Έχει περιγραφεί ως ένα από τα πλέον θανατηφόρα χημικά όπλα που έχουν αναπτυχθεί ποτέ. Αλλά το Νόβιτσοκ (Novichok), δεν είναι μόνο θανατηφόρο, είναι και τελείως ασυνήθιστο. Ο νευροτοξικός παράγοντας έρχεται ξανά στο προσκήνιο και αυτή τη φορά φέρεται να συνδέεται με την δηλητηρίαση του ηγέτη της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι, όπως ισχυρίζεται η Γερμανία.
Μάλιστα, είναι τόσο ασυνήθιστο που μόνο ελάχιστοι επιστήμονες εκτός της Ρωσίας είχαν ποτέ κάποια πραγματική εμπειρία με αυτό. Η ουσία, που σημαίνει «νεοφερμένος» ή «νεοσύλλεκτος» στα ρωσικά, αναπτύχθηκε για πρώτη φορά κρυφά από τη Σοβιετική Ένωση κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου τη δεκαετία του ’80, ως μέτρο αντιμετώπισης των αμερικανικών χημικών όπλων άμυνας.
Η ύπαρξή της παρέμεινε μυστική μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’90, όταν διέρρευσαν σκόπιμα πληροφορίες σχετικά με την παραγωγή της από τον δυσαρεστημένο σοβιετικό επιστήμονα Vil Mirzayanov. Ακόμα μέχρι σήμερα, καμιά χώρα εκτός της Ρωσίας δεν έχει παράγει αυτή την ουσία.
Μιλώντας στο CNNi, ο ειδικός επί των χημικών όπλων Hamish de Bretton-Gordon περιέγραψε το Novichok ως ένα «πολύ εξελιγμένο χημικό όπλο» που μόνο ένας πολύ μικρός αριθμός κρατών θα μπορούσε να χειριστεί.
«Είναι δύσκολο να φανταστούμε ένα σενάριο που να μην περιλαμβάνει ρωσικά χέρια σε αυτό», ανέφερε και πρόσθεσε: «Η πιθανότητα ότι εγκληματίες ή τρομοκράτες έκλεψαν την ουσία υπάρχει. Ωστόσο τη βρίσκω εξαιρετικά απίθανη».
Τι είναι το Novichok;
Σύμφωνα με τον καθηγητή Gary Stephens, το Νόβιτσοκ είναι πιο «επικίνδυνος και εξελιγμένος» νευροτοξικός παράγοντας από το σάριν, το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί σε επιθέσεις χημικών στη Συρία, ή το VX, που χρησιμοποιήθηκε για τη δολοφονία του Κιμ Γιονγκ Ναμ, του αδερφού του Βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Γιονγκ Ουν στο αεροδρόμιο της Μαλαισίας.
Είναι επίσης δυσκολότερο να ταυτοποιηθεί. «Ένας από τους κύριους λόγους που παράγονται αυτές οι ουσίες είναι επειδή τα κύρια συστατικά της δεν είναι απαγορευμένα», λέει ο Stephens, αναφερόμενος στη Σύμβαση για τα Χημικά Όπλα, μια διεθνή συνθήκη για τον έλεγχο των χημικών όπλων που υπογράφηκε το 1993 και απαγορεύει τη χρήση, την ανάπτυξη, την παραγωγή, την αποθήκευση και τη μεταφορά χημικών όπλων.
«Σημαίνει ότι τα χημικά που χρειάζονται για να δημιουργηθεί είναι πιο εύκολο να διανεμηθούν, χωρίς να αποτελούν κίνδυνο για την υγεία».
Ένα άχρωμο, άοσμο και άγευστο υγρό, το Novichok είναι εύκολο στη μεταφορά και πιθανότατα δεν θα ήταν ανιχνεύσιμο σε ένα αεροδρόμιο, σε λιμάνι ή ακόμα και στο ταχυδρομείο, λέει ο Bretton-Gordon.
Πώς λειτουργεί;
Όπως οι άλλοι νευροτοξικοί παράγοντες, το Novichok και τα παράγωγά του, λειτουργούν προκαλώντας επιβράδυνση του καρδιακού ρυθμού και στένωση των αεραγωγών των πνευμόνων, οδηγώντας σε αργό και συχνά επώδυνο θάνατο με ασφυξία.
Με πληροφορίες από το CNNi
