Γεωπολιτική σταχυολόγηση του Ιουλίου

Γράφει ο Στέλιος Ιατρού.

Διεθνώς θερμός και διόλου γαλήνιος είναι ο τρέχων Ιούλιος, με σημεία βρασμού διάσπαρτα στην περιοχή μας και πέρα από μας. Θα επιχειρήσω μια μη εξαντλητική σταχυολόγηση ορισμένων θεμάτων που μας αφορούν και θα μας αγγίξουν ευθέως ή πλαγίως.

Α. ΣΥΡΙΑ και ΙΡΑΚ. 

Οι συρικές στρατιωτικές δυνάμεις της Δαμασκού επιχειρούν με πυροβολικό τα τελευταία εικοσιτετράωρα στη Χάμα και το Ιντλίμπ, κι αλλού βέβαια πλησίον της τουρκικής ζώνης, πλήττοντας θέσεις τουρκικής επιρροής. Επικουρούνται από ρωσική αεροπορική δράση, προς το παρόν μαθαίνουμε μονάχα για πτήσεις αναγνωριστικών. Δεν είναι game changer, όπως βιάζονται κάμποσοι να αισιοδοξήσουν, αλλά πιο πολύ πρόκειται για μια θερμή φάση αψιμαχιών φθοράς σ’ αυτόν τον proxy war επιχώριων δυνάμεων που διαθέτουν τη ρωσική και την τουρκική στήριξη. Η υβριδική σχέση έλξης-άπωσης Ρωσίας και Τουρκίας εξακολουθεί εκεί περίπου στα ίδια μήκη κύματος με νωρίτερα, γιατί αμφότερες είναι μάλλον απασχολημένες με άλλες, πιεστικότερες προτεραιότητες, και απρόθυμες για μεγάλες χειρονομίες. 

• Στο δε ΙΡΑΚ, όπου επίσης έχει εισβάλει η Τουρκία στον Κουρδικό βορρά της χώρας, έπεσαν δυο-τρεις ρουκέτες στην Αμερικανική Πρεσβεία και σε μια αεροπορική βάση. Απ’ το Ιράκ έχουν αποχωρήσει σε μεγάλο βαθμό οι αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις. Οι ΗΠΑ πληρώνουν εδώ, όπως και στο Αφγανιστάν, τους άστοχους πολέμους τους, που όχι μονάχα δεν εξυπηρέτησαν αποδοτικά τα συμφέροντά τους, μα κατέληξαν να γεμίζουν με ανεξάντλητο χρήμα των φορολογουμένων τους μονάχα άρπαγες εργολάβους που θησαύρισαν απ’ την εισβολή και κατοχή. Τέτοια δαπάνη δημόσιων πόρων απ’ τον Α΄ Πόλεμο του Κόλπου κι έπειτα δεν έχει ξανασυμβεί στην προτέρα Αμερικανική Ιστορία, τόσο πυκνή, τόσο μακρά και ασυγκράτητη, χωρίς κανένα σοβαρό όφελος ως αντιστάθμισμα για τις ΗΠΑ, την ίδια ώρα που η Υπερδύναμη αποβιομηχανιζόταν με τις δουλειές της να καταλήγουν στην Κίνα, με τις στοιχειώδεις υποδομές της να καταρρέουν υπό το βάρος χρήσης ενός αιώνα, με πόλεις ολόκληρες να πτωχεύουν, και τις ανισότητες να στέλνουν εκατομμύρια πολιτών στα food stamps και τον κονωνικό αποκλεισμό.

Β. ΟΥΚΡΑΝΙΑ και ΡΩΣΙΑ. 

Η χρήση τουρκικών Bayraktar TB2 drones απ’ τους Ουκρανούς στο πλαίσιο ουκρανονατοϊκής άσκησης στη Μαύρη Θάλασσα κοντά στην Κριμαία εκνεύρισε ελαφρά το Κρεμλίνο, που κινητοποίησε αεράμυνα. Όχι περισσότερο απ’ την προετοιμασία ΝΑΤΟϊκού αεροπορικού hub στη Ρουμανία απ’ τον περασμένο Απρίλιο, κι απ’ το ΝΑΤΟϊκό μαχαίρι στον λαιμό του Βούλγαρου Προέδρου Μπορίσοφ, που θα κληθει να διαλέξει πλευρά, καθώς οποιαδήποτε κρίση στη Μαύρη Θάλασσα με ουκρανορωσική αφορμή θα πλήξει βαριά καί τη Βουλγαρία, κυρίως ενεργειακά. Πάντως το Κρεμλίνο δεν λησμονεί την επιτυχία των τουρκικών drones στον πρόσφατο αζεροαρμενικό πόλεμο, κι έτσι εικάζει κανείς πως ίσως να προετοιμάζεται γι’ αυτά. 

