Από τη Ρωσία με αγάπη

2119

Του Στέλιου Ιατρού.

[Προτεινόμενο soundtrack όσο διαβάζετε το κείμενο: το μουσικό θέμα των τίτλων έναρξης της ταινίας «James Bond 007: From Russia with Love» των Lionel Bart και John Barry (1964), σε σκηνοθεσία Terrence Young]

O Βρετανός πράκτορας του νέου Ψυχρού Πολέμου μπορεί να λάβει απ’ τη Ρωσία όλην της την αγάπη, αλλ’ αυτό δεν θά ’ναι για καλό. Ποιά είναι, όμως, σήμερα η Ρωσία που θα του στείλει την αγάπη της, και τί λογής αγάπη ξέρει να δείχνει; 

Η Ρωσία είναι ένας αποτραβηγμένος στον Βορρά τόπος, που για να φτάσεις εκεί μοιάζει σαν να σού ’χει επίτηδες ρίξει μεγάλες αποστάσεις ανάμεσά σας, σαν να μην ανέχεται των ξένων τις επισκέψεις, σαν να βρίσκει την αίσθηση ασφάλειάς της μονάχα όταν την χωρίζουν απέραντες εκτάσεις απ’ τους γείτονές της, τους οποίους ιστορικά εχθρεύεται.

Μάλιστα δε τόσο πολύ επιθυμεί τη μοναξιά της, ώστε να έχει αποτραβηχτεί και σ’ έναν διαφορετικό ιστορικό χρόνο απ’ τον υπόλοιπο κόσμο. Αυτό σημαίνει πως η Ρωσία ζει μεν συγχρονικά μαζί μας στον ίδιο ημερολογιακό χρόνο, όμως σε μιαν άλλη εποχή του παρελθόντος, μιαν αχρονία με τυπικά της ορόσημα τα κρατικώς εγκεκριμένα για το συλλογικό φαντασιακό, όπου τον ψυχοπνευματικό της ιδιότυπο καταδυναστεύουν φροϋδικά πολλά unresolved issues, και καταπιεστικά την κρατούν σε μιαν αιώνια ανηλικιότητα. 

Έχει αφηγηθεί στον εαυτό της τις ιστορικές της εμπειρίες με τέτοιον τρόπο, ώστε να την τροφοδοτούν μ’ ένα κόμπλεξ κατωτερότητας, πως ποτέ της δεν πραγμάτωσε το ένδοξο πεπρωμένο που της έπεφτε, γιατί πάντοτε κάποιοι βρίσκονταν και την εμπόδιζαν, αντίληψη που με τη σειρά της την ωθεί παθητικοεπιθετικά σ’ ένα κόμπλεξ ανωτερότητας, που όλο τη ρίχνει σε μπελάδες. 

Η Ρωσία είναι ακόμα και σήμερα ένας τόπος όπου οι ρίζες της ψυχής της αντλούν νερό στα βαθιά νάματα της προνεωτερικής Παράδοσης. Εκεί επιβιώνει και ακμάζει ο πλούσιος κόσμος των πρωτοσλαβικών δοξασιών για την ταπεινότερη και προορισμένα υποτακτική θέση του ανθρώπου της καλύβας έναντι του Γκασπαντίν του ανακτόρου, οικονομία σχέσεων που οι Ουρανοί εγκρίνουν πάνω στη γη. 

Αργότερα, οι δοξασίες αυτές αναμίχθηκαν με μια εσχατολογική και δεισιδαίμονα, αντιρωμέικη χριστιανικότητα, η οποία αισθάνεται διαρκώς απειλούμενη απ’ τη δυτική αίρεση και προδοτική πλάνη, ενώ η ίδια παραμένει θεολογικά ανώριμη και ακατήχητη για διαφορετικούς λόγους σε διάφορες εποχές. 

Στο πρώτο της μισό, η Εκκλησία της κηδεμονεύτηκε απ’ την καισαρική εξουσία των Βυζαντινών, σκιά απ’ την οποία μανιασμένα και σήμερα παλεύει να εξέλθει διεξάγοντας σφοδρό εκκλησιαστικό πόλεμο έναντι του Φαναρίου και της ελληνικής πρωτοκαθεδρίας στα πρεσβυγενή Πατριαρχεία της Ανατολής. 

Στο υπόλοιπο λειτούργησε ως βολικό εργαλείο στα χέρια του τσαρικού και αργότερα σταλινικού καθεστώτος, τα οποία γνώριζαν ότι χειραγωγώντας το φρόνημα, διατηρούσαν άνετα τον λαό υπό έλεγχο, και μάθαιναν τα μυστικά του μέσα απ’ την εξομολόγηση.

Η Ρωσία αισθάνεται τον εαυτό της καθολικό διάδοχο και κληρονόμο των μεσαιωνικών Ρως ηγεμόνων του Κιέβου, υπεισερχόμενη πλήρως στα δικαιώματα αλλά καί τα χρέη των Ριουρικιδών Μοσχοβιτών Μεγάλων Δουκών, που ξεκίνησαν να πλάθουν την ανιστορική θεωρία περί της Μόσχας ως Τρίτης Ρώμης έπειτ’ απ’ την Άλωση της Δεύτερης Ρώμης, κι έτσι οριστικά την ώθησαν στην πνευματική μητροκτονία, δηλαδή στη συμβολική φόνευση του μεταβυζαντινού Γένους των Ρωμιών, που επέμεναν να τη θωρούν ως θυγατέρα. 

Τέλος, βλέπει τον εαυτό της ως το άγιο παιδί των Αγίων Ηγεμόνων Ρομανόφ Τσάρων, ειδικά του Μεγάλου Πέτρου και κυρίως της Μεγάλης Αικατερίνης, η οποία αποκρυστάλλωσε μια γεωπολιτική αντίληψη που υπαγόρευσε τη σοβιετική και μετασοβιετική γεωστρατηγική της χώρας

Σύμφωνα μ’ αυτήν, ο Ρωσικός γεωπολιτικός χώρος είναι μια αναπεπταμένη αχανής γη που δυστυχώς παρέχεται ευμενώς στους εισβολείς, και πράγματι έχει δεχθεί μερικές δεκάδες ιστορικές εισβολές ανά τους αιώνες απ’ όλους της τους γείτονες, τους οποίους επομένως η Ρωσία προόρισται στο εξής να κυριέψει και να καθυποτάξει, αν θέλει να κατοχυρώσει επιτέλους την ασφάλειά της. 

Για να το κάνει αυτό πρέπει να μεταφέρει διαρκώς τα σύνορά της σε σημεία πέραν της ρωσικής πεδιάδας, τάιγκας, και στέπας, φτάνοντάς τα μέχρι κάποια ανυπέρβλητα φυσικά εμπόδια, κατακτώντας και κατακτώντας εδάφη και νέα εδάφη ως αναχώματα. Πρόκειται για ένα ιδεολόγημα περί συλλογής της αλύτρωτης ρωσικής γης, όμοιο με το χιτλερικό περί του ζωτικού χώρου (Lebensraum) διά της προσάρτησης ιστορικά γερμανικών εδαφών και της ενσωμάτωσης αλύτρωτων γερμανόφωνων πληθυσμών. 

