Γράφει ο Γιάννης Κίτσος.
Η πρόσφατη επέτειος – 29/11/2009 – εκλογής του Αντώνη Σαμαρά στην ηγεσία της ΝΔ μου έφερε στο μυαλό τον Ουίνστον Τσώρτσιλ. Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ είχε πει, «άλλοι αλλάζουν κόμμα λόγω των αρχών τους, άλλοι αλλάζουν αρχές λόγω του κόμματος τους». Πολλοί σύγχρονοι έλληνες πολιτικοί άλλαξαν κόμμα, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων λόγω των αρχών τους. Λίγοι κατάφεραν να κάνουν το δεύτερο. Δηλαδή να αλλάξουν τις αρχές άλλων λόγω του κόμματος τους. Σχεδόν κανένας δεν κατάφερε και τα δυο. Και λέω σχεδόν, διότι η μοναδική περίπτωση που μου έρχεται στο μυαλό είναι αυτή του Αντώνη Σαμαρά. Κοινή σταθερά, και στις δυο περιπτώσεις, οι αρχές του.
Η πολιτική του Αντώνη Σαμαρά ήταν, είναι και θα είναιβασισμένη σε τρεις θεμελιώδεις αρχές: της διασφάλισης των εθνικών συμφερόντων, της αστικής δημοκρατίας και της οικονομίας της αγοράς. Πέραν τούτου, για να πετύχεις στην πολιτική χρειάζεται αντοχή στην αβεβαιότητα και κατανόηση της σύγχυσης. Προπάντων, χρειάζεται να δεχτείς ότι δεν μπορείς να κερδίζεις πάντοτε, ακόμα κι όταν πιστεύεις ότι έχεις δίκιο. Όλοι οι πολιτικοί πρέπει να μάθουν πως να χάνουν ξανά και ξανά. Οι καλύτεροι πολιτικοί είναι όσοι το αντέχουν αυτό μαθαίνοντας από τα λάθη τους, χωρίς να τα αφήνουν να τους καταστρέψουν, και απολαμβάνοντας τις νίκες τους χωρίς αυταρέσκεια. Και αυτός είναι ο μεγάλος πολιτικός άντρας, Αντώνης Σαμαράς. Ας δούμε γιατί.
Ο Αντώνης Σαμαράς γνώριζε από πολύ νωρίς ότι οικοινωνίες που δεν καταφέρνουν να προσαρμοστούν στις προκλήσεις καταρρέουν. Το 1989, ως Υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Τζαννή Τζαννετάκη, υπήρξε ο πρώτος εντός του κοινοβουλίου που προειδοποίησε για τα ελλείμματα, όχι επενδυτικής και παραγωγικής μορφής, αλλά καταναλωτικής μορφής, της ελληνικής οικονομίας. Προειδοποίησε για το δημόσιο χρέος και υψηλά επιτόκια δανεισμού της χώρας και την ανελαστικότητα των δημοσίων δαπανών – κυρίως συντάξεων -, αλλά και για την χαμηλή παραγωγικότητα της ελληνικής οικονομίας. Για τον παραγκωνισμό της ιδιωτικής πρωτοβουλίας – και εδώ ερχόμαστε στην αρχή του για την οικονομία της αγοράς – εξαιτίας ενός παμφάγου κράτους και για τον τότε τεράστιο πληθωρισμό.
Ως προς την πρώτη του αρχή, δηλαδή τη διασφάλιση των εθνικών συμφερόντων, το 1992 με την αποπομπή του από τη θέση του Υπουργού Εξωτερικών από την κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη επειδή στο Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών για το Μακεδονικό υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας είχε απορρίψει το «πακέτο Πινέιρο» και προτείνει η Ελλάδα να αναγνωρίσει το ανεξάρτητο κράτος των Σκοπίων μόνο αν τηρηθούν οι όροι της ΕΟΚ που συμφωνήθηκαν στις 16/12/1991 και αν η ονομασία δεν περιλαμβάνει τη λέξη Μακεδονία ή παράγωγα της, έδειξε την απαράβατη αρχήτου να διασφαλίσει με κάθε κόστος τα εθνικά συμφέροντα. Στις 21/10/1991 παραιτείται και από βουλευτής της ΝΔ μετά τη διαφωνία του με την κυβέρνηση στο Μακεδονικό.
Τα χρόνια της μεταπολίτευσης και πριν από την έναρξη της πρόσφατης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης μπορείνα θεωρηθούν ως μια παρατεταμένη περίοδος παύσης κατά τη διάρκεια της οποίας η Ελλάδα κοιμόταν κυριολεκτικά. Κατά τη δεκαετία του 90’ και 2000, όπου στο μεγαλύτερο μέρος της χρονικής αυτής περιόδου ο Αντώνης Σαμαράς είναι ανενεργός πολιτικά, η ιστορία έκανε κυριολεκτικά διακοπές. Ήταν μια περίοδος κατά την οποία πολλοί υπέθεταν (ή τουλάχιστον ήλπιζαν) ότι η επίδραση της παγκόσμιας οικονομικής ολοκλήρωσης από τη μια και η διάδοση της δημοκρατίας από την άλλη θα έκαναν τον κόσμο πιο ασφαλή. Συνέπεια η Ελλάδα να παρασυρθεί σε ένα παρατεταμένο «πάρτι», το οποίο, όπως όλα τα καλά πάρτι, έληξε με ένα δυνατό πονοκέφαλο από το μεθύσι στις 23/04/2010. Όταν, ο τότε πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου ανακοίνωνε, με φόντο το λιμάνι του Καστελόριζου, την υπαγωγή της Ελλάδας στο μηχανισμό στήριξης του ΔΝΤ και της Ευρωζώνης.
