Το ψύχραιμο, αριστοτεχνικό και πολυεπίπεδο κείμενο που ακολουθεί είναι αλιευμένο από διαδικτυακό λογαριασμό του συνεργάτη μας, Στέλιου Ιατρού.
Στην περίπτωση της Γκριέτα Τούνμπερι (έτσι προφέρεται) έχουμε την τέλεια καταιγίδα. Ένα νεαρό πρόσωπο — όχι παιδί, όπως πλασάρεται ενισχυόμενη απ’ την κάπως καθυστερημένη βιολογική της ανάπτυξη, γεγονός που ευνοεί και την ίδια για να φαίνεται ακόμα συμπαθέστερη με την πλεξουδίτσα της, αλλά έφηβη — με διεγνωσμένες ψυχικές διαταραχές να τραβά πάνω της κάπως βιαστικά απ’ το διεθνές ακροατήριό της που διψά για ήρωες τον θαυμασμό για τον προβεβλημένο ακτιβισμό της γύρω από ένα ζήτημα που έχει εγγραφεί κοινωνικά στις ευγενείς προτεραιότητες, και απ’ την άλλη εκείνοι που ακούνε προσεκτικά τί λέει και πώς το λέει, κι αυτό το τελευταίο είναι απολύτως σημαντικό, και διαβάζουν ξανά τα transcripts, αποκωδικοποιώντας τις λέξεις, τους συλλογισμούς, τις σκηνοθετημένες ενώπιον των καμερών εξάρσεις, τις scripted/parroted απαντήσεις στις στημένες συνεντεύξεις με τις softball ερωτήσεις φιλικών μέσων, και την αντιπαράθεση με τον ομολογουμένως αντιπαθή Τραμπ που βλακωδώς και αφρόνως μπλέκεται σε κάθε υπόθεση στο Τουΐτερ, αυτομάτως αγιοποιώντας το εκάστοτε θύμα ή αντίπαλό του.
Η καταιγίδα δεν σταματά εδώ. Συμβάλλει καταλυτικά η σύνθεση του ευνοϊκού της ακροατηρίου, η πνευματική και γνωστική ανεπάρκεια της ανώριμης αλλά δοκησίσοφης, ξερολικής πλειονότητας του ακροατηρίου γενικότερα στον δυτικό κυρίως κόσμο, και η αδυναμία του να συγκεντρώσει επιτέλους την προσοχή του για πάνω από είκοσι δεύτερα, να ακούσει, να ερευνήσει και μονάχο του, να δει τί ισχύει και τί είναι εφικτό, και κυριότερα ένα βαθιά ριζωμένο αίσθημα ενοχής σε πολλούς από μας για ένα σωρό παραστρατήματα*.
Ενοχή που στέλνει ολόκληρες κοινότητες, που τις λέμε συναισθηματικές κοινότητες, στην αυτομαστίγωση και στην αποζήτηση της καθαρτικής λύτρωσης. Αυτή η λύτρωση αναζητείται να έρθει όπως στις αρχετυπικές αφηγήσεις των θρησκευμάτων μας μέσα από το πρόσωπο του ενός Μεσσία ή, όπως εδώ, της μίας, η οποία πληροί αρχετυπικά τον ρόλο της εσχατολογικής προφήτιδας: καταστροφολογία συν προτεσταντική, τιμωρητική, ασπρόμαυρη, ανελέητη αυστηρότητα που βγαίνει και στο μίσος της εκφοράς των λόγων της, που αντανακλούν την προτεσταντική πουριτανική παράδοση της άνευ οίκτου καταδίκης του εικαζόμενου ως παραβάτη, και κυριότερα την δυσανεξία του κατά την σκέψη παραβάτη, δηλαδή του άλλως σκεπτόμενου.
Ο δυτικός κόσμος κατατυραννεύεται για είκοσι περίπου αιώνες από τον φόβο του τέλους, τις εικόνες της Αποκάλυψης που έχουν καταστεί αρχετυπικά αφηγήματα τα οποία όλοι μας κουβαλάμε μέσα μας τουλάχιστον σαν σχεδιαγράμματα — με αυτά έχω καταπιαστεί και θα διαβάζετε κάθε τόσο άρθρα μου στο φιλόξενο MeaCulpa.gr — και το κακό είναι πως έπειτα από πολλούς false alarms τώρα όντως βρισκόμαστε μπροστά στο κατώφλι ενός τέλους, αλλά πρέπει να κατανοήσουμε — και δεν μπορώ να το υπογραμμίσω αυτό αρκετά — πως η διακίνηση των ηχηρών τοποθετήσεων στη δημόσια σφαίρα, στον δημόσιο διάλογο, έχει τον χαρακτήρα ανταλλάξιμου αγαθού και την αξία νομίσματος, ένα social currency.
Η Γκριέτα μπορεί να πιστεύει με πάθος αυτά που λέει, κι εδώ συμβάλλουν οι διαταραχές που συνθέτουν εμμονικές όψεις της προσωπικότητάς της, και για τις οποίες δέχεται την τεμπέλικη και ανάξια κριτική από αβέλτερους που γονατογραφούν πρόχειρους λίβελους εναντίον της, αλλά γύρω της κινείται το χρηματιστήριο της δημόσιας προβολής που αναζητά πρόσωπα να τα κάψει ως καύσιμα για να προωθήσει ατζέντα (τα agenda, λατ.). Οι επόμενες διεθνείς παρεμβάσεις σε έθνη-κράτη θα γίνουν για το νερό, το περιβάλλον, τα δάση, δήθεν για το καλό του πλανήτη. Ποιός ξεγελιέται;
Λένε μερικοί, μην σας νοιάζουν όλα αυτά, δείτε το τί λέει. Αυτά που λέει τα έχουμε ξανακούσει, αλλά την Γκριέτα την κάνουν φαινόμενο των μίντια ακριβώς τα μορφολογικά κι όχι το περιεχόμενο όσων λέει. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τη μορφή, γιατί δίνει σχήμα σ’ ένα περιεχόμενο, και το τελευταίο αυτό δεν είναι κατάλευκο.
Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τους υφέρποντες μισανθρωπικούς τόνους της με τις διαστάσεις επιστροφής σε δήθεν “αγνότερους τρόπους ζωής” που θα καταδίκαζαν στην πενία την Αφρική και την Ασία, ιδεοληπτικά φληναφήματα που πρωτοεμφανίστηκαν στο β’ μισό του 19ου αιώνα στον προτεσταντικό κόσμο τότε με εφαρμογή στην Ευρώπη, κι εκείνον τον καιρό είχαν γνωρίσει πλουσιότερη γκάμα από διακηρύξεις για την ηθική μόλυνση που δήθεν επέφερε ο αστικός και βιομηχανικός τρόπος ζωής, που οδήγησαν σε αντισημιτικές και αντισλαβικες ροπές και βίαιες εκδηλώσεις στον γερμανόφωνο κόσμο, διακηρύξεις για επιστροφή στην τροφοσυλλογή, στην ζωή σε κοινόβια στα βουνά, στον βιγκανισμό, στην αποχή απ’ την αναπαραγωγή (βλ. τον πρόσφατο όρκο εφήβων υπό την Γκριέτα να μην τεκνοποιήσουν εάν δεν σωθεί ο πλανήτης) όπως άλλωστε προτείνει και το Voluntary Human Extinction Movement (VHEMT), και αποχή απ’ τις γενετήσιες ηδονές, επιστροφή στις λεγόμενες φυσικές λατρείες (ανιμισμός, τοτεμισμός, φυσική μαγεία, Wicca, λατρεία των στοιχείων της φύσης, αντιεμβολιασμός, κι άλλα τέτοια που όταν τα έθιξε ο φίλος μου στην τηλεόραση τον πλάκωσαν τα memes, αλλά τί να κάνουμε που απ’ τον 19ο αιώνα αυτό το μάτσο ανοησίες επανέρχεται κάθε τόσο with a vengeance?), συνάμα με θολές θεοσοφικές δοξασίες διπόλων για την υποχθόνια, διαβολική φαυλότητα του αιμοβόρου άνδρα πολεμιστή και την ουράνια, θεϊκή αρετή της γυναίκας μητέρας, δοξασίες που εξουδενώνουν την ανδρική ταυτότητα ως εγγενώς εγκληματικής προδιάθεσης, ενώ επιχειρούν να αλλοιώσουν την γυναικεία ώστε να μισεί τον άνδρα και να αποστρέφεται την δική της αναπαραγωγική δυνατότητα, που βρίσκεται στον πυρήνα του κοινωνικού μοντέλου όλης της ανθρωπότητας.
Η ατζέντα της Γκριέτας είναι ασφαλώς στενότερη, γιατί και τον 19ο–πρώτο μισό του 20ού αιώνα δεν υπήρχε ένα και μόνο ρεύμα σκέψης που να καλύπτει όλο το φάσμα των cult-like κινημάτων που ανέφερα, και η ατζέντα της είναι στοχευμένη στην ευγενή προτεραιότητα της σωτηρίας του περιβάλλοντος, όμως για δείτε γύρω σας τί άλλο συγκροτεί τα συμφραζόμενα ενός ακτιβισμού που με πολλή χαρά κι ανακούφιση θα εβλεπε την εξολόθρευση του πληθυσμού της Γης για να σωθεί ο πλανήτης, απαλλαγμενος απ’ τον ιό που λέγεται άνθρωπος, αφού δεν ξεπερνιέται εύκολα το γεγονός πως η επιστροφή σε δήθεν αρμονικές συμβιώσεις με τη φύση θα προσέκρουε στην πληθυσμιακή έκρηξη του κόσμου που καποτε τον λέγαμε Τρίτο, και για δείτε τι ωραία και βολικά αυτές τις ιδέες που υπαινίσσονται ότι καλό θα ήταν να λιγοστεύει ο πληθυσμός της Γης τις εκφράζει όχι ένα τέκνο της αφρικάνικης ή ασιατικής κουλτούρας, που αγωνίζεται επιτέλους να δει η ήπειρός του την προκοπή και την πρόοδο, αλλά μια έφηβη απ’ την φθίνουσα δημογραφικά Σουηδία, απ’ την πολυτέλεια του κεκτημένου που οι προγενέστεροι έχτισαν για κείνην.
Αληθεύει πως ο πλανήτης δεν πάει καλά. Η δράση για την βελτίωση των πραγμάτων είναι το ευγενές κίνητρο, η ευγενής προτεραιοτητα που λέγαμε. Βρισκόμαστε όμως ενώπιον ενός μισανθρωπικού ακτιβισμού που εκφραστικά φέρει τα σημάδια της ψυχικής διαταραχής, κι ακόμα κι αν αφήσουμε στην άκρη αυτήν την ψυχικής υγείας διάσταση, που εγώ πολύ πρόθυμα την αφήνω, καταλήγουμε πάλι να έχουμε έναν μασκαρεμένο μισανθρωπισμό ν’ αντιπαλεύει την υπαρκτή, ανθρωποκτόνο αδιαφορία κυνικών πολιτικών ηγεσιών.
*Διακρίσεις φυλής και έμφυλης ταυτότητας, αποικιοκρατικές ενοχές, πολεμικά κρίματα,, οικονομικά, κοινωνικά, κλπ.