Καθώς έχουν σημειώσει και παλαιότεροι αναλυτές, ήδη απ’ τα χρόνια της Αικατερίνης είχαν εντοπιστεί εννιά διάδρομοι πάνω στον γεωφυσικό χάρτη απ’ όπου είχαν εκδηλωθεί οι εισβολές Μογγόλων, Τατάρων, Τευτόνων, Λιθουανών, Τούρκων, Σουηδών, Πρώσων, Γάλλων, Γερμανών Ναζί, κ.ά., περάσματα τα οποία η Ρωσία όφειλε να καταλάβει για να τα κλειδώσει

(1) το πέρασμα Τιεν-Αλτάι στην ανατολική Σιβηρία, ανάμεσα στ’ Αλταϊκά Όρη προς βορράν και του Τιεν Σαν προς νότο, 

(2) ο Κεντροασιατικός Διάδρομος, που εκτείνεται ανάμεσα στις ερήμους του Καζαχστάν και στο δυτικό άκρο της οροσειράς του Τιεν, βορείως του σημερινού Αφγανιστάν, 

(3) η ανατολική ακτή του Καυκάσου, που βρέχεται απ’ την Κασπία, 

(4) η δυτική ακτή του Καυκάσου, που βρέχεται απ’ τη Μαύρη Θάλασσα, 

(5) η Κριμαία και η Αζοφική Θαλασσα, θυμηθείτε τον Κριμαϊκό Πόλεμο (Οκτώβριος 1853 – Φεβρουάριος 1856)

(6) η Βεσσαραβία στην ανατολική Ρουμανία-Μολδαβία, ανατολικά του ανατολικού άκρου των Καρπαθίων στην ουκρανική περιοχή του Μπουτζάκ νοτίως της Οδησσού, που έχει αλλάξει οκτώ-εννιά φορές χέρια τους τελευταίους τρεις αιώνες, 

(7) το Πολωνικό πέρασμα στην περιοχή του Βιστούλα, που αξιοποίησε παραδοσιακή η Πρωσία και αργότερα το Ναζιστικό Γ΄ Ράιχ,

(8) το Βαλτικό πέρασμα, όπου σήμερα βρίσκονται οι τρεις Βαλτικές Δημοκρατίες νοτίως των λιμνών και τελμάτων της Φινλανδίας, που αξιοποίησαν οι Τεύτονες, Λιθουανοί, και Σουηδοί, και τέλος, 

(9) το Αρκτικό πέρασμα, ψηλά στον Αρχάγγελο στον παγωμένο Αρκτικό Κύκλο. 

Ex post facto, εάν μελετήσουμε τις μεγάλες φάσεις της ρωσικής επέκτασης τόσο στα χρόνια των Τσάρων όσο καί της Σοβιετικής Ένωσης, θα δούμε πως κι αν άλλαζε η πολιτειακή τιτλοφορία των ηγεμόνων της Μόσχας, οι πόλεμοι συνεχίζονταν μέχρι καί τα χρόνια της ΕΣΣΔ με τον ίδιο στόχο της εξασφάλισης αυτών των περασμάτων, που τελικά επετεύχθη για μερικές δεκαετίες (1945-1989), κάτι που υπαγόρευε o παρωχημένος τσαρικός εδαφισμός, που ασφαλώς είχε επιβιώσει, γιατί δεν εγκαταλείπονται έτσι εύκολα οι Μεγάλες Ιδέες

Αυτή η αντίληψη ήταν τόσο βαθιά χαραγμένη στη ρωσική ψυχή ως ιστορικό αίτημα και δίκαιο — κι εδώ υπεισέρχεται το κόμπλεξ κατωτερότητας απέναντι στη θεωρούμενη ως ιστορική αδικία στα χέρια επίβουλων εχθρών, που τάχα αυτοί με τους πολέμους τους ήσαν που δεν άφηναν τον ένδοξο ρωσικό λαό να σηκώσει κεφάλι — μα και ως αίσθηση υπαρξιακής απειλής ενισχυμένη απ’ τον ρωσοχριστιανικό απομονωτισμό του λαού της που πάντοτε εχθρευόταν τη Δύση, ώστε η τελευταία Αυτοκρατορία του 19ου αιώνα, δηλαδή η Σοβιετική του 20ού, δεν μπορούσε να παραγνωρίσει το χρέος που είχε πέσει στους ώμους της ως καθολικής διαδόχου της Τσαρικής Αυτοκρατορίας, και ολοκλήρωσε το έργο με το αίμα το δικό της και άλλων, προτού καταρρεύσει απ’ το ίδιο της το αβάσταχτο βάρος. 

Και τώρα πια είχαν αυτόν τον αχανή χώρο εξασφαλισμένο, με τα περάσματά του κλειστά, με τα πυρηνικά τους από πίσω, με τα κράτη-αναχώματα υποταγμένα σε Ασία κι Ευρώπη, και με κράτη-πελάτες στη Μέση Ανατολή, την Αφρική, και τη Λατινική Αμερική, για να κρατούν εκεί απασχολημένους τους ανταγωνιστές τους. Το κρατήσαι τ’ αγαθά χαλεπότερον του κτήσασθαι, καθώς έμαθαν οι Σοβιετικοί. Γεωπολιτική δίχως τον χάρτη και την Ιστορία δεν έχει αξία, και μάλλον δεν είναι ανάλυση, αλλά name-dropping και σχολιασμός της επικαιρότητας. 

Η αχανής γη της Σοβιετικής Ένωσης θα μπορούσε, λοιπόν, να μετατραπεί σε μεγάλο βαθμό σε καλλιεργήσιμη, εάν δεν ήταν τόσο αδύνατο να την αξιοποιήσει κανείς, γιατί κάτι τέτοιο θ’ απαιτούσε αμύθητα ποσά και, κρισίμως, μια διοικητική χρηστότητα που μήτε η Τσαρική παράδοση μήτε η Σοβιετική σταλινοκρατία είχαν αναπτύξει μηδέ αγαπούσαν. 

Βλέπετε, δεν ήταν μονάχα το απάνθρωπο κλίμα στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας, μα καί το ότι οι Ρώσοι ουδέποτε είχαν καλλιεργήσει μια κουλτούρα χρηστής και φιλόδημης διακυβέρνησης που θα γνώριζε πώς να μεταχειρίζεται εργαλεία έτερα πλην του βίαιου καταναγκασμού που υπέτασσε λαούς στην εξουσία του ενός αυτοκράτορα, ο οποίος ήταν η σκιά του Θεού πάνω στη Γη. Το γεγονός ότι ο Στάλιν ήταν αυτός που ήταν δεν συνέβαλε στην ανατροπή εκείνου του τσαρικού μοντέλου. 

Όταν έπεσε η Σοβιετική Ένωση, απ’ τα εννιά περάσματα οι Ρώσοι διατήρησαν μόλις δύο, το Τιεν-Αλτάι και τον Αρχάγγελο, που ξεπαγώνει έναν-δυο μήνες μέσα στο έτος. Αυτά τα περάσματα σήμερα συγκεντρώνει ο Πούτιν ένα-ένα με ειδικές επιχειρήσεις, επεμβάσεις, αποστολή στρατευμάτων με διάφορες προφάσεις, και με πολέμους: Υπερδνειστερία, Γεωργία, Τσετσενία, Κριμαία, Ναγκόρνο Καραμπάχ/ Αρτσάχ, Κιργιζία, Καζαχστάν, Τατζικιστάν μετά την επιστροφή των Ταλιμπάν, και στη Λευκορωσία του Λουκασένκο, με τον οποίο μάλιστα συνήψε πολυεπίπεδη ένωση, προσεχώς δε και πλήρη πολιτική ένωση υπό νέο προεδρικό αξίωμα, που θα λάβει ο ίδιος, παρακάμπτοντας έτσι τον περιορισμό θητειών στη Ρωσική Προεδρία. 

