Ανώτεροι ερευνητές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στον τομέα της αιολικής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Γράφοντας σε έκθεση της 11ης Οκτωβρίου, ο Χένρικ Βαχτμάιστερ, ερευνητής στα παγκόσμια ενεργειακά συστήματα στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα στη Σουηδία και συνεργάτης αναλυτής στο Εθνικό Κέντρο Γνώσης για την Κίνα (NKK), προειδοποίησε ότι ο αυξανόμενος έλεγχος της Κίνας στον τομέα αποτελεί στρατηγική απειλή για τη μακροπρόθεσμη οικονομική ευημερία και την πολιτική αυτονομία της Σουηδίας και της Ευρώπης.
Στην έκθεση για το Σουηδικό Εθνικό Κέντρο για την Κίνα, μια ανεξάρτητη ερευνητική μονάδα στο Σουηδικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων, ο Βαχτμάιστερ τόνισε πώς η αυξανόμενη κυριαρχία και οι φιλοδοξίες της Κίνας στην «πράσινη» τεχνολογία έχουν φέρει την Ευρώπη σε δύσκολη θέση.
Είπε ότι αυτό ήταν το προϊόν μιας εξελιγμένης στρατηγικής, με το Πεκίνο να επεκτείνει τη δύναμή του μέσω στοχευμένων επιδοτήσεων και επενδύσεων σε κρίσιμους τομείς της οικονομίας, με παράδειγμα πρωτοβουλίες όπως η Go Global Strategy και η πρωτοβουλία Belt and Road
Η προσέγγιση αυτή έχει ως αποτέλεσμα οι κινεζικές κρατικές εταιρείες να κυριαρχούν σε μεγάλα τμήματα της αιολικής βιομηχανίας, τα οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει για να ασκήσει εξουσία.
Το Markbygden Ett της Σουηδίας, ο μεγαλύτερος αιολικός σταθμός της Ευρώπης, έχει χάσει περισσότερα από 322 εκατομμύρια ευρώ από την έναρξη λειτουργίας του και μεταξύ 2017 και 2023.
Ενώ οι κινεζικές κρατικές εταιρείες ελέγχουν το 10,4% της εγκατεστημένης αιολικής ισχύος της Σουηδίας, παρέχουν το 70-80% πολλών βασικών εξαρτημάτων παγκοσμίως και αναλαμβάνουν σχεδόν το 100% της διύλισης βασικών στοιχείων σπάνιων γαιών, αναφέρεται στην έκθεση.
Παρά το πολυδιαφημισμένο Green Deal της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις τεράστιες δαπάνες στο μπλοκ – και παρά τις γεωπολιτικές επιπτώσεις στην ενέργεια και την κλιματική αλλαγή – η Κίνα πρωτοστατεί στην πράσινη ενέργεια.
Το 2023, από τους πέντε κορυφαίους κατασκευαστές ανεμογεννητριών στον κόσμο από πλευράς εγκατεστημένης ισχύος, οι τέσσερις ήταν Κινέζοι.
Το 2022, οι Κινέζοι κατασκευαστές αντιπροσώπευαν το 66% των παγκόσμιων παραγγελιών, ενώ οι δυτικοί κατασκευαστές αντιπροσώπευαν το 22%. Οι κινεζικές ανεμογεννήτριες φέρονται να είναι μεταξύ 20 και 25 τοις εκατό φθηνότερες από τους δυτικούς ανταγωνιστές τους.
Αντίθετα, η αξιοπιστία των κινεζικών στροβίλων λέγεται ότι είναι χαμηλότερη από την επιθυμητή, γεγονός που συνδέεται με τεχνικά ζητήματα καθώς και με την κακή παροχή υπηρεσιών.
Η Siemens Energy θα μπορούσε να περικόψει περισσότερες από 4.000 θέσεις εργασίας σε όλη την Ευρώπη, καθώς η μείωση της ζήτησης και άλλα οικονομικά προβλήματα επιβαρύνουν τη βιομηχανία αιολικής ενέργειας.
Η κυριαρχία της Κίνας δίνει στην κομμουνιστική χώρα μεγάλη επιρροή στην Ευρώπη, δίνοντας στο Πεκίνο τη δυνατότητα να διακόπτει την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας και να χειραγωγεί την αγορά όταν το επιθυμεί.
Επιπλέον, η κυριαρχία της δίνει τη δυνατότητα να έχει πρόσβαση σε ευαίσθητες πληροφορίες, να επιβάλλει μονόπλευρους εξαγωγικούς περιορισμούς, να σαμποτάρει συστήματα πληροφορικής και να ασκεί έμμεση οικονομική και πολιτική επιρροή, προειδοποίησε η έκθεση.
Ο Βαχτμάιστερ δήλωσε ότι θεωρεί ότι οι κίνδυνοι που συνδέονται με την κινεζική ιδιοκτησία εταιρειών – συνήθως το θέμα που εξετάζεται περισσότερο – και το ενδεχόμενο περικοπών στην παροχή ηλεκτρικής ενέργειας ή χειραγώγησης των τιμών είναι σχετικά χαμηλοί, δεδομένης της περιορισμένης επιρροής της Κίνας στην αγορά και του υψηλού κόστους που συνεπάγεται.