• Οι ΗΠΑ δεν καλοβλέπουν τις τουρκικές πωλήσεις drones. Υπενθυμίζω πως καί ο Έλληνας Υπ.Εξ. Νίκος Δένδιας, εναρμονισμενος με τις ΗΠΑ, εξέφρασε πρόσφατα με έκδηλη δυσφορία την ελληνική απορία για τον εναγκαλισμό Κιέβου και Άγκυρας που εκδηλώνεται με την αγορά των Bayraktar, όμως εδώ η Τουρκία ακολουθεί την κινεζική συνταγή της δεκαετίας, να βρίσκει δηλαδή χώρες σε ανάγκη και να τους προτείνει «συμφωνίες με τον διάβολο». Έτσι υπέγραψε κι ο Σάρατζ το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο τον Νοέμβριο του 2019, έτσι και πολλές χώρες στη Βόρεια Αφρική, το Σαχέλ, στην Ερυθρά Θάλασσα και στο Κέρας της Αφρικής (Σουδάν παλαιότερα, Αιθιοπία και Σομαλία ακόμα), έτσι κι ο τέως τηλεσατιριστής, Ουκρανός Πρόεδρος Ζελένσκυ πιάστηκε απ’ το χέρι που του έτεινε ο Χαλίφης Ταγίπ. 

• Εξομάλυνση σχέσεων Κιέβου – Πεκίνου. Έπειτα απ’ όχι αμέτρητες βδομάδες κινεζικών πιέσεων, το Κίεβο διαβάζω πως απέσυρε την υπογραφή του από διεθνή έκκληση να διερευνηθεί η μαύρη μοίρα των Ουιγούρων στην Κίνα. Η ΝΑΤΟϊκή αμφιθυμία συμμαχικής εισδοχής ή έστω σοβαρής συσχέτισης με την Ουκρανία συνέβαλε σ’ αυτό. Σ’ ανταπόδοση, το Πεκίνο ανακοίνωσε προ τετραημέρου πως θα κάνει ό,τι έχει κάνει και σ’ όλες τις χώρες της Αφρικής (πλην Σουαζιλάνδης) και κάμποσες της Κεντρικής Ασίας, τον δε Μάρτιο στο Ιράν, δηλαδή επενδύσεις στην Ουκρανία. Έτσι πάει: nequaquam vacuum, παναπεί ποτέ δεν απομένουν κενά στον γεωπολιτικό χώρο. 

• Μετά το περσινό αμυντικό δόγμα του Κρεμλίνου περί βαρύτατης πυρηνικής αντίδρασης σε κάθε απειλή που θα δεχθεί η Ρωσία από Δυτική δύναμη, φέτος, με την αφορμή της παρουσίας ΝΑΤΟϊκών πολεμικών πλοίων στη Μαύρη Θάλασσα και στη Βαλτική αυτό το δεκαήμερο, ο Πούτιν κατέστησε σαφές πως έχει διατάξει τα πολεμικά του σκάφη επιφανείας και τα όχι πολλά του πυρηνικά υποβρύχια (νομίζω τρία έχει που είναι λειτουργικά) να βάλλουν εναντίον Δυτικών σκαφών, ακόμα και να τα καταλαμβάνουν εάν περάσουν σε χωρικές θάλασσες της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Παράλληλα, η μαριονέτα του, ο Λευκορώσος Πρόεδρος Λουκασένκο, απείλησε πως θα εξαπολύσει μεταναστευτικό κύμα προς τις τρεις Βαλτικές Δημοκρατίες και την Πολωνία. Οι τελευταίες, έχουν εισέλθει στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ και χτυπάνε έκτοτε ασταμάτητα την καμπάνα της απειλής απ’ τη Ρωσία. Εμείς εδώ ανησυχούμε για τα ελληνοτουρκικά, όμως το ΝΑΤΟ φοβείται επεισόδια εκεί ψηλά.

• Τέλος, μετά που ο Πούτιν επέτρεψε με την βολική του ουδετερότητα την ήττα του Ερεβάν στον πρόσφατο αζεροαρμενικό πόλεμο, τώρα λέει “I told you so” συναντώμενος με τον τέως φιλοδυτικό και άρτι επανεκλεγέντα Πρωθυπουργό Πασινιάν της Αρμενίας, ο οποίος μοιάζει να πήρε το μάθημά του, όταν μήτε το ΝΑΤΟ μήτε η ΕΕ τον συνέδραμαν την ώρα της ανάγκης του, κι ας είχε εκδηλώσει εκείνος προθυμία να προσεγγίσει τους δύο πυλώνες του Δυτικού Κόσμου. Η Αρμενία και η Ουκρανία πρέπει να κατανοήσουν πως η εισδοχή τους στη Δύση είναι ένα σύνθετο πρόβλημα που ναρκοθετείται τόσο απ’ τη δική τους αδυναμία, θεσμική αστάθεια, βαθιά ριζωμένη διαφθορά, και ιστορική πρόσδεση στη Μόσχα, όσο και απ’ τη Δυτική απροθυμία εμπλοκής σε περιπέτειες μέσα σε γεωπολιτικούς χώρους που είναι μεν πολύ σημαντικοί, αλλ’ όχι τόσο ζωτικοί όσο θα δικαιολογούσαν πολεμική αναμέτρηση με τη Ρωσία, που δεν είναι πια Yπερδύναμη, παρεμένει όμως μια Δύναμη που άμα βρεθεί με την πλάτη στον τοίχο δείχνει πρόθυμη να πάρει πολλούς στον τάφο της. Οι ΗΠΑ αντέδρασαν εξαπολύοντας το γεράκι τους, την εκ νέου Υφυπ. Εξ. Βικτόρια Νούλαντ, που ναι μεν γνωρίζει τα πράγματα, αλλά επί Ομπάμα είχε αφήσει ανεμπόδιστη τόσο την ρωσική εισβολή και προσάρτηση της Κριμαίας όσο και την Αραβική Άνοιξη. 