Τούτο σημαίνει πως αν κατακτήσει την Ουκρανία δεν θα έχει κλειδώσει κανέναν νέο διάδρομο, απλά θα έχει φτάσει στο κατώφλι του Βεσσαραβικού (βλ. Μολδαβία), του Πολωνικού, και του Βαλτικού. Κατανοείτε τώρα γιατί βράζουν αμυντικά οι χώρες αυτές και πρωτοστατούν στην πρόσκληση της Αμερικανικής αμυντικής συνδρομής. Διότι ο ρωσικός πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι ο τελευταίος, μα θ’ ακολουθήσουν κι άλλοι, εάν δεν προλάβει τον Ρώσο ηγεμόνα η μοίρα όλων των θνητών. 

Εάν η Δύση δεν αποτελματώσει τη ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία, παρέχοντας στο Κίεβο όση υποστήριξη εκείνο της ζητεί, ο πόλεμος θα περάσει πια στο ευρωνατοϊκό έδαφος και με διακύβευμα αυτό το έδαφος: Ρουμανία-Μολδαβία, Πολωνία, Βαλτικές Δημοκρατίες, όπου βρίσκονται τα περάσματα. 

Με την Σουηδία και τη Φινλανδία προ των νατοϊκών πυλών, έχουμε μάλιστα ακούσει και απειλές πολέμου σε βάρος τους απ’ τον ίδιο τον ηγεμόνα της Μόσχας και τους εκπροσώπους του, και τις προάλλες εναντίον του Λονδίνου, που «σε 202 δευτερόλεπτα θα πάψει να υπάρχει», όμως αυτά σε άλλο κείμενο.

Πίσω στον χάρτη, ό,τι βρίσκεται πέρα απ’ τα Ουράλια ήταν η τάιγκα στον βορρά, όπου τίποτα δεν φυτρώνει γιατί τα κωνοφόρα δεν το αφήνουν μα και το παγωμένο έδαφος (permafrost), νοτιότερα μια αρόσιμη αλλ’ όχι εύφορη λωρίδα γης, από κάτω της η μεγάλη κεντροασιατική στέπα, και αριστερά και δεξιά διάφορες έρημοι όπου περιπλανώνταν σε παλαιότερες εποχές τουρκογενείς, μουσουλμανικοί, και μογγολοταταρικοί πληθυσμοί άλλου ιστορικού χρόνου και παράδοσης. 

Μεγάλα ποτάμια τέμνουν κατά διαστήματα εγκάρσια τη Σιβηρία με ροή από νότο προς βορρά, που τί σημαίνει αυτό; Αυτό σημαίνει πως δεν είναι πλωτοί, γιατί όταν έρχονται οι μακροί σιβηρικοί χειμώνες, πρώτα παγώνουν στις εκβολές τους, υψώνοντας φράγματα πάγου, κι έπειτα κατεβαίνει σωρευτικά ο πάγος προς το νότο. Έτσι δεν διευκολύνουν τις μεταφορές και τη συγκοινωνία, αλλά επιβάλλουν την απομόνωση των περιοχών. 

Το νερό όμως δεν σταματά να ρέει, κι όταν συναντά τα φράγματα πάγου, ξεχειλίζει πλημμυρίζοντας τις γύρω εκτάσεις, και παγώνει μαζί με το τυρφώδες χώμα στη συνέχεια, αυτό που καίγεται καμιά φορά για πολλές βδομάδες. 

Την άνοιξη και το πρώιμο καλοκαίρι, οι πάγοι λιώνουν, και οι αχανείς εκτάσεις που έχεις κατακτήσει από αιώνων μετατρέπονται σε ακαλλιέργητα τενάγη γεμάτα μύγες, που μέχρι και οι αρκούδες και τα καριμπού δεν παλεύουν. Όταν μάλιστα λιώνει το permafrost, θα έχετε δει φωτογραφίες απ’ τα κωνοφόρα που γέρνουν, γιατί ξαφνικά βρέθηκαν ριζωμένα πάνω σε παχιά λάσπη.

Πολύ λίγη έκταση καθίσταται τελικά καλλιεργήσιμη, ένεκα του εδάφους και του κλίματος, με πολύ λίγη και ασθενική ηλιοφάνεια τον χειμώνα, λόγω της κλίσης του άξονα της Γης· λογουχάρη μόλις δεκαοκτώ ώρες κατά μέσο όρο όλο τον Δεκέμβριο στη Μόσχα. Όχι δεκαοκτώ ανά ημέρα, αλλά όλον τον Δεκέμβριο αθροιστικά. 

Παράλληλα, πολλά πράγματα δεν έχουν αλλάξει στην υποδομή της ασιατικής ρωσικής ενδοχώρας απ’ τον αφηγηματικό χρόνο του Μιχαήλ Στρογκόφ, κι αυτό για κάμποσους λόγους. 

Πρώτον, ήταν ο φόβος μήπως η κατασκευή οδικού δικτύου που θα ένωνε την Ανατολή με τη Δύση, τύπου μεσοπολεμικού χιτλερικού Autobahn, θα έστρωνε το έδαφος για μια ταχεία ανάπτυξη δύναμης εισβολής απ’ την Ασία, ενώ η άγρια φύση της Σιβηρίας με τα τέλματα και τα ποτάμια θα καθυστερούσε και θ’ αποθάρρυνε τους Κινέζους, ορίστε, το είπα, αυτούς φοβάται πάντοτε κάθε Δυτικός, και ναι, οι Ρώσοι είναι Δυτικοί, απλά πολύ προβληματικοί, σαν κάτι ήρωες του Σαίξπηρ with a physical defect. 

Για παράδειγμα, η Υπερσιβηρική Οδός ολοκληρώθηκε μόλις το 2004, και ξέρετε τί είναι; Είναι μια οδός με μόλις δύο ρεύματα κυκλοφορίας, ένα ανόδου και ένα καθόδου στο μεγαλύτερο μέρος της, από συμπιεσμένο χώμα, γιατί κονιάματα και άσφαλτος δεν βόλευε να χρησιμοποιηθούν, τυπικά εξαιτίας των ακραίων κλιματικών συνθηκών, αλλά πραγματικά διότι η πουτινική Μόσχα δεν διέθετε τους πόρους και την τεχνογνωσία για τέτοιο έργο. Συνεπώς, πολύ συχνά ο δρόμος χάνεται, όταν οι πλημμύρες τον ξεπλένουν απ’ τον χάρτη μεταμορφώνοντάς τον σε λάσπη όμοια με τη έκταση εκατέρωθέν του. 

Παράλληλα, η κατασκευή δικτύου και η διασύνδεση θα ενθάρρυναν την επικοινωνία και θα έφερναν την ανάπτυξη στους επιχώριους πληθυσμούς, κι έτσι τον πόθο της αποκέντρωσης και της αυτοδιάθεσης, ενώ η απομόνωση και ο μαρασμός θα τους επέβαλλε τον αγώνα για επιβίωση υπό μεσαιωνικά σκληρές συνθήκες, χωρίς πολλές απαιτήσεις για ελευθερίες και δικαιώματα, που θ’ απειλούσαν τη μοσχοβίτικη απολυταρχία.