Ο Αντώνης Σαμαράς από το 1989, ως Υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Τζαννή Τζαννετάκη, είχε προειδοποιήσει για τον κίνδυνο κατάρρευσης της ελληνικής κοινωνίας. Από το 1992 προειδοποιούσε και για τους εξωτερικούς κινδύνους και προκλήσεις. Δεν έμεινε, όμως, στο σπίτι του. Βγήκε μπροστά. Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ στην Πράξη 1, σκηνή 2 του Άμλετ βάζει τον πρωταγωνιστή του έργου να μας πει: «η ζωή συνίσταται σε ένα ρόλο τον οποίο ο καθένας μας πρέπει να υποδυθεί». Για τον Αντώνη Σαμαρά ο ρόλος είναι αυτός του ηγέτη. Έτσι, παρά την πολύχρονη απουσία του από την ενεργό πολιτική δράση, επανέρχεται δυναμικά και στις εσωκομματικές εκλογές της ΝΔ που πραγματοποιήθηκαν στις 29/11/2009 εκλέγεται πρόεδρος του κόμματος δεσμευόμενος ότι θα να κάνει την ΝΔ ξανά κόμμα εξουσίας.
Στις 20/06/2012 πραγματοποιεί τη δέσμευση του απέναντι στο κόμμα και σε μια περίοδο πολύ δύσκολη και ασταθή για την χώρα εκλέγεται πρωθυπουργός. Ως πρωθυπουργός στο πρώτο υπουργικό συμβούλιο της κυβέρνησης το 2012 αποδεικνύει την πίστη του στην αστική δημοκρατία και αναγγέλλει την αρχή μιας νέας εποχής για το πολιτικό σύστημα της χώρας, συγκροτώντας για πρώτη φορά κανονική κυβέρνηση με διακομματική σύνθεση. Κυβέρνησε για δυόμισι έτη στηριζόμενος στις τρεις αυτές του αρχές καταφέρνοντας, μέσα στα στενά αυτά χρονικά πλαίσια, να υλοποιήσει για την χώρα τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις και να δημιουργήσει τις βάσεις και προϋποθέσεις για πρωτόγνωρες αλλά και θεμελιώδεις εξωτερικές συμμαχίες – Ισραήλ, Αίγυπτο κ.α. – την περίοδο της μεταπολίτευσης, θέτοντας, πέραν του πολιτικού συστήματος, και γενικότερα, την αρχή για μια νέα εποχή.
Ο Arthur Schopenhauer στα πάθη του κόσμου, γράφει: «χωρίς στέρεες αρχές, τα αντίθετα προς την ηθική ένστικτα, τίθενται σε κίνηση από εξωτερικές εντυπώσεις και μας δυναστεύουν κατά τρόπο απόλυτα αυταρχικό. Το να μένεις σταθερά προσηλωμένος στις αρχές σου, το να τις ακολουθείς σε πείσμα αντιτιθέμενων κινήτρων που σε προκαλούν, σημαίνει ότι είσαι κύριος του εαυτού σου». Η προσήλωση στις αρχές του και μέχρι σήμερα πορεία του, καθιστούν τον Αντώνη Σαμαρά, τουλάχιστον στα μάτια τα δικά μου, ένα μύθο. Έναν μύθο που όπως και όλοι οι άλλοι βασίζονται στην πραγματικότητα, και μάλιστα ζωντανή.
Όπως και ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, έτσι και ο Αντώνης Σαμαράς, είναι φανατικός αντίπαλος των αριστερών – πολεμήθηκε με κάθε μέσο από το καθεστώς ΣΥΡΙΖΑ -, αλλά και πολέμιος της πολιτικής του κατευνασμού απέναντι στον φασισμό, τόσο στον εγχώριο – Χρυσή Αυγή, ΣΥΡΙΖΑ – όσο και στον εξωτερικό – Τουρκία -, διαφωνώντας συχνά και με το ίδιο το κόμμα του, κατακρίνοντας σε λόγους και άρθρα του με ισχυρά επιχειρήματα κάθε συμβιβασμό με τους εχθρούς της χώρας αλλά και τις δικτατορικές ή ολοκληρωτικές σοσιαλιστικές ιδεολογίες.
Ο Τσώρτσιλ, το Σεπτέμβριο 1939, αμέσως μετά την έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου –και αφού είχε εν τω μεταξύ δικαιωθεί για τις προβλέψεις του – έγινε και πάλι υπουργός των Ναυτικών και στις 10/05/1940, μετά την παραίτηση Τσάμπερλεν υπό το βάρος της κατάρρευσης της Γαλλίας, ανέλαβε την πρωθυπουργία και ηγήθηκε της Βρετανίας τα χρόνια του Πολέμου. Επανεξελέγη πρωθυπουργός το 1951, σε ηλικία 77 ετών, και παραιτήθηκε το 1955. Ούτως ή άλλως ήταν, αλλά το 2002 γίνεται και επίσημα ένας μύθος, καθώς σε δημοψήφισμα του BBC ανακηρύσσεται ο μεγαλύτερος Βρετανός όλων των εποχών…