Γ. ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ. 

Επίσκεψη των Ταλιμπάν στη Μόσχα. Ο Σεργκέι Λαβρόφ είχε νωρίτερα χαρακτηρίσει την αποχώρηση των ΗΠΑ απ’ το Αφγανιστάν ως «ομολογία αποτυχίας». Η αλήθεια είναι πως η αποχώρηση αναβαλλόταν ετησίως απ’ την εποχή της α΄ τετραετίας Ομπάμα, όμως και κατά την δική μου εκτίμηση οι ΗΠΑ απέτυχαν να εμπεδώσουν με την πυγμή μια κάποια ευταξία στην κατεχόμενη χώρα, απαλλαγμένη απ’ τους Ταλιμπάν και την επιρροή των επιχώριων φυλάρχων, των οποίων το κύρος χάνεται πίσω στους αιώνες. 

• Τί είπαν οι Ταλιμπάν στους Ρώσους; Πρώτον, φαίνεται πως συμφώνησαν υπό όρους να μην επιχειρήσουν να επεκτείνουν την επιρροή τους και την ένοπλη αναστάτωση κατά την παρούσα φάση στο Τατζικιστάν, απέχοντας από αψιμαχίες στη μεθόριο, την οποία μέσα στη βδομάδα διέσχισαν καταδιωκόμενοι κάποιες εκατοντάδες Αφγανοί στρατιώτες αναζητώντας καταφύγιο. Τους στρατιώτες φαίνεται πως ακολουθούν καθημερινά μερικές χιλιάδες πρόσφυγες που περπατώντας περίπου ένα μήνα μέσα απ΄ το Ιράν φτάνουν στην Τουρκία, κι εκεί πέφτουν στα χέρια του φίλου Μεβλούτ, ο οποίος εκτελώντας εντολές του Προέδρου του σκοπεύει να τους εργαλειοποιήσει προκειμένου να εκμαιεύσει η κι άλλους πόρους για τη φιλοξενία τους, ειδάλλως θα τους εξαπολύσει στην ΕΕ. Το Τατζικιστάν δέχθηκε τους υποχωρούντες Αφγανούς στρατιώτες, αιτήθηκε αμυντική βοήθεια απ’ τη Ρωσία, και προχώρησε σε επιστράτευση είκοσι χιλιάδων εφέδρων για να σταματήσει την καταδίωξη. Οι Ταλιμπάν δεν εισήλθαν. 

• Δεύτερον, ενημέρωσαν πως τους έχει προσεγγίσει η Κίνα, και πως μάλλον θα δούμε την κινέζικη αναπτυξιακή «Πρωτοβουλία Μία Ζώνη Ένας Δρόμος» (με κόστος $1 τρισεκατομμύριο) να διέρχεται μ’ ασφάλεια απ’ τη χώρα ώσπου να φτάσει στο Ιράν, χώρα που την 29η του περασμένου Μαρτίου η Κίνα εξαγόρασε με κοντά 300 δισεκατομμύρια δολλάρια για είκοσι πέντε χρόνια. Είχα γράψει προ ολίγων ημερών για την πρόθεση του Πεκίνου να ρίξει χρήμα με τη σέσουλα στους Ταλιμπάν, κι έτσι, ενδεδυμένο τον μανδύα της soft power, να εξαγοράσει τη συνεργασία τους. Θα δούμε πώς θα εξελιχθεί αυτό, διότι έτσι ξεκινούν οι Κινέζοι και μετά στραγγαλιζουν έναν τόπο. Απ’ την άλλη, το Αφγανιστάν υπό τους Μουτζαχεντίν παλιότερα και στη συνέχεια υπό τους Ταλιμπάν δεν βίωσε δα και καμιά τρανταχτή αίσθηση ελευθερίας, και δεν νομίζω να ακμάζει εκεί κάποια ζώσα μνήμη φιλελευθερισμού στον πληθυσμό, όσον ακόμα δεν εγκατέλειψε τη χώρα παίρνοντας τον δρόμο της προφυγιάς. 