Δεύτερος λόγος ήταν πως η Τσαρική και Σοβιετική Μόσχα προόριζαν αυτή τη γη ως τόπο φυλάκισης, τιμωρίας, εκτοπισμού προσώπων αλλά καί αποκλεισμού ολόκληρων εθνοτικά μη ρωσικών πληθυσμών, ή άλλους πληθυσμούς, λόγου χάρη τους Ελληνόφωνους απ’ την Ουκρανία, όπου εξοικισθέντες με τη βία στην Κεντρική Ασία και πιο πέρα όχι μονάχα δεν θα πρόκοβαν, μα και θα εξαφανίζονταν μετά από δυο τρεις γενιές εκτεθειμένοι στην κακουχία του ξεριζωμού και στη δημογραφική αφομοίωση. 

Αυτές τις μέρες ακούσαμε τη Μόσχα να ισχυρίζεται πως ένα εκατομμύριο Ουκρανοί έχουν τάχα «προσφύγει» στη Ρωσία απ’ την αρχή της νέας φάσης του πολέμου, ενώ το Κίεβο και η Δύση, γνωρίζοντας απ’ την παλαιότερη εμπειρία ρωσικών κατακτητικών πολέμων, ομιλούν γι’ αναγκαστική αρπαγή τους, κάνοντας λόγο για στρατόπεδα συγκέντρωσης και αθελούσια μετεγκατάστασή τους σε άγνωστες σιβηρικές εσχατιές. Άλλο ένα χαρακτηριστικό των μεσαιωνικών αυτοκρατοριών: οι βίαιοι εξοικισμοί. Άλλωστε έτσι ιδρύθηκε και η Μαριούπολη, από Έλληνες της Κριμαίας που η Μεγάλη Αικατερίνη εξοίκισε απ’ τις πατρογονικές τους εστίες αιώνων και τους έστειλε στα τενάγη της Αζοφικής, να ξαναστήσουν εκεί τις ζωές τους. Παρά προσδοκίαν πρόκοψαν, μέχρι που ενέσκηψε η ρωσική «ειδική στρατιωτική επιχείρηση απελευθέρωσης» των ημερών μας.

Τρίτος λόγος ήταν πως οι Ρώσοι ηγεμόνες ουδέποτε αφιέρωναν πόρους σε τέτοια έργα, σε τέτοια έκταση, μήτε διέθεταν την κοινωνική ευαισθησία, γιατί η κοινωνία τους παρέμεινε βαθιά ταξική και οικονομικά υστερομεσαιωνική, ακόμα και στη Σοβιετική εποχή της άνωθεν βεβιασμένης εκβιομηχάνισης. Τέτοιους πόρους διασύνδεσης της Ασίας διαθέτει στις μέρες μας η κινεζική «Πρωτοβουλία Μία Ζώνη Ένας Δρόμος», που παραλύει με τρόμο τη Μόσχα. Εξηγείται όμως έτσι η ισχνότητα του πληθυσμού στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Κι έτσι φτάνουμε στη δημογραφική εικόνα της.

Η Ρωσία σήμερα βρίσκεται δημογραφικά στη χειρότερη θέση στον κόσμο ανάμεσα στις παλαιές Δυνάμεις, με δεύτερη την Κίνα που είχε ακολουθήσει την αυτοκτονική πολιτική του ενός τέκνου ανά οικογένεια. 

Τούτο γιατί δημογραφικά η περίοδος 2022-2024 μάλλον είναι η τελευταία κατά την οποία υπάρχουν οριακά επαρκείς, σχετικά υγιείς Ρώσοι 25 ετών και άνω να στρατολογηθούν για σοβαρό πόλεμο μακράς διάρκειας, κι αυτό μπορεί ν’ ακούγεται εξωφρενικό για μια χώρα πληθυσμού άνω των 100 εκατομμυρίων, όμως δεν είναι, καθώς οι ηλικίας 18-25 Ρώσοι είναι οι λιγότεροι που έχουν υπάρξει την τελευταία εκατονταετία.

Πρώτον, απ’ τη δεκαετία του ’90 έπεσαν οι γεννήσεις από 7 τέκνα ανά ανδρόγυνο των παλαιότερων εποχών ακμής στα 1,4 τέκνα ανά ανδρόγυνο, κάτι στο οποίο συνέβαλε η λεγόμενη «μετασοβιετική κατάθλιψη» (ένα σύνθετο κοινωνικο φαινόμενο παρακμής) και η απεγνωσμένη αστυφιλία με τη συνακόλουθη εγκατάλειψη των ρωσικών ηθών του οικογενειακού βίου της Παράδοσης. 

Δεύτερον, η μετασοβιετική μεταναστευτική αιμορραγία προς τη Δύση την στέρησε όλη τη δεκαετία του ’90 από ένα σημαντικό τμήμα του τελευταίου, ακμαίοτ, κάπως εκπαιδευμένου, νεαρού και παραγωγικού πληθυσμού που θα τεκνοποιούσε, ενώ ό,τι απέμεινε έδειξε απρόθυμο ν’ αναπαραχθεί σε ρυθμούς πληθυσμιακής αύξησης, ώστε μέχρι τα μέσα του αιώνα μας η προβολή να είναι πως η Ρωσία θα έχει και πάλι περίπου τον σημερινό πληθυσμό, κάπου 110-120 εκατομμύρια, εάν δεν προκύψουν φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές, όπως πανδημίες και επισιτιστικές κρίσεις ή κρίσεις επιβίωσης (subsistence crises).

Παράλληλα, η Ρωσία παρουσιάζει πολύ ζοφερά δεδομένα δημόσιας υγείας, ακόμα και δίχως την πανδημία της COVID-19 που θέρισε τον λαό, ο οποίος παραμένει ανεμβολίαστος και μακριά από πρόσβαση σε φάρμακα και περίθαλψη. 

Είναι δεύτερη στον κόσμο σε εθισμούς στο αλκοόλ (βότκα σημαίνει το νεράκι και καταναλώνεται ως φάρμακο για κάθε νόσο), αλλά και στα ναρκωτικά, κυρίως στην ηρωίνη. Η ποιότητα της διατροφής των Ρώσων είναι πολύ χαμηλή λόγω φτώχειας και έλλειψης σε φρούτα, λαχανικά, κρέας — το συχνότερο πιάτο τους είναι η «κάσα», ένας χυλός δημητριακών με τσιγαριστό λίπος, εάν είναι τυχεροί. Ένας στους τέσσερις Ρώσους είναι φορέας μιας πολυανθεκτικής στα φάρμακα εκδοχής του μυκοβακτηριδίου της φυματίωσης που ήταν διαδεδομένη καί στις Βαλτικές χώρες πριν την ευρωενωσιακή τους ένταξη, και απαιτεί τουλάχιστον διετή, πολυδάπανη φαρμακευτική αγωγή, καλή διατροφή, και έκθεση στον ήλιο, που τίποτα εξ αυτών δεν είναι διαθέσιμα. Η Ρωσία, τέλος, βρισκόταν στις πρώτες πέντε θέσεις παγκοσμίως σε HIV/AIDS, μέχρι πριν από μια δεκαπενταετία, όταν και σταμάτησαν να μετράνε ή να δημοσιεύουν στατιστικά για την εικόνα της μολυνσης/νόσου στη χώρα.

