Γράφει ο Γιάννης Κίτσος.
Θες να παίζεις με τους κανόνες και να κερδίζεις ή να παίζεις χωρίς κανόνες και να χάνεις; Το ερώτημα αυτό το έθεσε ένας πατέρας στην πεντάχρονη κόρη του κατά τη διάρκεια μεταξύ τους παιχνιδιού, στο οποίο έτυχε να είμαι μπροστά.
Το παιδί, μάλλον προσπαθούσε να κερδίσει με πονηρό τρόπο, μην υπακούοντας στους κανόνες του παιχνιδιού και κατέληγε να χάνει συνέχεια. Ο πατέρας θέλοντας να της δείξει την αξία του σεβασμού στους κανόνες επέλεξε να της θέσει το παραπάνω ερώτημα.
Κάποιοι αλληλέγγυοι ψευτοσοφοί θα μας έλεγαν ότι αυτό που έκανε ο πατέρας απέναντι στο ίδιο του παιδί θεωρείται ακόμα και bullying και ότι του δημιουργεί ψυχικά τραύματα. Θα προσέθεταν, μάλιστα, ότι είναι άδικο να μην αφήνει να παίζει το παιδί χωρίς κανόνες καθώς εξαιτίας της διαφοράς ηλικίας και αδυναμίας του αυτός είναι ο μόνος τρόπος να μπορέσει να κερδίσει. «Δικαιωματικά», λοιπόν, στην περίπτωση αυτή πρέπει να μην ακολουθεί τους κανόνες.
Προφανώς ο πατέρας δεν έκανε bullying στο ίδιο του παιδί και αυτό που εννοούσε ήταν ότι αν αποφάσιζε και αυτός να παίξει χωρίς κανόνες τότε, όντως, θα έκανε bullying καθώς το κοριτσάκι μάλλον δεν θα κατάφερνε να κερδίσει ποτέ. Και το γιατί είναι προφανές. Δεν έχει να κάνει με τις ικανότητες, ευφυΐα και χαρίσματα του παιδιού, τα οποία εν προκειμένω απαξιώνονται ή και μένουν αδρανή και αδιάφορα, αλλά την εμπειρία και δύναμη του πατέρα. Στη χειρότερη περίπτωση εάν άρχιζε να κατηγορεί ο ένας τον άλλο για απάτη, το παιχνίδι μάλλον δεν θα ολοκληρωνόταν ποτέ και μοιραία θα καταλήγαμε σε κλάματα.
Στην περίπτωση που κάποιος αλληλέγγυος ψευτοσοφός ρωτήσει εάν πραγματικά ένας πατέρας θα έκανε το παραπάνω στο ίδιο του παιδί η απάντηση είναι σαφώς και ΟΧΙ. Το παιδί, όμως, μπορεί να βρισκόταν σε μια παρέα με άλλα παιδιά και εκεί ενδεχομένως να το πάθαινε. Ο προνοητικός και σοφός πατέρας γνώριζε ότι σε μια κατάσταση χωρίς κανόνες, τουτέστιν ζούγκλα, υπερισχύει όχι το πιο «δίκαιο» φυσικά αλλά το «δίκαιο» του ισχυρότερου. Κατά το «νόμος είναι το δίκαιο του εργάτη», όπου στη συγκεκριμένη περίπτωση ο αλληλέγγυος ψευτοσοφός μετατρέπεται πέραν του ελιτιστή και σε φασίστα!
Η μόνη, λοιπόν, πιθανότητα να τα κατάφερνε το παιδί θα ήταν αν σεβόταν και ακολουθούσε τους κανόνες. Μόνο στην περίπτωση αυτή θα μπορούσε να νικήσει, στηριζόμενο καθαρά στις ικανότητες, ευφυΐα και χαρίσματα του, τα οποία και θα του δινόταν η δυνατότητα να τα αναδείξει αλλά και τα αναπτύξει. Με άλλα λόγια αυτό που πολύ ορθά προσπάθησε να κάνει αντιληπτό ο πατέρας αυτός είναι ότι αν η δημοκρατία επιδοθεί σε ένα έργο που θα περιλαμβάνει αναγκαστικά τη χρήση εξουσίας η οποία δεν μπορεί να διέπεται από θεσπισμένους κανόνες, είναι μοιραίο να γίνει αυθαίρετη εξουσία.
Θα γυρίσει πάλι ο αλληλέγγυος ψευτοσοφός και θα μας πει: «Καλά τώρα, τους κανόνες ξέρουμε πολύ καλά ότι τους φτιάχνουν οι ισχυροί». Αφενός πρόκειται περί μιας αφελούς γενικότητας και αφετέρου ακόμη και περιπτωσιακά να συμβαίνει καμιά φορά αυτό, θα του απαντούσα: «Αδιάφορο». Για να είναι αποτελεσματικό το κράτος δικαίου είναι σημαντικότερο να υπάρχει ένας κανόνας που εφαρμόζεται πάντα, χωρίς εξαιρέσεις, παρά το ποιόν αυτού του κανόνα. Συχνά το περιεχόμενο του κανόνα έχει πράγματι ελάσσονα σημασία, αν ο ίδιος ο κανόνας ισχύει για όλους.