• Εκτιμώ πως ο εμπειρότερος Υπ. Εξ. του πλανήτη, ο Σεργκέι Λαβρόφ, τους άκουσε προσεκτικά, όμως το Κρεμλίνο ετοιμάζει από καιρού σχέδια μέσα σε σχέδια για όταν τίποτα απ’ όσα του υποσχέθηκαν δεν τα τηρήσουν. Εντούτοις, όπως είπα νωρίτερα, επειδή έχει άλλα στα χέρια του αυτήν την εποχή, και εφόσον έστω για το επόμενο τρίμηνο το Τατζικιστάν μπορεί να μην αναμιχθεί σε σύρραξη, θα είναι κι αυτό ένα κέρδος. 

• Μιλώντας για την περιοχή, να μην λησμονήσουμε πως αυτές οι τέως σοβιετικές κεντροασιατικές χώρες αποτελούν στόχο της ιδιότυπης μουσουλμανικής διπλωματίας του Ερντογάν, η οποία έχει ενσωματώσει το Αζερμπαϊτζάν και ρίχνει το βλέμμα της πάνω απ΄την Κασπία στην Κιργιζία και πέραν αυτής, μέχρι το Πακιστάν. Ο Ερντογάν έχει μιλήσει εκθύμως επιθετικά σε βάρος της Ινδίας (για το Κασμίρ), και σε βάρος της Κίνας (για τους Ουιγούρους και λοιπούς μουσουλμάνους Κινέζους υπηκόους κλεισμένους σε στρατόπεδα φρονηματικού επαναπρογραμματισμού), αλλ’ εκτιμώ πως αυτές οι ρητορικές εξάρσεις του δεν θα σταθούν εμπόδιο σε σινοτουρκική συνεννόηση. Αντίθετα με τον Πρόεδρο Τραμπ, ο Πρόεδρος Ζι γνωρίζει The Art of Τhe Deal. Οι τρεις αναθεωρητικές Δυνάμεις της εποχής μας, Κίνα, Ρωσία, και Τουρκία υποβλέπουν μεν η μία την άλλη, μα είναι και πρόθυμες να τραβήξουν μαζί γραμμές στον χάρτη, και να ορίσουν μια έστω κι άβολη σχέση μεταξύ τους. Την ίδια ώρα, η Δύση αποδύεται μανιασμένα στον War of Principles εναντίον της μπατονέττας, που η εμπορική κυκλοφορία της έπαυσε απ’ τις 3 Ιουλίου στην ΕΕ και μέχρι εξάντλησης των αποθεμάτων του προϊόντος, παντως έως την 20ή Αυγούστου. #τουλάχιστον_η_Γκρέτα_χάρηκε #αλλά_δεν_χαμογέλασε #έλα_πολλά_ζητάτε 

• Εξακολουθούν αμφίρροπες οι αμήχανες διαπραγματεύσεις Πενταγώνου και Σαραγιού για το αεροδρόμιο της Καμπούλ, με τους Τούρκους να προθυμοποιούνται αζήτητα ν’ αναλάβουν τη φύλαξή του, εφόσον οι ΗΠΑ αναλάβουν όλα τα έξοδά τους and then some, multiple times over, και μάλιστα ν’ αποσύρουν τις αξιώσεις τους γι’ αδρανοποίηση κι απομάκρυνση των S-400 απ’ το τουρκικό έδαφος. Το ζήτημα των S-400 έχει λήξει για τις ΗΠΑ, που έχουν απολύσει το σχετικό τελεσίγραφο προς την Τουρκία, όμως ο Ερντογάν πλανάται πως ακόμα τελεί υπό διαπραγμάτευση, ειδικά τώρα που οι ΗΠΑ μοιάζουν να πιέζονται απ’ τον χρόνο (1η Σεπτεμβρίου). Εδώ θα φανεί πόσο αποφασισμένος είναι ο εμπειρότερος ενεργός statesman της Ουάσιγκτον, ο Τζο Μπάιντεν, και πόσο διαβόητα ξεροκέφαλος. Σε κάθε περίπτωση, τ’ αμερικανικά στρατεύματα που έχουν απολέσει τον έλεγχο του Αφγανιστάν πολλά χρόνια τώρα θ’ αποχωρήσουν, διατηρώντας μικρή φρουρά για την πρεσβεία τους, μέχρι ν’ ανακύψει κι εκεί κάποια εμπλοκή, ενώ Πακιστάν+Τουρκία, κυρίως η δεύτερη, ενδέχεται ν’ αποκτήσουν εκεί ένα κρίσιμο πάτημα. Τί θα συμβεί μ’ αυτούς τους ψευδοσυμμάχους της Δύσης εκεί, θα το δούμε. Έχω εκτίμηση, αλλ’ αυτή είναι μονάχα μια σταχυολόγηση κι όχι ένα βιβλίο των πάντων. 