Τέτοια προβλήματα και άλλα έχουν ρίξει το προσδόκιμο ζωής για τους άνδρες στα 58,3 έτη, ενώ για τις γυναίκες κάπου εκεί στα 73 έτη. Εδώ να προειδοποιήσω τον αναγνώστη μου πως αυτά τα στατιστικά είναι φουσκωμένα προς τα πάνω, γιατί παλιότερα το ανδρικό προσδόκιμο ήταν στα 53 και χωρίς κάποια βελτιωτική μεταβολή των συνθηκών διαβίωσης ανακοινώθηκε ξάφνικά πως ανέβηκε στα 55 κι έπειτα στα 57, μέχρι που έφτασε στα 58,3. 

Όμως τέτοιες μεταβολές δεν βγάζουν νόημα με τέτοιους ρυθμούς, και άλλωστε διαθέτουμε το παράδειγμα του έτους 2014, όταν προστέθηκαν εκ των υστέρων 8 εκατομμύρια νέες γεννήσεις στα στατιστικά, οι οποίες κάπως είχαν παραπέσει στην απογραφή. Α riddle, wrapped in a mystery, inside an enigma, όπως είχε περιγράψει τη Σοβιετική Ένωση τον Οκτώβιο του 1939 ο Ουίνστον Τσώρτσιλ (ελλ., «ένας γρίφος, τυλιγμένος μέσα σ’ ένα μυστήριο, εντός ενός αινίγματος»).

Σήμερα, το 2022, οι στρατεύσιμες ηλικίες από 18-32 είναι οι χαμηλότερες αριθμητικά που είχε να δει η Ρωσία απ’ τον Μεγάλο Πατριωτικό της Πόλεμο, ο οποίος δεν ταυτίζεται με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλ’ επικαλύπτεται εν μέρει χρονικά μ’ αυτόν, και αφορά την άμυνα κόντρα στη ναζιστική εισβολή που προέκυψε όταν ο σύμμαχος του Στάλιν, ο Χίτλερ, μετεστράφη τελικά εναντίον της ΕΣΣΔ, και υποχρέωσε την τελευταία ν’ αντισταθεί λυσσαλέα για την επιβίωσή της, εξερχόμενη στο πλευρό των Δυτικών Συμμάχων. Βέβαια, παρά τον κατοπινό, αυτοεξυπηρετικό της μύθο, η ΕΣΣΔ δεν πολέμησε τους Ναζί με τα γυμνά της μπράτσα, μα έλαβε κολλοσιαία βοήθεια απ’ τις ΗΠΑ (κλικάρετε εδώ για να δείτε μια πρόχειρη λίστα). Πλησιάζει στις 9 Μαΐου η επέτειος της λήξης του, που εορταζόταν κι εορτάζεται καθεστωτικά περίπου όπως το δικό μας Πάσχα σε κύρος και λαμπρότητα για το εθνικό ηρωϊκό αφήγημα των Ρώσων.

Δεδομένου δε πως η τελευταία επαρκής χρονιά στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας ήταν το 1988, οπότε και ο Γκορμπατσόφ περιέκοψε βαρύτατα τις δαπάνες για την παιδεία, την υγεία, ακόμα καί για τις παραγωγικές στρατιωτικές σχολές αποπειρώμενος μάταια ν’ ανακόψει την πτώχευση, οι σημερινοί Ρώσοι πενηνταπεντάρηδες είναι και οι τελευταίοι σε κάτι ειδικευμένοι εργάτες και τεχνίτες, σ’ εκείνα τέλος πάντων τ’ αντικείμενα που διδάσκονταν στη φθίνουσα ΕΣΣΔ των ’80s, συμπεριλαμβανομένου του μενταλισμού. Ρίξτε ξανά μια ματιά στο προσδόκιμο ζωής των ανδρών, και κάντε τις πράξεις.

Με τα γηρατειά να έχουν προφτάσει τον μποτοξαρισμένο Πούτιν — και πόσα χρόνια να του απομένουν ακόμα; — μ’ έναν πληθυσμό να φθίνει ή να είναι ακατάλληλος για στράτευση, στο σημείο να εξαρτάται από μάχιμους μισθοφόρους του Wagner Group και εξίσου ακριβοπληρωμένους Τσετσένους, τους λεγόμενους «Καντίροφσκι», δηλαδή «ανθρώπους του (Ραμζάν) Καντίροφ», με την εξοπλιστική της δε βιομηχανία να μένει πίσω σε σχέση με τη Δύση, και τώρα να παγώνει λόγω των κυρώσεων, αναζητώντας παρακάμψεις στις προμήθειες μέσω Αρμενίας, Καζαχστάν, και Γεωργίας, αυτή η τριετία πρέπει να είναι η τελευταία ευκαιρία της Ρωσίας είτε για να πετύχει κάτι απ’ τ’ αυτοβλαπτικά σχέδια που έχει βάλει με τον νου του εκεί στο bunker που κρυβόταν για τα δύο τελευταία χρόνια ο παρανοϊκός της κακιστοκράτης, είτε για να ισοπεδωθεί απ’ την πραγματικότητα, υποτασσόμενη στην καταθλιπτική παραδοχή πως δεν είναι πλέον υπερδύναμη.

Όσον δε αφορά τη στρατεύσιμη νεότητα, να πω εδώ πως όταν γεννηθεί αγόρι στην οικογένεια, οι γονείς αρχίζουν να μαζεύουν χρήματα, ώστε, σαν έρθει σε ηλικία, να δωροδοκήσουν κάποιο «βύσμα» για να του παραπέσει κάπου ο φάκελός του παιδιού τους, καθώς είναι πολλοί όσοι δεν επιβιώνουν απ’ την μακρά και αντίξοη στρατιωτική θητεία, η οποία σε στέλνει πάντοτε σε πεδία μαχών. 

Μετά την πρόσφατη βύθιση του πυραυλοφόρου καταδρομικού «Μασκβά» στ’ ανοιχτά της Οδησσού, έχουν πληθύνει οι μίσθαρνες φωνές που υποβολιμαία κραυγάζουν στα ρωσικά μέσα προπαγάνδας ότι παρήλθε η εποχή της «Ειδικής Στρατιωτικής Επιχείρησης» κι έφτασε η ώρα για επιστράτευση χάριν ενός πραγματικού πολέμου, μιας και η πατρίς επλήγη και κινδυνεύει. Πάντοτε πρώτη κραυγή αυτή περί της απειλής και του κινδύνου, που διαστρέφει την πραγματικότητα και τους ρόλους θύτη-θύματος. 

Σε τέτοια περίπτωση, μια επιστράτευση θα μπορούσε να συγκεντρώσει με κάποιο ζόρι ένα έως δύο εκατομμύρια άνδρες, τα τελευταία του πιθανώς τελευταίου μεγάλου πολέμου, ενώ μια πανστρατιά το πολύ δέκα. Γνωρίζουμε πλέον, όμως, μετά την υπόθεση του βαρύτατου καρδιακού επεισοδίου του Υπουργού Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού, ο οποίος μάλλον τόσα χρόνια ροκάνιζε τα εξοπλιστικά κονδύλια προς δικό του όφελος, πως αυτά τα δύο εκατομμύρια από ανεκπαίδευτα ρωσάκια θ’ αποστέλλονταν στο μέτωπο χωρίς άλλο όπλο στα χέρια τους πέραν του κινητού τους τηλεφώνου, απ’ το οποίο θα κλαίγονταν στις μανούλες τους πως ο πόλεμος είναι όντως ένα φοβερό πράγμα. 