Σε ένα κράτος δικαίου, εντός των γνωστών κανόνων του παιχνιδιού, το άτομο είναι ελεύθερο να επιδιώκει τους προσωπικούς σκοπούς του και τις προσωπικές του επιθυμίες, σίγουρο ότι οι εξουσίες της κυβέρνησης δε θα χρησιμοποιηθούν εσκεμμένα για να ματαιώσουν τις προσπάθειες του. Την απουσία κράτους δικαίου την βιώσαμε σε μεγάλο βαθμό κατά την περίοδο της μεταπολίτευσης και κορυφώθηκε με το καθεστώς ΣΥΡΙΖΑ. Την βιώνουμε και τώρα ως στάση αντιπολίτευσης του, από τον Τσίπρα μέχρι το τελευταίο μέλος του κόμματος, με πιο χαρακτηριστική την πρόσφατη φράση του Πολάκη ο οποίος απευθυνόμενος στον Άδωνι Γεωργιάδη απειλεί, όχι βέβαια τον ίδιο, αλλά το κράτος δικαίου, όταν αποφασίζει να του πει: «Γεωργιάδη! Έλα να μας βγάλεις από την αίθουσα εσύ, αν έχεις άντερα!».
Σύμφωνα με στοιχεία πρόσφατης έρευνας της Τράπεζας της Ελλάδος περισσότεροι από 427.000 Έλληνες ακολούθησαν τον δρόμο της μετανάστευσης κατά τα χρόνια της κρίσης – και συγκεκριμένα από το 2008 μέχρι και το 2016. Η επιλογή τους αυτή, μας λέει η έρευνα αυτή, πέραν των οικονομικών-βιοποριστικών αιτιών και των προοπτικών σταδιοδρομίας, υπήρξε ταυτόχρονα και μια μορφή διαμαρτυρίας ενάντια στις χρόνιες δυσλειτουργίες της ελληνικής κοινωνίας. Συνοπτικά, διαμαρτυρία απέναντι στην παντελή απουσία κράτους δικαίου. Τίποτα δεν μπορεί να διαφυλάξει την αξιοπρέπεια σε ένα σύστημα στο οποίο έχουν καταστραφεί η προσωπική ελευθερία και η ατομική ευθύνη που μόνο ο σεβασμός στους κανόνες μπορεί να διασφαλίσει.
Ο Κορνήλιος Καστοριάδης περιέγραφε το 1994 πολύ σωστά το σύστημα, που βιώσαμε τα χρόνια της μεταπολίτευσης και που πρόσφατα επιχείρησε να επαναφέρει με μεγαλύτερη δριμύτητα το καθεστώς ΣΥΡΙΖΑ, ως εξής: «Στην Ελλάδα, μέχρι και σήμερα, το κράτος εξακολουθεί να παίζει το ρόλο του ντοβλετίου, δηλαδή μιας αρχής ξένης και μακρινής απέναντι στην οποία είμαστε ραγιάδες και όχι πολίτες. Δεν υπάρχει κράτος νόμου και κράτος δικαίου, ούτε απρόσωπη διοίκηση που έχει μπροστά της κυρίαρχους πολίτες. Το αποτέλεσμα είναι η φαυλοκρατία ως μόνιμο χαρακτηριστικό. Η φαυλοκρατία συνεχίζει την αιωνόβια παράδοση της αυθαιρεσίας των κυρίαρχων και των «δυνατών»: ελληνιστικοί ηγεμόνες, Ρωμαίοι ανθύπατοι, Βυζαντινοί αυτοκράτορες, Τούρκοι πασάδες, κοτζαμπάσηδες, Μαυρομιχάληδες, Κωλέττης, Δηλιγιάννης».
Το κράτος δικαίου προϋποθέτει την απεξάρτηση από τις κομματικές γραφειοκρατίες και τις ιδεολογίες της αριστεράς, από σοσιαλιστικούς και κομμουνιστικούς μεσιανισμούς, από αταξικές εσχατολογίες, από αναρχικές ουτοπίες και αντιεξουσιαστικές συγχύσεις. Απεξάρτηση από τους αντικατοπτρισμούς και τις ομαδικές φρεναπάτες που βιώσαμε και συνεχίζουμε να βιώνουμε με τους ΣΥΡΙΖΑΙΟΥΣ. Και αυτό αποτελεί μοναδική προϋπόθεση τόσο για την έξοδο από τη γενικευμένη χρεοκοπία όσο και για την θεμελίωση του φιλελευθερισμού και της δημοκρατίας.
Τα θερμά μου συγχαρητήρια στον σοφό αυτό πατέρα! Να συνεχίζει να εμπνέει με τον ίδιο τρόπο τόσο τα παιδιά του, όσο και εμάς!