• Διαβάζω πως ο Ερντογάν μεταφέρει, λέει, στο Αφγανιστάν μισθοφόρους με καριέρα στο Ισλαμικό Χαλιφάτο που έχουν δράσει σε Συρία, Λιβύη, και Καύκασο. Κάτι σαν να μην κατανοεί για τον φυλετικό και ισλαμικό τρόπο πολιτειακής οργάνωσης του Αφγανιστάν, που το είχε γοητεύσει μονάχα ο Οσάμα Μπιν Λάντεν με τις φονταμενταλιστικές του διδασκαλίες, και ίσως ο Μέγας Αλέξανδρος και οι Επίγονοί του. Οι Αφγανοί απλά δεν θέλουν να βλέπουν ξένους, πόσο μάλλον ένοπλους ξένους. Δεν θέλουν να βλέπουν μήτε τους Αφγανούς πέρα απ’ την άλλη πλαγιά του βουνού, γιατί—μαντέψτε!—τους θεωρούν ξένους. Κάτι δεν κατανοεί για το πώς λειτουργούν οι κοινότητες των ανθρώπων και των στρατευμάτων, ειδικά των μισθοφορικών από ένα σημείο κι έπειτα, ανεξαρτήτως των αρχικών σχεδιασμών. 

Δ. ΚΙΝΑ, ΤΑΪΒΑΝ, και ΙΑΠΩΝΙΑ. 

Είχαμε πολλή Κίνα αυτήν τη βδομάδα, και ανάμεσα σ’ άλλα, το Πεκίνο expressis verbis απείλησε την Ιαπωνία να μην δοκιμάσει την οργή του προσεγγίζοντας την Ταϊβάν. Η Ιαπωνία ετοιμάζεται εν μέσω πανδημικής κρίσης για τους κεκλεισμένων  των θυρών (άρα χωρίς πολλά έσοδα) Ολυμπιακούς Αγώνες του 2020 (23 Ιουλίου έως 8 Αυγούστου), και η υπερχρέωσή της αυξάνει, ευτυχώς όμως για την ίδια οφείλει το χρέος της εσωτερικά, αφού οι πολίτες και οι φορείς της είναι που αγοράζουν τα ομόλογά της. 

• Θα θυμίσω πως στη γενιά μου μεγαλώναμε μαθαίνοντας για την Ταϊβάν πως ήταν μια οικονομική και θεαματικά αναπτυσσόμενη τίγρη της Νοτιοανατολικής Ασίας,. όμως είκοσι πέντε χρόνια τώρα αυτό έχει λησμονηθεί, και από παντού σβήνει όχι μονάχα η αναφορά στ’ όνομά της, αλλά κάθε αναφορά σ’ αυτήν, κάθε ανάμνηση, και κάθε σκέψη να στηριχθεί τούτο το νησιωτικό κράτος που θεωρεί τον εαυτό του ως τη γνήσια Κίνα, ενώ το Πεκίνο θεωρεί την Ταϊβάν μιαν αποσχισθείσα επαρχία του. Να προσθέσω εδώ πως σε κάθε χώρα της Αφρικής με την οποία η Κίνα συνδέθηκε με κάποια εμπορική, οικονομική, ή εργολαβική συμφωνία για δημόσια έργα υποδομών, και ήσαν όλες πλην Σουαζιλάνδης, το Πεκίνο απαίτησε εκείνες να αποσύρουν και να εναντιωθούν στην αναγνώριση της Ταϊβάν, απομονώνοντάς την.

• Βαστάει απ’ τα χρόνια της αδρανούς οκταετίας Ομπάμπα κι εξής η εποχή που η Κίνα εξοπλίζεται λυσσαλέα χτίζοντας αεροπλανοφόρα μα και πεντέξι τεχνητά νησιά στη Νότια Σινική Θάλασσα, απ’ όπου διέρχεται το 1/3 του παγκόσμιου ναυτικού εμπορίου, οχυρώνοντάς τα με αεροδρόμια, πυραύλους, αντιαεροπορικά συστήματα και κανόνια κάθε λογής. Παράλληλα, έχοντας αποκτήσει πολιτικό και οικονομικό εκτόπισμα στα εγκυρότερα Μέσα Ενημέρωσης, στ’ αμερικανικά Πανεπιστήμια, και στους διαδρόμους των κέντρων εξουσίας της Δύσης με το άφθονο χρήμα της, η Κίνα έχει επιβάλει τη βολική σιωπή και ψυχρότητα της Δύσης απέναντι σε δύο χώρες που τη δεκαετία του ’80 και μέχρι την εποχή Κλίντον περιβάλλονταν με δημοσιότητα και συμπάθεια: το Θιβέτ και την Ταϊβάν. Αυστραλία και Ιαπωνία θορυβούνται και αντιδρούν απ’ τις συμπεριφορές της Κίνας, διότι ο Ειρηνικός είναι ο ζωτικός τους χώρος, η δε πρώτη έχει παγώσει τις σχέσεις της με το Πεκίνο, όμως μετά την πανδημία του κινέζικου κορωνοϊού οι ΗΠΑ μόλις και αρχίζουν να συνέρχονται από τον Οκτώβριο του 2020 κι εξής, και θα έχει ενδιαφέρον να δούμε εάν η Κυβέρνηση Μπάιντεν θα προχωρήσει σε τί λογής αναμέτρηση άραγε, ακριβώς σε κείνες τις θάλασσες που είχε εγκαταλείψει ο Ομπάμα, όταν το πολύ-πολύ που βλέπαμε τότε ήταν κάτι αμερικανικά πλοία να επιχειρούν βιαστικά περάσματα της σημαίας τους απ’ τα στενά, και έτσι αν θα προσέλθει στη γραμμή του Στηβ Μπάνον, του δεξιού τέως συμβούλου του Τραμπ, που έκρουε καμπανάκια για την αύξηση επιρροής της Κίνας στη Σινική Θάλασσα, στη δε συνέχεια ο Ντόναλντ τον απέλυσε, γιατί του χαλούσε τα εργολαβικά deals του Ομίλου του με το Πεκίνο. Ο Όμιλος Τραμπ διερυνάται δικαστικά, αλλ’ αυτό σε άλλο άρθρο. 