Αυτό κάτι μου θύμισε απ’ τον Άγιο Τσάρο Νικόλαο Β΄, που απέστειλε τον ανεκπαίδευτο και πρακτικά ανύπαρκτο «Βαλτικό Στόλο», αποτελούμενο από ιστιοφόρα κότερα, ψαράδικα, και ξεπερασμένα πολεμικά του 19ου αιώνα απ’ την Αγία Πετρούπολη στον Ρωσοϊαπωνικό Πόλεμο (8 Φεβρουαρίου 1904 – 5 Σεπτεμβρίου 1905). Μέχρι να φτάσουν στην Ιαπωνία υπό τον Ναύαρχο Ζηνόβιο Ροζεστβένσκι, τα μισά σκάφη είχαν αλληλοβυθιστεί από μεταξύ τους φίλια πυρά, γιατί υστερικοί Ρώσοι ναύτες έβλεπαν παντού γιαπωνέζικες τορπιλακάτους, π.χ. στο Στενό της Δανίας, ω ναι, και όταν τελικά έφτασαν στην Άπω Ανατολή, τότε φανέρωσαν μονάχοι τους την παρουσία τους, και βυθίστηκαν από τις βεριτάμπλ γιαπωνέζικες τορπιλακάτους μια νύχτα. Τα εξοπλιστικά τα είχε φάει ο θείος του Τσάρου, Αρχιναύαρχος Μέγας Δουξ Αλιεξέι Αλιεξαντρόβιτς, στα παριζιάνικα καμπαρέ, ωραίος τύπος με θαυμάσιο χίπστερ μουστάκι-μούσι, που μετά τον όλεθρο στη Ναυμαχία της Τσουσίμα (27-28 Μαϊου 1905) έγινε στο εξής γνωστός ως «Μέγας Δούξ Τσουσίμα». Παρόμοια, ο Νικόλαος Β΄, που δεν διδάχθηκε τίποτα απ’ αυτήν τη συντριβή, έστελνε χωρίς τυφέκια στα χαρακώματα του Μεγάλου Πολέμου τους νεοσύλλεκτους, γιατί πίστευε πως θα επαρκούσε η αγάπη τους για τον Τσάρο τους και την Μητέρα Ρωσία. Είδαμε ανάλογα περιστατικά ανύπαρκτης επιμελητείας τις 65+ μέρες του πολέμου.

Επιστρέφοντας στον Βρετανό πράκτορα στην κορυφή του κειμένου, αυτός δεν θα λάβει την αγάπη της Ρωσίας απ’ τον λαό που χειμάζεται υποσιτισμένος στις σιβηρικές λάσπες ή καρφώνει τις φλέβες του με ηρωίνη στ’ ανήλιαγα σοκάκια της Μόσχας. Θα τη λάβει απ’ την ελίτ, που ας την πιάσουμε κι αυτήν λίγο. 

Τις προηγούμενες ημέρες είδαμε τον Βλαντίμιρ Πούτιν να ξηλώνει εκατόν πενήντα στελέχη, βασικά ολόκληρο το Ε΄ Τμήμα της FSB — που είναι η απόγονος της Σοβιετικής KGB, η οποία διαδέχτηκε την Τσαρική Οχράνα (Отделение по охранению общественной безопасности и порядка) — καθώς και μια σειρά ανώτερων κι ανώτατων στελεχών του στρατεύματος, τους οποίους είτε από παράνοια είτε δικαίως έπαψε να εμπιστεύεται. Φαίνεται πως προπολεμικά τον διαβεβαίωναν πως η Ειδική Στρατιωτική Επιχείρηση θα ήταν ένας τριήμερος περίπατος, μα κάτι τέτοιο προσέκρουσε πάνω στην πραγματικότητα.

Πάντοτε η KGB/FSB βρισκόταν στα πράγματα, γιατί η γνώση είναι δύναμη, αλλ’ επειδή και η δύναμη είναι δύναμη, όταν έφθινε πια η θητεία του Γ.Γ. Λεονίντ Μπρέζνιεφ, η KGB αποφάσισε να πάρει τα πράγματα στα χέρια της, γιατί κατά την αντίληψή της παραείχαν χαλαρώσει. 

Αμέσως μετά την αποδημία Μπρέζνιεφ, που ας δεχθούμε ότι προέκυψε από φυσικά αίτια, το τηλεοπτικό πρόγραμμα της ΕΣΣΔ έπαιζε on a loop Λίμνη των Κύκνων σε παραγωγή των Μπαλέτων Μαρίινσκι, μέχρι να εκλεγεί ο διάδοχός του, ο Κονσταντίν Τσερνιένκο, άνθρωπος απ’ τους κόλπους της. 

Όταν κι αυτός απεβίωσε λίγο αργότερα, πάλι οι ίδιοι Κύκνοι χόρευαν στη Λίμνη τους μέχρι η ίδια καγκεμπίτικη μήτρα να τέξει τον Γιούρι Αντρόποφ. Όταν ο Χάρος θέρισε με το δρεπάνι του και κείνον, οι Κύκνοι της KGB χόρεψαν ωσότου εγκατασταθεί ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, η τελευταία της και η πιο απατηλή ελπίδα. 

Το πρωί της 19ης Αυγούστου του 1991, οι Ρώσοι ξύπνησαν, και ανοίγοντας τις τηλεοράσεις τους είδαν να παίζει διαρκώς το ίδιο απόσπασμα απ’ το μπαλέτο του Τσαϊκόφσκι. Αμέσως κατάλαβαν πως κάτι έτρεχε. Την ίδια παράσταση των Κύκνων έπαιζε η ρωσική τηλεόραση τη νύχτα της πρόσφατης ρωσικής εισβολής της 24ης Φεβρουαρίου 2022 στην Ουκρανία.

Αντί για κόλλυβα, η Λίμνη των Κύκνων κατέστη το λαλούν σύμβολο του θανάτου ενός σοβιετικού ηγέτη στο τέλος της ΕΣΣΔ, μιας κρίσης, και της καθεστωτικής αμηχανίας των κομματικών διεργασιών, όπως και, τον Αύγουστο πια του 1991, του ίδιου του αμήχανου θανάτου της ΕΣΣΔ, γιατί εκείνη ήταν η μέρα του αποτυχημένου πραξικοπήματος εναντίον του Γκορμπατσόφ, που έδωσε το coup de grace στο σκληροπυρηνικό λείψανο της Σοβιετικής Εποχής. 

Ακολούθησε η εποχή του μέθυσου Προέδρου Γιέλτσιν και της πρώτης γενιάς των ολιγαρχών που βγήκαν σταδιακά απ’ τη μέση κατά την επόμενη φάση, όταν η FSB διήλθε τη δική της κρίση υπαρξιακής διερώτησης, απ’ την οποίαν εξήλθε τοποθετώντας στη θέση του Προέδρου το δικό της σπλάχνο, τον Βλαντίμιρ Βλαντίμιραβιτς Πούτιν, υπό αμφιλεγόμενες συνθήκες διαδοχής, υποσκελίζοντας τον Πρωθυπουργό Μπαρίς Νιεμτσόφ, που έκτοτε αντιπολιτεύτηκε τον Πούτιν για τη διαφθορά του, μέχρι που δολοφονήθηκε στη γέφυρα έξω απ’ το Κρεμλίνο (2015)

Απ’ το 2000, η ελίτ του πολιτικού συστήματος του Κρεμλίνου αποτελείται από περίπου διακόσια πρόσωπα με τους στενούς επιτελικούς κύκλους τους, όχι πάντοτε τα ίδια, όλα τους απ’ τους κόλπους της KGB που έγινε FSB. Είναι οι λεγόμενοι «ολιγάρχες της δύναμης, οι ισχυροί άνδρες» («силовики́»), μα επειδή ο ηγεμόνας της Μόσχας μεριμνά να θερίζει με το δικό του δρεπάνι όσους κρίνει πως αναδύονται ως απειλές για τον ίδιο, έχουν απομείνει κοντά του μονάχα κάτι πενηντάρηδες και άνω, συγκροτώντας μια κάστα που μετά τον Πούτιν δεν διαθέτει πάγκο, και το μόνο που γνωρίζει είναι να ελίσσεται επιβιώνοντας στους βυζαντινούς διαδρόμους του Κρεμλίνου, τους κατάφορτους με δικέφαλους αετούς. 

