Η εταιρεία
Στα τέλη του 2013, όταν ο Alexander Nix, CEO της SCL, μητρικής εταιρίας της Cambridge Analytica, έχοντας έρθει σε επαφή με τον Steve Bannon, προσέλαβε τον Wyrie, ως ειδικό στην ανάλυση δεδομένων και ως ένα άτομο που είχε επαφές με στελέχη της καμπάνιας Obama. Η ιδέα στην οποία επένδυσαν αφορούσε την προσαρμογή των big data και των social media σε μια κατεστημένη στρατιωτική μεθοδολογία, τις "επιχειρήσεις πληροφόρησης" – και στη συνέχεια την εφαρμογή της στο αμερικανικό εκλογικό σώμα.
Ο Wylie έχει αυτοχαρακτηριστεί ως «ο ομοφυλόφιλος Καναδός vegan που εμπνεύστηκε τη δημιουργία του εργαλείου ψυχολογικού πολέμου του Steve Bannon». Ο Bannon ήταν εκείνη την εποχή το αφεντικό του Christopher Wylie ως εκτελεστικός διευθυντής του δικτύου ειδήσεων Breitbart, ένα δίκτυο με ξεκάθαρη ακροδεξιά ατζέντα. Κρατήστε το όνομα.
Προκειμένου η εταιρία να αποκτήσει τα δεδομένα για να κάνει τα νέα προϊόντα να λειτουργούν, συνέλεξε ιδιωτικές πληροφορίες από τα προφίλ περισσότερων από 50 εκατομμυρίων χρηστών στο Facebook, χωρίς την άδειά τους, σύμφωνα με πρώην υπαλλήλους, συνεργάτες και έγγραφα του Cambridge Analytica. Ένα γεγονός που την καθιστά μία από τις μεγαλύτερες διαρροές δεδομένων στην ιστορία του Facebook.
Η διαδικασία της διαρροής είναι λίγο πολύ γνωστή. Χρησιμοποιήθηκε ένα quiz app, το “thisismydigitalapp”, που είχε δημιουργήσει ο Aleksandr Kogan, ερευνητής του πανεπιστημίου Cambridge. Πανεπιστήμιο το οποίο αρχικά προσέγγισε ο Wyrie, έλαβε αρνητική απάντηση και τελικά συνεργάστηκε μόνο με τον Kogan, ο οποίος διαθέτει τόσο ρωσική όσο και αμερικανική καταγωγή. 270.000 χρήστες χρησιμοποίησαν το quiz, το οποίο κατάφερε να εκμαιεύσει πληροφορίες για 50 εκατομμύρια ανθρώπους, νούμερα τα οποία δε γίνονται αποδεκτά ούτε από την CA αλλά ούτε και από την πλευρά του Facebook.
Η σχέση με την εκστρατεία Trump
Το κόστος ενός τέτοιου εγχειρήματος καλύφθηκε από έναν επιφανή χρηματοδότη των Ρεπουμπλικανών, τον Robert Mercer, ο οποίος αρχικά προσέφερε 1.5 εκατομμύριο δολάρια, ενώ στη συνέχεια πείστηκε να προσφέρει άλλα 15 εκατομμύρια δολάρια. Η διαμεσολάβηση για την χρηματοδότηση της Cambridge Analytica, έγινε από τον Steve Bannon, ο οποίος και τοποθετήθηκε στη θέση του επικεφαλής στρατηγικής της καμπάνιας του Donald Trump.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός, πως με την ίδια εταιρία συνεργαζόταν ο Ted Cruz, ο οποίος στηριζόταν από τους Mercers και μάλιστα είχαν πληρωθεί από την εκστρατεία του λογαριασμοί ύψους 6 εκατομμυρίων δολαρίων σε βάθος 19 συναλλαγών. Ποσό το οποίο η εκστρατεία του Donald Trump ισοφάρισε με μία μόνο συναλλαγή.
Μόλις μια εβδομάδα μετά τη Ρεπουμπλικανική Εθνική Συνέλευση, η Cambridge Analytica και η εκστρατεία Trump ξεκίνησαν την οικονομική τους σχέση, κι αφού ο Robert Mercer και η κόρη του Rebekah επέπληξαν δημόσια τον Cruz, επειδή αρνήθηκε να εγκρίνει τον Trump στη συνέλευση.
Δικαστική έρευνα
Οι αρχές της Βρετανίας και των Ηνωμένων Πολιτειών διερευνούν κατά πόσο η Cambridge Analytica ενδέχεται να έχει χρησιμοποιήσει δεδομένα που δεν έχουν ληφθεί με έγκυρο τρόπο από το Facebook, προκειμένου να προσπαθήσει να επηρεάσει τις εκλογές, συμπεριλαμβανομένης της κούρσας για το Λευκού Οίκου το 2016.
Στις 27 Μαρτίου 2018, ο Christopher Wylie κατήγγειλε τις πρακτικές της εταιρίας στους βουλευτές της Επιτροπής Ψηφιακής Πολιτισμού, Μέσων και Αθλητισμού (DCMS) του Ηνωμένου Βασιλείου, υπό την προεδρία του νομοθέτη Damian Collins.
Ποια ήταν τα κίνητρα του Wylie για να καταγγείλει τα κακώς κείμενα της εταιρίας; "Δεν θα έλεγα ότι ήταν μόνο εξαιτίας του Donald Trump, αλλά ο Donald Trump κάνει κλικ στο μυαλό κάποιου, ότι αυτό έχει πράγματι πολύ πιο ευρύ αντίκτυπο. Δεν νομίζω ότι οι επιχειρήσεις πληροφόρησης στρατιωτικού τύπου συμβάλλουν σε οποιαδήποτε δημοκρατική διαδικασία," δήλωσε στην επιτροπή των Βρετανών νομοθετών.