• Η γλώσσα της Κίνας απέναντι στην Ιαπωνία αλλά καί την Ταϊβάν, η οποία περίπου πληροφορήθηκε πως έρχεται η ώρα της μετά το Χονγκ-Κονγκ, μοιάζει πρωτάκουστη συγκριτικά με τη μετρημένη, τέως μεταξένια φρασεολογία άχρι της Εποχής Ζι, όμως ας μην λησμονούμε πως απ’ τις 20 Ιανουαρίου κι εξής, με την ανάληψη της Προεδρίας απ’ τον Τζο Μπάιντεν, η γλώσσα του State Department (DoS) υπήρξε εξίσου σαφέστατη, όταν επανειλημμένως ο Υπ. Εξ. Τόνι Μπλίνκεν κατονόμασε την Κίνα ως (α) εχθρό της Δύσης, (β) αποσταθεροποιητή της Δυτικής Τάξης, (γ) ανταγωνιστή των Δυτικών συμφερόντων, και (δ) απειλή για τη Δυτική Ασφάλεια. Οι μάσκες έπεσαν μετά το πανδημικό δωράκι της Κίνας στην ανθρωπότητα, που διέλυσε κοινωνίες, οικονομίες, οικογένειες, και μια γενιά παγκόσμια, και κανείς πλέον δεν κρύβεται. Προσέξτε: στη Realpolitik δεν μας ενδιαφέρει να εξετάσουμε σαν δικαστήριο την αμέλεια ή την προμελέτη πίσω από ένα παράπτωμα, αλλά καθορίζουμε προς το συμφέρον μας την ανταπόκρισή μας στη βλάβη που προκλήθηκε, γιατί δεν θα χάσουμε τα νιάτα μας συλλογιζόμενοι τις προθέσεις του δράστη και τα ελαφρυντικά του. 

• Μάλιστα, υπενθυμίζω πως επικρέμαται ένα ιδιότυπο, δημόσιο τελεσίγραφο πάνω απ’ την Κίνα με αφορμή την πανδημία: η δήθεν προθεσμία που έδωσε ο Τζο Μπάιντεν στην αμερικανική Intelligence Community να του προσκομίσει τεκμήρια για την υπόθεση του κορωνοϊού και τις κινεζικές ευθύνες, που είναι ηλίου φαεινότερες, και πόλεμοι έχουν γίνει για πολύ λιγότερα. Έχω ξαναγράψει πως τον φάκελο αυτόν τον έλαβε ο Πρόεδρος Τραμπ το θέρος του 2020, κι επικαιροποιούνταν ανά δίμηνο μέχρι καί τον περασμένο Μάιο, χωρίς ποτέ ν’ ανατραπούν τα πορίσματά του. Η προθεσμία δεν αφορά κάποια περιθώρια για νέα διερεύνηση, αλλ’ επιτρέπει στο ίδιο το Οβάλ Γραφείο να κερδίσει χρόνο (α) εξετάζοντας τις επιλογές του, (β) βολιδοσκοπώντας ενδεχόμενους συμμάχους, (γ) οικοδομώντας συνασπισμούς, (δ) ζητώντας απ’ τη Ρωσία να μείνει βολικά ουδέτερη, και (ε) επιδιώκοντας να χτίσει στο μεταξύ την ανοσία πληθυσμού που της είναι απαραίτητη προτού προβεί σε κινήσεις. Κρισιμότερα, οι ΗΠΑ είναι βαθιά πληγωμένες οικονομικά, αδύναμες στο εσωτερικό πεδίο, και με πτωχευμένο μεγάλο μέρος του πληθυσμού τους, που εργάζεται ατελείωτες βάρδιες για ψίχουλα, κι αυτά δεν τα έφερε η πανδημία, αλλ’ η τελευταία εικοσιπενταετία, που όξυνε τις κοινωνικές και εισοδηματικές ανισότητες, και μετέφερε τον πλούτο στα χέρια εξαιρετικά ολίγων, ενώ υπερχρέωσε τα λαϊκά, blue collar νοικοκυριά, τα οποία μετά τον Τραμπ προσβλέπουν στον τελευταίο Λευκό με λαϊκό προφίλ, τον Μπάιντεν, για να τους δώσει κάποια λύση. Αυτή είναι η θεμελιώδης προτεραιότητα των ΗΠΑ, και έτσι τ’ αντίποινα στην Κίνα καθυστερούν.

