μπορεί να μοιάζει το μέλλον του πλανήτη μας (Future Planet), το BBC εστιάζει σε 4 μικρά νησιά που δείχνουν τον δρόμο προς ένα «πράσινο» αύριο, πιο εναρμονισμένο με το φυσικό περιβάλλον. Κι ανάμεσά τους στέκεται και σε ένα ελληνικό.
Ο λόγος για την Τήλο των Δωδεκανήσων, η οποία επιλέχθηκε από τον Chris Baraniuk μαζί με το Rathlin της Βόρειας Ιρλανδίας, το Samsø της Δανίας και το Gapado της Νότιας Κορέας ως παράδειγμα προς μίμηση. Και δεν είναι κάτι που απλά το εύχεται ή το συζητά στη θεωρία: όπως εξηγεί στο άρθρο του, υπάρχουν κι άλλα νησιά που ήδη έχουν πάρει τη σκυτάλη, σκοπεύοντας να φτάσουν σε ανάλογα επιτεύγματα μέχρι το 2030.
Στα 22 μίλια βορειοδυτικά της Ρόδου, η Τήλος είναι ένα νησί έκτασης 61.487 τετραγωνικών χιλιομέτρων, στο οποίο ζουν 780 άνθρωποι (σύμφωνα με την απογραφή του 2011). Τα τελευταία χρόνια ανθεί ως εναλλακτικός προορισμός για ήρεμες καλοκαιρινές διακοπές, όμως αυτό δεν είναι το μόνο της ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: επί των ημερών της δραστήριας δημάρχου Μαρίας Καμμά-Αλιφέρη πέτυχε να γίνει το πρώτο «πράσινο» νησί της Μεσογείου, χάρη σε έναν υβριδικό συνδυασμό αιολικής και ηλιακής ενέργειας (αντλείται από ανεμογεννήτριες και ηλιακά πάνελ), σε μορφή που έπειτα μπορεί να αποθηκευτεί σε μπαταρίες. Το πείραμα αποδείχθηκε πολύ πετυχημένο, χαρίζοντας στην Τήλο πλήρη ενεργειακή αυτονομία.
«Θέλουμε την Τήλο να γίνει φάρος και για άλλα ευρωπαϊκά και ελληνικά νησιά», δηλώνει στο BBC η δήμαρχός της Μαρία Καμμά-Αλιφέρη. Photo: Tilos Municipality
Μάλιστα, όπως αποκαλύπτει το άρθρο του BBC, το νησί ετοιμάζεται πλέον για ένα ακόμα φιλόδοξο βήμα υπέρ του περιβάλλοντος, εγκαθιδρύοντας ένα εκτενές πρόγραμμα ανακύκλωσης.
«Θέλουμε την Τήλο να γίνει φάρος και για άλλα ευρωπαϊκά και ελληνικά νησιά», δηλώνει η Μαρία Καμμά-Αλιφέρη, «να δείξουμε ότι, αν ένα μικρό νησί σαν το δικό μας μπορεί να τα κάνει όλα αυτά, τότε μπορούν κι άλλοι».
Το Rathlin είναι ακόμα μικρότερο από την Τήλο και το μοναδικό κατοικημένο από τα νησιά της Βόρειας Ιρλανδίας στο North Channel –ζουν εκεί γύρω στους 160 ανθρώπους. Είναι όμως τόπος μαθημένος να σκέφτεται διαφορετικά, με δεδομένο ότι χρειάστηκε να έρθει το 2007 για να ηλεκτροδοτηθεί επιτυχώς. Με τον αέρα να φυσά δυνατός καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ο πληθυσμός του γνωρίζει ότι υπάρχουν σημαντικά οφέλη στην εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας.
To Rathlin της Βόρειας Ιρλανδίας έχει γύρω στους 160 κατοίκους, που είναι αποφασισμένοι να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Photo: Shutterstock
Κι έτσι έχουν ήδη μπει σε ένα πρόγραμμα ενεργειακής αυτονόμησης, το οποίο υπολογίζεται ότι θα επιτύχει μηδενική εκπομπή ρύπων ως το 2030, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. «Βλέπουμε κι εμείς τις θύελλες να αυξάνουν, τις ψαριές να γίνονται όλο και μικρότερες, τον πληθυσμό των πουλιών να μειώνεται», δήλωσε στο BBC ο Michael Cecil, πρόεδρος της Rathlin Development and Community Association. Παράλληλα η κοινότητα έχει ήδη αποκτήσει ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο, ενώ σύντομα θα έχουν και 20 ηλεκτροκίνητα ποδήλατα.