Στην Αμερική, ο ειδικός σύμβουλος Robert Mueller, στον οποίο ανατέθηκε η έρευνα σχετικά με τη ρωσική επιρροή στις προεδρικές εκλογές από το Γενικό Εισαγγελέα Rod Rosenstein, ασχολείται πλέον ενεργά και με το ρόλο της Cambridge Analytica. Είναι χρήσιμο να τονιστεί ότι ο Mueller έχει έναν ιδιότυπο ρόλο – ρόλος που έχει επικριθεί από αρκετούς – προκειμένου να μην παρεμποδίζεται η έρευνα του από κανέναν, ούτε καν από το Λευκό Οίκο. Οι ανακριτές του Mueller ζήτησαν από τους πρώην αξιωματούχους της εκστρατείας να ενημερωθούν για τις διαδικασίες απόκτησης δεδομένων της εκστρατείας Trump, ιδίως για το πώς συλλέγει και αξιοποιεί τα δεδομένα των ψηφοφόρων στις πολιτείες που δόθηκαν οι σκληρότερες «μάχες», σύμφωνα με ένα πρόσωπο που έχει άμεση γνώση της γραμμής διερεύνησης αλλά δεν έχει εξουσιοδοτηθεί να το συζητήσει δημοσίως.
Ο ρόλος του facebook
Κοντά στο τέλος του 2015, μια έκθεση στο The Guardian αποκάλυψε ότι η Cambridge Analytica χρησιμοποίησε ιδιωτικά δεδομένα από το Facebook για την εκστρατεία Cruz. Σε μια δήλωση την εποχή εκείνη, το Facebook υποσχέθηκε ότι "διερευνά προσεκτικά αυτή την κατάσταση" και θα απαιτούσε από κάθε εταιρεία που χρησιμοποιούσε τα δεδομένα της να τα καταστρέψει.
Το Facebook είχε επιβεβαιώσει τη διαρροή και – χωρίς να το αναγνωρίσει δημόσια – προσπάθησε να διασφαλίσει τις πληροφορίες, προσπάθειες που συνεχίστηκαν μέχρι τον Αύγουστο του 2016. Τότε οι δικηγόροι του κοινωνικού δικτύου απευθύνθηκαν στους υπεύθυνους της CA μέσω επιστολής στους Times "Τα δεδομένα αυτά αποκτήθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν χωρίς άδεια. Δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν νόμιμα στο μέλλον και πρέπει να διαγραφούν αμέσως".
Ο κ. Grewal, γενικός σύμβουλος του Facebook, δήλωσε σε δήλωσή του ότι τόσο ο Δρ. Kogan όσο και "το SCL Group και η CA μας πιστοποίησαν ότι κατέστρεψαν τα εν λόγω δεδομένα".
Ωστόσο, τα αντίγραφα των δεδομένων παραμένουν πέρα από τον έλεγχο του Facebook. Οι Times είδαν ένα σύνολο πρώτων δεδομένων από τα προφίλ της CA. Ενώ ο κ. Nix έχει πει στους νομοθέτες ότι η εταιρεία δεν διαθέτει δεδομένα από το Facebook, ένας πρώην υπάλληλος δήλωσε ότι είχε δει εκατοντάδες gigabytes σε διακομιστές του Cambridge και ότι τα αρχεία δεν ήταν κρυπτογραφημένα.
Ακόμα, άρθρο του Observer ανέφερε ότι "εκείνη τη στιγμή [το Facebook] δεν κατάφερε να ειδοποιήσει τους χρήστες και έλαβε μόνο περιορισμένα μέτρα για να ανακτήσει και να εξασφαλίσει τις προσωπικές πληροφορίες περισσότερων από 50 εκατομμυρίων ατόμων".
Οι κινήσεις του Zuckerberg
Ο Zuckerberg έχει ζητήσει συγνώμη για αυτό που ονόμασε "παραβίαση εμπιστοσύνης" σε διαφημίσεις πλήρους σελίδας σε διάφορες εφημερίδες του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ, καθώς και μέσα από δήλωση του στο Facebook δεσμεύτηκε να λάβει πιο ισχυρά μέτρα προστασίας των δεδομένων των χρηστών.
Η αρχικά καθυστερημένη δημόσια αντίδραση στο σκάνδαλο Cambridge Analytica, από την πλευρά Facebook και Zuckerberg, είχε ως αποτέλεσμα μια μείωση της κεφαλαιοποίηση της αγοράς κατά 50 δισ. δολάρια νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, πριν αρχίσει να ανακάμπτει η μετοχή του Facebook.
Τα ξημερώματα της Τετάρτης (ώρα Ελλάδος) αναφέρθηκε ότι ο Zuckerberg θα καταθέσει ενώπιον του Κογκρέσου των ΗΠΑ για τη διαρροή του CA, αν και αρνήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις από βρετανούς νομοθέτες.
Ωστόσο, η είδηση για τα αμερικανικά στοιχεία του Κογκρέσου ανοίγει το δρόμο για μια σημαντική επίδειξη δύναμης για τον Zuckerberg, ο οποίος δέχεται αυξανόμενη πίεση από τους νομοθέτες και το ευρύ κοινό για τις επιχειρηματικές πρακτικές του Facebook, δεδομένου ότι η εταιρεία αναγνώρισε τον περασμένο Σεπτέμβριο ότι είχε πουλήσει διαφημίσεις σε Ρώσους πράκτορες που επιθυμούσαν να επηρεάσουν τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ.