Ε. ΤΟΥΡΚΙΑ. 

Tί να πω για την Τουρκία αυτήν την βδομάδα με τόσα που ήδη έγραψα. Θα πω πως έχει κι άλλα, διότι The Lord gaveth, and He kepteth on giving. Για το θερινό ανάκτορο των τριακοσίων δωματίων έγραψα μιαν ανάρτηση στο Facebook που έχει γίνει best seller για τα δεδομένα της πενιχρής αναγνωσιμότητας των κειμένων μου, παρά προσδοκίαν, κι έτσι δεν θα πω κάτι άλλο πέραν του να σας παραπέμψω να την βρείτε σκρολάροντας στο προφίλ μου. 

• Έρχονται δυσάρεστα τουρκικά τετελεσμένα για την Κύπρο, με την επικείμενη επίσκεψη Ερντογάν στα Κατεχόμενα για τον επετειακό εορτασμό του Αττίλα, που τη φύση και το περιεχόμενό τους το υπαινίσσονται οι δηλώσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ (Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, γιατί ο ποκοπίκος Σαρλ Μισέλ εσιώπα) περί του τί *δεν* θα δεχθεί ποτέ ποτέ ποτέ η Ένωση: δύο κράτη και μη εποικοδομητικές προκλήσεις σε Αμμόχωστο κι αλλού, όπου ο Ερντογάν είχε την πονηρά, οθωμανική μεγαθυμία να προσκαλέσει τους Κυπρίους να επιστρέψουν στις ερειπωμένες κατοικίες τους, και να επανεγκατασταθούν, ανάμεσα σ’ άλλα απίθανα που κατά καιρούς εκστομίζει. Έχουν διαρρεύσει βέβαια οι προθέσεις της Άγκυρας να φτιάξει εκεί βάσεις για drones και βλέπουμε για τί άλλο. Συνάμα, και πριν την συνάντηση Ερντογάν-Μητσοτάκη ο Χαλίφης είχε προαναγγείλει και επανέλαβε μετά τη συνάντηση πως η Τουρκία θα στείλει στις θάλασσες των δύο ελληνικών κρατών της Μεσογείου τα ερευνητικά και γεωτρητικά της σκάφη, πως θα απλώσει δε το χέρι της και θα πάρει όσα δικαιούται. Αυτά ενώ δυτικές πετρελαϊκές επιχειρήσεις που είχαν φύγει νύχτα απ’ την Κυπριακή ΑΟΖ δηλώνουν πρόθυμες να επανέλθουν στις έρευνές τους . . . αλλά σε τίνος τα θαλάσσια οικόπεδα; Στο μεταξύ, αν παρακολουθήσετε ΡΙΚ, όλη μέρα μαγειρεύουν φλαούνες και κανελλόπιτες με το τέλειο σιρόπι. 

• Επιστολές στον Μπάιντεν να παρέμβει δυναμικά προς προληπτική ανατροπή των σχεδιασμών του Ερντογάν απέστειλαν παράγοντες της Ομογένειας, το Αρμενικό και το Εβραϊκό Λόμπι στις ΗΠΑ, η Επιτροπή Εξωτερικών της Γερουσίας υπό τον επιδραστικό Γερουσιαστή Μπομπ Μενέντεζ (Δ) και τον συνεργάσιμο Μάρκο Ρούμπιο (Ρ), όμως οι αποφάσεις του Ταγίπ έχουν ληφθεί και ο ένοικος του Οβάλ Γραφείου θα ζυγίσει εάν αξίζει να τρίξει τα δόντια του σε αυτιά που δεν θα τον ακούσουν, υπονομεύοντας έτσι το κύρος του, ή θα προβεί μετά τα τετελεσμένα σε αντιδράσεις.

• Η οικονομική κρίση της Τουρκίας που βαθαίνει και συνοδεύεται από διάχυτη λαϊκή πείνα (subsistence crisis, όχι ακόμα famine), κοινωνικό αποκλεισμό, βία κατά των γυναικών, και δυσαρέσκεια έχει καταστεί το ανέκδοτο που σέρνεται στα ελληνικά μίντια. Όλο προβλέπουν την κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας που δεν λέει να καταρρεύσει, παρά την φυγή του συνόλου των άμεσων ξένων επενδύσεων (Foreign Direct Investments), οι οποίες ήσαν το κατόρθωμα των πρώτων ετών της προεδρικής καριέρας του Ερντογάν, ή έτσι είχαν προβληθεί, γιατί δεν ήσαν όλες τους FDIs αλλά κάτι ανάμικτο με αρπακτικές επενδύσεις. Μολαταύτα, ο Χαλίφης δεν λέει να πέσει, γιατί ελέγχει πλήρως το πολιτικό σκηνικό, και γιατί προηγείται πάντοτε των αντιπάλων του για μερικά βήματα. 

