Γράφει ο Κοσμάς Θεοδωρίδης.
Η Φοινικική θεωρία για την προέλευση του αλφαβήτου βασίζεται σε μια αμφίβολη ερμηνεία ένος χωρίου του Ηροδότου που ερμηνεύεται ότι οι Έλληνες δεν είχαν γραφή και την πήραν από τους Φοίνικες, σε μορφολογικές ομοιότητες κάποιων συμβόλων με βραχογραφίες και τέλος στις ομοιότητες των ονομάτων των γραμμάτων του εβραϊκού αλφαβήτου με τα υπόλοιπα αλφάβητα. Κάποια από αυτά τα ονόματα υποτίθεται ότι έχουν συγκεκριμένο νόημα που σχετίζεται με το σχήμα των γραμμάτων του φοινικικού. Κατά την άποψη μου, καμιά από τις τρεις αυτές σειρές επιχειρημάτων δεν αντέχει σε σοβαρή κριτική και πολύ περισσότερο όταν μιλάμε για την φορά μεταδόσεως της γραφής που σύμφωνα με τους φοινικιστές έρχεται από τη Φοινίκη στο Αιγαίο που είχε ξεχάσει να γράφει. Σε κάθε περίπτωση, η Αιγαιακή θεωρία παρέχει όχι μόνο πολύ περισσότερα επιχειρήματα, αλλά και πολύ πιο εύκολο να τα ελέγξει ο σύγχρονος αναγνώστης με τις αισθήσεις και τη λογική.
Έχουμε δει σε προηγούμενα άρθρα ότι στην ονοματοδοσία των γραμμάτων του πρωτοαλφαβήτου χρησιμοποιήθηκε ο Παλαμήδειος κανών, κάθε γράμμα δηλαδή ενσωματώνει τη συλλαβική τιμή του συμβόλου των Αιγαιακών Γραμμικών Γραφών από το οποίο προέρχεται, λχ το δέλτα από το de, το λάμβδα από το la, το μυ από το mu κοκ. Μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση είναι ότι υπάρχουν και δυο γράμματα με την ίδια και εκ πρώτης όψεως περίεργη κατάληξη -ππα, το κάππα και το κόππα (ή qοππα). Το πρώτο το χρησιμοποιούμε ως σήμερα, το δεύτερο χρησιμοποιείται μόνο στην ελληνική αρίθμηση, σημαντικά τροποποιημένο, αλλά ευρέως στο λατινικό αλφάβητο ως q.
Όπως έχουμε δει και περιγράφεται στην πρωτότυπη δημοσίευση, τα σύμβολα προέρχονται αντιστοίχως από τα αντίστοιχα γραμμικά kwa και ko. Το κάππα λοιπόν προέρχεται από τη χειλοϋπερωική σειρά kw- των Γραμμικών γραφών και είχε μορφή ενός κύκλου με ωτία και μια κάθετη γραμμή, μέσω μιας σειράς κανονικών μεταβολών κατά D’Arcy-Thompson. Εκ πρώτης όψεως, αν δεν υπήρχαν οι ενδιάμεσες μορφές του κυπριακού συλλαβαρίου το κάππα είναι από τα πλέον δύσκολα σύμβολα να συσχετίσεις με τον γραμμικό πρόγονό του , καθώς άλλαξε δραματικά. Αλλά και το κόππα, αν και προερχεται από το ko, που ανήκει στην Κ-σειρά στη Γραμμική Β, είναι επίσης ένας κύκλος με μια καθετως προεξέχουσα γραμμή. Αφού τα αλφαβητικά σύμβολα διαφέρουν μορφολογικά τόσο πολύ γιατί ο ονοματοδότης του αλφαβήτου επέλεξε την ίδια κατάληξη για τα δύο ονόματα;
Νομίζω ότι η εξήγηση είναι προφανής: ο Παλαμήδης ή όποιος ή όποιοι εφηύραν το αλφάβητο, είχε γνώση των γραμμικών συμβόλων και χρησίμοποίησε την αξία τους. Κατ’ αυτή την έννοια το κάππα δεν ήταν για αυτόν παρά kakwa, το κα που προερχεται/ μοιάζει με το kwa, ενώ το κόππα kokwa, το κο που μοιάζει με το kwa. Πώς θα μπορούσαν οι Φοινικιστές να εξηγήσουν αυτή την εντυπωσιακή σύμπτωση; Στα εβραΐκά τα αντίστοιχα ονόματα είναι kaf kai qof. Γιατί το τελικό f να δώσει δυο π στα Ελληνικά; Στα Ελληνικά βεβαίως και είναι πολύ γνωστό φαινόμενο η τροπή του kw σε δυο π, όπως λχ στη λέξη ίππος. Αν μιλάμε για φορά μεταδόσεως της γραφής λοιπόν, μάλλον τα δυο -ππ- είναι πιθανότερο να απλοποιηθούν σε -f, παρά το αντίθετο.
Καταλαβαίνει κανείς εύκολα, ότι αυτό που για τη φοινικική θεωρία είναι ανεξήγητο και αποφεύγεται να συζητηθεί, για την ιθαγενή ή Αιγαιακή θεωρία καταγωγής του αλφαβήτου είναι ευεξήγητο, αλλά και δείχνει ότι ο Παλαμηδης ή όποιος άλλος ευφήρε το πρωτοαλφάβητο όχι μόνο δεν είχε ξεχάσει να γράφει, αλλά είχε πολύ καλή γνώση και εποπτεία και των Γραμμικών γραφών και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις μορφών που δεν επεβίωσαν παρά μετά απο δραστική μεταμόρφωση όπως το κάππα. Επιστρέφοντας στο κόππα, το συναντάμε στον ελληνικό χώρο να διατηρείται ιδιαιτέρως στις δωρικές περιοχές όπως η Κόρινθος, της οποίας μάλιστα ήταν το μονόγραμμα και βρίσκεται επί των νομισμάτων της, όπως φαίνεται και στην εικόνα.
Αλλά, για αυτή την ενδιαφέρουσα συσχέτιση συντηρήσεως του πρωτοαλφαβήτου στις δωρικές περιοχές με την εφευρεσή του θα επανέλθω σε επόμενο άρθρο.