Το ότι είναι λίγοι δεν σημαίνει πως δεν έχει ενδιαφέρον ο ανταγωνισμός τους μέσα στην Αυλή του Ηγεμόνα. Τα αντίθετο: αυτά τα Court Politics είναι και τα πιο σύνθετα και θανάσιμα, γιατί όταν εκτοπίζεται η ισχύς του αντιπάλου για την εύνοια του Πούτιν, τον ηττημένο δεν τον στέλνουν στη γαλήνη της ντάτσα του, αλλά τον τρώει το μαύρο χώμα ή τον καταπίνει κάποιο παγωμένο ποτάμι. Μεσούντος του τρέχοντος πολέμου είχαμε κάμποσες εξαφανίσεις, αιφνίδιους θανάτους και φονεύσεις ισχυρών ανδρών.

Παλιά ακουγόταν πολύ ο Αλιεξέι Μίλερ της Rosneft, αλλά κανείς στην ελίτ δεν τον συμπαθεί, και έτσι το πιθανότερο είναι να δούμε μια τετράδα-πεντάδα να διαδέχεται τον Βλαντίμιρ Βλαντίμιραβιτς, στο πρότυπο της διαδοχής του Μάο, μέχρι ένας απ’ αυτούς να ξεκάνει τους υπολοίπους. 

Το άλλο όνομα, ο Βλαντισλάβ Σουρκόφ, ο εισηγητής της πολιτικής ιδέας που ονομάζουμε Πουτινισμό, δεξί χέρι του Πούτιν για πολλά χρόνια, ο υπεύθυνος μάλιστα για την εκστρατεία εκρωσισμού του εθνοτικού φρονήματος των αμέτρητων ασιατικών μειονοτήτων της αχανούς Ρωσίας που έχουν την κακιά συνήθεια να γεννοβολάνε, ενώ οι Ρώσοι είπαμε πως δεν, και εμπνευστής της προσάρτησης της Κριμαίας, αυτός, που λέτε, σύμφωνα με πληροφορίες του Ίλια Παναμαριόφ έχει τεθεί απ’ τις 13 Απριλίου σε κατ’ οίκον περιορισμό, με κατηγορίες κατάχρησης ρωσικών πόρων που κατευθύνονταν στις λεγόμενες Λαϊκές Δημοκρατίες του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ, των ρωσόφρονων αυτονομιστών του Ντονμπάς. 

Ο Σουρκόφ, που διαθέτει απαράμιλλη γνώση της λειτουργίας του πουτινικού καθεστώτος αλλά καί των μηχανισμών των ψευδοκρατών του ρωσικού Ντονμπάς, είχε ήδη απαλλαγεί των μοναδικών υπερκαθηκόντων του με προεδρικό διάταγμα τον Φεβρουάριο του 2020, μια πράξη μοιραία για τον ίδιο τον Πούτιν, διότι συνέπεσε με την εποχή που ο τελευταίος εισήλθε στο καταφύγιό του, σε αυτοαπομόνωση έναντι της πανδημίας, και δεν άφησε έξω κάποιον που πραγματικά να εμπιστεύεται. 

Πλάι στους «σιλαβικί» στέκουν καριερίστες ανώτεροι κι ανώτατοι λειτουργοί της γραφειοκρατίας που γνωρίζουν τους μηχανισμούς απέξω, ανακατωτά, κι ανάποδα αν χρειαστεί, τους παλαιούς σοβιετικούς μηχανισμούς του Κόμματος, που το πνεύμα τους δεν έχει εγκαταλειφθεί, μα επιβιώνει, και τους νέους, μετασοβιετικούς του Πουτινισμού. 

Αυτοί είναι οι λεγόμενοι «απαράτσικι»аппара́тчики»), οι οποίοι πραγματώνουν εφαρμοστικά τις βουλήσεις του ηγεμόνα, και τέτοιος είναι για παράδειγμα ο Σεργκέι Λαβρόφ. Δεν διαθέτουν πραγματική πολιτική εξουσία, βουλητική ή διαμορφωτική ισχύ, όμως είναι απολύτως απαραίτητοι για την κακιστοκρατία του Κρεμλίνου, διευκολυντές, και συνεργοί σε όσα συμβαίνουν. Τα πρόσωπά τους τα είδαμε στη διαβόητη εκείνη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας της χώρας, που τους έπαιζε ο Μόσχοβος Ηγεμών σαν μαριονέτες, κάτι που ορθώς περιγράφηκε στη Δύση ως «dress down», δηλαδή πως τους ξεγύμνωσε εξευτελιστικά. 

Τούτο το έπραξε ακολουθώντας σταλινική παράδοση: όταν ο Στάλιν ήθελε να δημιουργήσει συνενόχους, οργάνωνε ένα τέτοιο συμβούλιο στο Πολίτμπιρο, όπου όλοι έβγαιναν με τη σειρά και απήγγελλαν το ποιηματάκι τους, όπως τους είχε δοθεί άνωθεν, και έτσι είχαν εκτεθεί ως εγκρίνοντες το επόμενο σκαιό μέτρο που ο Λαβρέντι Μπέρια με εντολή του Πατερούλη επρόκειτο να εφαρμόσει.

Τέλος, έχουμε τους ολιγάρχες του πλούτου, που είναι μια ελίτ η οποία προέκυψε κατεξοχήν στη Ρωσία και την Ουκρανία πρώτα κατά την περίοδο ψευδεπίγραφης φιλελευθεροποίησης της ΕΣΣΔ επί Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, προτού χαθεί τελείως ο έλεγχος στα χρόνια του μέθυσου Προέδρου Γιέλτσιν. 

Μέχρι την άνοδο του Πούτιν το 1999/2000, οι ολιγάρχες είχαν μέσα από διεργασίες διαφθοράς συγκροτήσει μια κάστα αρπαγής του δημόσιου πλούτου, των υποδομών παραγωγής και δικτύων της διαλυμένης Σοβιετικής Ένωσης. Όλα πέρασαν στα χέρια τους, μα τίποτα δεν εκσυγχρονίστηκε. Τα κέρδη τους ήσαν αμύθητα, καθώς όλοι γνωρίζουμε, και όλα κατάδικά τους, ενώ ο λαός και ο τόπος τελούσαν σε ακραία φτώχεια, και τους άκουγες να λένε, νοσταλγώντας την ΕΣΣΔ: «ήμασταν καλύτερα όταν ήμασταν χειρότερα»

Στη συνέχεια, η άνοδος Πούτιν έφερε ρυθμιστικές τροποποιήσεις στη σύνθεση της ομάδας αυτών των ιδιότυπων «επιχειρηματιών» που μόνο τέτοιοι δεν ήσαν. Όσοι εξ αυτών παρεξήγησαν τις προθέσεις του Πούτιν και του Νικολάι Πάτρουσεφ, Γραμματέα του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, του ανθρώπου που τον είχε φέρει στην εξουσία έπειτα απ’ τις αμφιλεγόμενες τρομοκρατικές επιθέσεις θρυλούμενα από μέρους Τσετσένων αυτονομιστών (Μόσχα, Σεπτέμβριος 1999), και υποτίμησαν την αποφασιστικότητά τους, αφανίστηκαν υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες. Άλλοι απορροφήθηκαν σιωπηρά στο νέο σύστημα, και έσβησαν με τον καιρό βυθισμένοι στη χλιδή του πλούτου τους. Άλλοι αναδείχθηκαν διά χειρός του Προέδρου, που τους απέδωσε τα περιουσιακά στοιχεία των εξαφανισμένων. 