• Τέλος, και κλείνω μ’ αυτό, μετά την πόρτα που έφαγε η Άγκυρα απ’ το Κάιρο για rapprochement, ο Ερντογάν θα οδηγήσει τα πράγματα σε όξυνση, ώστε να δώσει ένα μάθημα στον Σίσι. Συνήθης ύποπτος μοχλός πίεσης προς την Αίγυπτο και πάλι το Μεγάλο Φράγμα της Αιθιοπικής Αναγέννησης (Great Ethiopian Renaissance Dam, GERD, που το λες και Damn με τόσα προβλήματα που προξενεί), το οποίο απειλεί να στραγγίξει από νερό τον Νείλο τόσο για την Αίγυπτο όσο και για το Σουδάν. Η Αιθιοπία με το πρόσφατο μαρξιστικό παρελθόν, τις συχνές περιόδους λιμού, και την απόσχιση της Ερυθραίας, βρέθηκε στην ανάγκη ποιάς άλλης; Της Κίνας, η οποία και με τη βοήθεια των αφρικανικών χωρών, που τις επηρεάζει όλες, εξέλεξε τον Αιθίοπα Δρα. Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγιέσους Διευθυντή του ΠΟΥ με τη λαμπρή επιτυχία του στη διαχείριση της πανδημίας που όλοι αγαπήσαμε. Παράλληλα, χρηματοδότησε το φράγμα που φιλοδοξεί να δώσει ενέργεια στην πάμφτωχη χώρα. Σφήνα στην περιοχή που λέμε Κέρας της Αφρικής, κατεξοχήν στη μισή Σομαλία, ετέθη και ο Ερντογάν που απέτυχε μόλις το 2019 να εξασφαλίσει την τεράστια ναυτική βάση που το Σουδάν του είχε υποσχεθεί μέσα στην Ερυθρά, αλλά ΟΚ, έχει άλλες δύο, προτού τα Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία στηρίξουν την ανατροπή του δικτάτορα του Χαρτούμ, και στρώσουν με επιπλέον χρήμα το πεδίο της συνεννόησης μεταξύ Αιγύπτου, Σουδάν, και Αιθιοπίας για το φράγμα. Αυτές οι συνεννοήσεις ξεκίνησαν στο β΄ εξάμηνο του 2020, αλλά ορίστε που δεν καρποφόρησαν, ακόμα, αφήνοντας το περιθώριο στην Τουρκία να μοχλεύει εκβιάζοντας τον Σίσι. Μας αφορά, διότι δεν έχουμε ολοκληρώσει την οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο ανατολικά του 28ου μεσημβρινού, και κάθε εκβιασμός της Άγκυρας που μπορεί να κάμψει την αντοχή του Σίσι κινδυνεύει να βλάψει τα συμφέροντά μας.

• Η Αίγυπτος είναι η τρίτη φτωχότερη μουσουλμανική χώρα, διαθέτει όμως έναν σημαντικό στρατό για τα δεδομένα της περιοχής, κι εσχάτως πλανάται κάπως η απειλή πως εάν η Αιθιοπία δεν συνέλθει, αλλ’ εξακολουθήσει να απειλεί πως θα κρατήσει όλο το νερό του Νείλου για την ίδια, κάποια άγνωστα αεροπλάνα θα πετάξουν κάποια νυχτερινή στιγμή και θα βομβαρδίσουν το φράγμα. Εδώ έρχεται ο Ερντογάν που προσφέρει μαζί με το συμμαχικό του Κατάρ μια χείρα βοήθειας προς την Αντίς Αμπέμπα. Το Κατάρ, που απ’ τον Ιούνιο του 2017 είχε αποβληθεί ως rogue state απ’ τον Αραβικό Σύνδεσμο, γιατί υποστήριζε την τρομοκρατία και την ανατροπή των αραβικών καθεστώτων του Περσικού Κόλπου, έδειξε να συμφιλιώνεται την περασμένη άνοιξη με τα Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία, Δυνάμεις με τις οποίες συνδεόμαστε πλέον με σχέσεις καλής συνεργασίας, όμως τις απολύτως τελευταίες ημέρες έστειλε πιλότους του με Ραφάλ στην Τουρκία για ν’ αποκαλύψουν τα μυστικά του νέου ελληνικού αεροσκάφους, προτού εμείς ακόμα το παραλάβουμε, στην Τουρκική Πολεμική Αεροπορία και στους Πακιστανούς πιλότους που τη στελεχώνουν. Bummer! 

Στην εικόνα, στιγμιότυπο απ’ την ταινία “The Man Who Would Be King” (1975)