Με 3.724 κατοίκους, το Samsø βρίσκεται στα ανοιχτά της ηπειρωτικής Δανίας, 15 χιλιόμετρα από τα παράλια, στη ρηχή θάλασσα που είναι γνωστή ως Kattegat. Και έχει πολλά χρόνια τώρα που πειραματίζεται με τις «πράσινες» πολιτικές και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: ξεκίνησε την προσπάθεια το 1997 και πλέον είναι 100% αυτόνομο, όπως και η Τήλος –όλο το ηλεκτρικό του ρεύμα παράγεται από ανεμογεννήτριες στημένες μέσα στη θάλασσα και από βιοκαύσιμα προερχόμενα από τις κτηνοτροφικές φάρμες. Μάλιστα, παράγει περισσότερο ρεύμα από όσο χρειάζεται, με αποτέλεσμα να πουλάει το πλεόνασμα στην υπόλοιπη χώρα.
To Gapado της Νότιας Κορέας είναι το πιο λιλιπούτειο από τα νησιά στα οποία εστιάζει το άρθρο του BBC, έχοντας έκταση μικρότερη του 1 τετραγωνικού χιλιομέτρου. Βρίσκεται στο στενό που χωρίζει τη χώρα από την Ιαπωνία, απέχοντας 5,5 χιλιόμετρα από την ακτή, με το όνομά του να είναι πολύ περιγραφικό των κλιματικών συνθηκών που επικρατούν εκεί: σε ελεύθερη μετάφραση, σημαίνει «το νησί των ανέμων και των κυμάτων». Οι κάτοικοί του μετά βίας αριθμούν τους 200, ήδη όμως από το 2019 έφτασαν κι αυτοί σε μηδενικές εκπομπές ρύπων και πλήρη ενεργειακή αυτονομία, εκμεταλλευόμενοι τον δυνατό αέρα και τον ήλιο της περιοχής. Πλέον, το Gapado αποτελεί ισχυρό παράδειγμα προς μίμηση και για την υπόλοιπη Νότια Κορέα.
Η λίστα με όσους τόπους εμπνέονται από αυτές τις προσπάθειες και βάζουν πλώρη για την επίτευξη των δικών τους «πράσινων» στόχων, όλο και μεγαλώνει. Το Bornholm της Δανίας –το μοναδικό της νησί στη Βαλτική Θάλασσα– φιλοδοξεί να έχει μηδενικές εκπομπές ρύπων ως το 2024, σύμφωνα με τον δήμαρχό του Jacob Trøst, αυξάνοντας παράλληλα την εξάρτησή του από την αιολική ενέργεια. Η κυβέρνηση της Σκωτίας, επίσης, ανακοίνωσε ότι στο άμεσο μέλλον θα έχει 6 νησιά με μηδενικές εκπομπές ρύπων, ενώ εκτενείς μελέτες για την αξιοποίηση φυσικών πηγών ενέργειας γίνονται επί του παρόντος και στην ακτογραμμή της Νορβηγίας, με στόχο την αυτονόμηση πολλών νησιών ως το ξεκίνημα της επόμενης δεκαετίας. Αλλά και στη Νότια Κορέα, το μεγαλύτερο νησί της χώρας, το Jeju, μελετά προσεκτικά όσα πέτυχε το Gapado, θεωρώντας ότι κάτι τέτοιο θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο τον ήδη ανθηρό του τουρισμό.
Ορισμένοι, βέβαια, αν και επαινούν τις ενέργειες αυτές, θεωρούν ότι επιτυγχάνουν επειδή λαμβάνουν χώρα σε κοινότητες με μικρή έκταση –οπότε εκφράζουν αμφιβολίες για το κατά πόσο είναι δυνατόν να λειτουργήσουν ως παραδείγματα για μεγαλύτερες κλίμακες. Κάτι τέτοιο, πάντως, δεν βρίσκει σύμφωνο τον Δανό Søren Hermansen από την Ενεργειακή Ακαδημία του Samsø, ο οποίος υπενθυμίζει ότι μόλις πριν λίγες μέρες ο Υπουργός Περιβάλλοντος της Ιαπωνίας Tsuyoshi Yamaguchi ανακοίνωσε ότι η χώρα του ξεκινά μια συντονισμένη, συνολική προσπάθεια που υπολογίζεται να οδηγήσει σε μηδενική εκπομπή ρύπων μέσα στην επόμενη εικοσαετία.
Το μέγεθος, επομένως, δεν προβάλλει ως αναγκαστικό εμπόδιο. Και δεν αποκλείεται η ιστορία να θυμάται τους ανθρώπους της Τήλου, του Rathlin, του Gapado και του Samsø ως τους οραματιστές που τόλμησαν κι έκαναν ένα καθοριστικό βήμα προς το μέλλον.