Σήμερα, είναι βέβαιο στη Δύση πως όταν πλήττεις τους ολιγάρχες με κυρώσεις, πλήττεις τον πλούτο μα και την άυλη ισχύ του ίδιου του Συστήματος Πούτιν, διότι οι ολιγάρχες δεν θεωρούνται αυτόνομοι επιχειρηματίες αποκλειστικά οικονομικής ενασχόλησης, αλλά εντεταλμένοι διαχειριστές της «Κρεμλίνο Α.Ε.», τα δε κέρδη τους τροφοδοτούν το καθεστώς. 

Αυτή, άλλωστε, είναι επισήμως η τεκμηρίωση που παρέχει ο ίδιος ο Λευκός Οίκος αλλά καί η ηγεσία της ΕΕ για την εφαρμογή προσωποποιημένων κυρώσεων σε βάρος των Ρώσων ολιγαρχών, ώστε όταν το γράφω εδώ να μην συνιστά μια δική μου εικασία, αλλά μεταφορά της Δυτικής τοποθέτησης.

Διά της επιρροής που απέκτησαν και της ισχύος που είχαν παράξει στις χώρες επιχειρηματικής δραστηριότητας και φιλοξενίας τους, οι ολιγάρχες είχαν συμβάλει διαβρωτικά και πολυεπίπεδα στην πλανεμένη εικόνα που διαμόρφωσε η Δύση για τον Πούτιν και για τα περιθώρια συνεργασίας μαζί του, επιπλέον δε στην αποτροπή δυναμικής απάντησης των δυτικών κυβερνήσεων στην αλυσίδα των παλαιότερων επεκτατικών του και απειλητικών ενεργειών. 

Να θυμηθούμε τη φαρσική «Επιχείρηση Ειρήνη» που οργάνωσε η Άνγκελα Μέρκελ για τη Λιβύη, η οποία ουσιαστικά εξουδετέρωσε κάθε προσδοκία ευρωενωσιακής επιρροής στη βορειοαφρικανική χώρα, παραδίδοντάς την άνετα και αδιαφιλονίκητα στη ρωσική και τουρκική παρουσία in situ; 

Να θυμηθούμε την επιβολή διάτρητων κυρώσεων για την πρώτη εισβολή του 2014 στην Ουκρανία και την προσάρτηση της Κριμαίας; Αποκορύφωμα υπήρξαν οι εξωφρενικές Συμφωνίες του Μινσκ Α΄ και Β΄, όπου Μέρκελ και Ολάντ είχαν επιβάλει στην εμπόλεμη τότε και ολωσδιόλου ευάλωτη Ουκρανία να δεχθεί τον ακρωτηριασμό της και την αυτοαναίρεση της ανεξαρτησίας και της κυριαρχίας της, προκειμένου να μην βλαφτούν οι μπίζνες τους με τη Μόσχα.

Ακόμα, οπουδήποτε ρίζωσαν οι Ρώσοι ολιγάρχες, συνέβαλαν σε γενικές γραμμές με τις υψηλές τους προσβάσεις, προεκλογικές χορηγίες, και την ασαφή κεφαλαιακή τους ρευστότητα:

(1) στον κατευνασμό κυρίως εκ μέρους της ΕΕ και της ηγεμονικής Γερμανίας προς τη Μόσχα επί Γκέρχαρντ Σρέντερ και Άνγκελας Μέρκελ, που με κάθε κόστος έκαναν μπίζνες παρασύροντας όλην την ΕΕ στην εξάρτηση απ’ το Κρεμλίνο, κόντρα στα ευρωπαϊκά ενεργειακά συμφέροντα της ΕΕ και της χώρας τους, όπως σήμερα προβάλλει έκτυπα φανερό, αλλά κι εξαρτώντας την αγορά ακινήτων και τις τράπεζες απ’ τους ίδιους, λ.χ. σε Λονδίνο, Βερολίνο, Βαλέτα, Λευκωσία, Βουδαπέστη, και αλλού.

(2) στην ενίσχυση ευρωσκεπτικιστικών, ψευδοεθνικιστικών, ψευδοαντισυστημικών, πολιτικών δυνάμεων που υπονομεύουν τη Δυτική Φιλελεύθερη Δημοκρατία, το ΝΑΤΟ, και την ΕΕ, λ.χ. στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ολλανδία, στο προ-Brexit Ηνωμένο Βασίλειο, και αλλού,

(3) στην άνοδο του λαϊκισμού και της συνωμοσιολογικής δημαγωγίας χρηματοδοτημένης με άφθονο ρωσικό χρήμα και τροφοδοτούμενης με πόλεμο παραπληροφόρησης, βλ. περίπτωση Μαρίν Λε Πεν και του Ντόναλντ Τραμπ, που είχε διακόψει την παροχή στρατιωτικής και οικονομικής στήριξης προς το Κίεβο, εκβιάζοντας τον Πρόεδρο Ζελένσκι να του δώσει έστω και πλαστά στοιχεία διαφθοράς της οικογένειας Μπάιντεν. 

Για την πατρίδα μας δεν θα προχωρήσω σε πολλά λόγια εδώ, γιατί μακρηγόρησα, όμως τα έχει επισημάνει ο απερχόμενος Αμερικανός Πρέσβης στην Αθήνα, κ. Τζέφρι Πάιατ, που θ’ αναβαθμιστεί προσεχώς σε Υφυπουργό Ενέργειας των ΗΠΑ, δηλαδή αρμόδιος για *τον* σπουδαιότερο μοχλό διπλωματικής μηχανκής της εποχής μας, καθώς και η Αμερικανίδα Υφυπουργός Εξωτερικών, κα. Βικτόρια Νούλαντ, η οποία πολύ σοβαρά ζήτησε απ’ τον Έλληνα Πρωθυπουργό κατά την πρόφατη επίσκεψή της στη χώρα μας να εφαρμόσουμε τις κυρώσεις στο βάθος και στην έκταση που έχουν προσδιοριστεί απ’ την Ουάσιγκτον. Την επομένη, ο Αμερικανός Υπουργός Δικαιοσύνης (Attorney General), κ. Μέρικ Γκάρλαντ, ανακοίνωσε πως έδωσε εντολή στις υπηρεσίες του να ερευνήσουν τη δράση Ρώσων ολιγαρχών στην πατρίδα μας, π.χ. του Κονσταντίν Μαλαφέγιεφ, με εστίαση στα ΜΜΕ.

Από τη Ρωσία με αγάπη. Εάν σας σταλεί μια τέτοια κάρτα, αναρωτηθείτε τί έχετε κάνει ώστε ν’ αξίζετε τη σκληρή αγάπη της, γιατί σημαίνει πως έχετε βρεθεί στο ραντάρ τους, και δεν θα είναι για δικό σας καλό.