Εξέφρασε μεγαλύτερη ανησυχία σχετικά με την εξάρτηση της Ευρώπης από την αλυσίδα εφοδιασμού της Κίνας.
«Αυτές [οι εξαρτήσεις] θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τον περιορισμό της διαθεσιμότητας ανταλλακτικών ή εξαρτημάτων για νέες ανεμογεννήτριες και θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε ένα συνεχές φάσμα, που θα κυμαίνεται από τη διακριτική στρέβλωση του ανταγωνισμού έως την πλήρη απαγόρευση των εξαγωγών με στόχο μεμονωμένες χώρες ή την Ευρώπη στο σύνολό της», αναφέρεται στην έκθεση.
«Εξεταζόμενη μεμονωμένα, η κινεζική ηγεσία στην αιολική τεχνολογία, την κατασκευή και την ιδιοκτησία είναι πιθανώς διαχειρίσιμη».
Ο εμπειρογνώμονας πρόσθεσε ότι καθώς όλο και περισσότεροι τομείς «κυριαρχούνται από κινεζικές εταιρείες, αυτό συμβάλλει στη συνολική στρατηγική απειλή για τη μακροπρόθεσμη οικονομική ευημερία και την πολιτική αυτονομία της Σουηδίας και της Ευρώπης».
Γράφοντας σχετικά με τις πιθανές λύσεις, ο Βαχτμάιστερ δήλωσε ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να υιοθετήσουν μια πιο διαφοροποιημένη προσέγγιση για την αντιμετώπιση της Κίνας.
Επαίνεσε την απόφαση της ΕΕ να απεξαρτηθεί από την Κίνα, αναφέροντας πώς ο νόμος του μπλοκ για την καθαρή μηδενική βιομηχανία, ο νόμος για τις πρώτες ύλες και ο κανονισμός για τις άμεσες ξένες επενδύσεις ωθούν στην απομάκρυνση της Ένωσης από το Πεκίνο – αν και πρόσθεσε ότι η επιτυχία αυτών των σχεδίων όσον αφορά την απεξάρτηση από την Κίνα εξαρτάται από την επιτυχή εφαρμογή τους.
Πρόσθεσε ότι η Σουηδία θα πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της για τη μείωση των κινδύνων με τον περαιτέρω περιορισμό της κινεζικής ιδιοκτησίας και την αντιμετώπιση των τρωτών σημείων στις αλυσίδες εφοδιασμού.
Επιπλέον, ο Βαχτμάιστερ δήλωσε ότι οι πολιτικές θα πρέπει να επικεντρωθούν στον μετριασμό των κινδύνων, όπως οι «εχθρικές» διακοπές παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, ο περιορισμός της πρόσβασης σε ευαίσθητα δεδομένα του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας, η επιβολή αυστηρών προτύπων ασφάλειας ΤΠ και η ευαισθητοποίηση σχετικά με την έμμεση πολιτική και οικονομική επιρροή.
«Το να γίνει η Κίνα παγκόσμιος ηγέτης στην πράσινη τεχνολογία είναι ένας από τους βασικούς στρατηγικούς στόχους της», σημείωσε ο ερευνητής. «Οι κινεζικές εταιρείες έχουν ήδη κατακτήσει ηγετικές θέσεις στην ηλιακή ενέργεια, τις μπαταρίες και τα ηλεκτρικά οχήματα και προχωρούν με ταχείς ρυθμούς προς την κυριαρχία και στην αιολική ενέργεια».
Πολλά σουηδικά αιολικά πάρκα ανήκουν σε μεγάλο βαθμό στην China General Nuclear Power Corporation (CGN), πρώην γνωστή ως China Guangdong Nuclear Power Corporation.
Το γενικότερο όραμα της εταιρείας είναι να «οικοδομήσει έναν παγκόσμιας κλάσης όμιλο καθαρής ενέργειας με παγκόσμια ανταγωνιστικότητα», συμπεριλαμβανομένου του πυρηνικού τομέα.
Παρά ταύτα, το 2019 οι ΗΠΑ έβαλαν την CGN στη μαύρη λίστα εξαγωγών τους λόγω ισχυρισμών ότι είχε κλέψει αμερικανική πυρηνική τεχνολογία για στρατιωτική χρήση.
Ο Βαχτμάιστερ προειδοποίησε ότι αυτό έδειξε πώς οι κινεζικές κρατικές εταιρείες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη μεταφορά πληροφοριών και επίσης να ενέχουν αυξημένο κίνδυνο εμπλοκής σε εμπορικές διαμάχες.
«Θα χρειαστεί συνεχής παρακολούθηση και προσαρμογή στις εξελισσόμενες σχέσεις με την Κίνα, συμπεριλαμβανομένης της επανεκτίμησης και της επανεξισορρόπησης των κινδύνων και των οφελών που συζητήθηκαν παραπάνω», κατέληξε.
Αντί να είναι ένας ανεξάρτητος πράσινος καινοτόμος, η Northvolt χρησιμοποιεί παλιά κινεζική τεχνολογία, με εξοπλισμό 20ετίας που ήταν ήδη ξεπερασμένος όταν τέθηκε σε λειτουργία.
