Γράφει η Ελένη Κριτσιδήμα.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής, για πολλοστή φορά, δήλωσε ότι η Συμφωνία των Πρεσπών είναι προβληματική. Ωστόσο, δεν συμπαρατάχθηκε με το βέτο του Μακρόν και τις αντιρρήσεις της Ολλανδίας, της Δανίας και σε πιο χαμηλούς τόνους της Σουηδίας. Η αλήθεια είναι πως δεν μπορούσε να το κάνει. H Ελλάδα δεσμεύεται, από τη Συμφωνία των Πρεσπών, να υποστηρίζει την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων των Σκοπίων στην ΕΕ.
Όχι όμως και η Γαλλία! Ο Γάλλος Πρόεδρος μ’ ένα “αμείλικτο non” κατάφερε να παγώσει επ’ αόριστον τη διαδικασία. Μάλιστα, επιχειρηματολόγησε εκφράζοντας την πεποίθηση ότι τα δυτικά Βαλκάνια είναι στρατηγικής σημασίας για τη γηραιά ήπειρο κι ότι πρέπει να συνδεθούν μαζί της, αφού κάνουν πρώτα τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Πράγματι, παρά τα του ονοματολογικού, κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι οι γειτονικές μας χώρες δεν πληρούν ούτε τα βασικά σε θέματα διαφθοράς, ισονομίας πολιτών, ελευθερίας κ.α..
Το φλέγον ερώτημα που προκύπτει είναι ένα! Πίεσε ο Μακρόν εμμέσως τον Ζάεφ σε παραίτηση; Ήταν μια άκρως διπλωματική και μελετημένη κίνηση για να βοηθήσει την Ελλάδα να επαναδιαπραγματευθεί τη Συμφωνία; Διότι, μην ξεχνάμε πως οι Γάλλοι είναι φίλοι μας, το απέδειξαν περίτρανα και το δύσκολο καλοκαίρι του 2015.
Κατά το παρελθόν, ο Ζάεφ ουκ ολίγες φορές είχε προειδοποιήσει με παραίτηση, αν κάτι δεν έβαινε καλώς και εμπόδιζε τη σύναψη της Συμφωνίας. Άρα, εύκολα, ένας παίκτης της πολιτικής μπορούσε να αντιληφθεί πως το ίδιο θα έκανε αν αποτύγχανε η διαδικασία ένταξης στην Ένωση.
Από την άλλη, ο νυν υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης, όταν -προεκλογικά σε συνέντευξη- τον είχα ρωτήσει τι σκοπεύει να κάνει η ΝΔ για τη Συμφωνία των Πρεσπών είχε απαντήσει χαρακτηριστικά «Οι κινήσεις μας, από τούδε και στο εξής, πρέπει να είναι προσεκτικότατες. Αλλιώς διαπραγματεύεσαι πριν τη σύναψη μιας συμφωνίας και αλλιώς αφού υπογραφεί. (…) Η ίδια η Συμφωνία μας δίνει την ευκαιρία να τη χρησιμοποιήσουμε ως όπλο για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να βελτιώσουμε όσα θεωρούμε απαράδεκτα. Προσπαθούμε και θα συνεχίσουμε να προσπαθούμε για τη βελτίωσή της».
Αλλά, και ο Μητσοτάκης έλεγε προεκλογικά ότι η συμφωνία μπορεί να αλλάξει και ότι υπάρχουν 37 κεφάλαια για την είσοδο των Σκοπίων στην ΕΕ, προφανώς δεν εννοούσε ότι εμείς θα βάζουμε βέτο, ειδικά από το πρώτο.
Παράλληλα, ο νυν πρωθυπουργός, στους τρεις μήνες της θητείας του, έχει αποδείξει πως κινείται μεθοδικά και αθόρυβα μέχρι την κατάκτηση του επιθυμητού αποτελέσματος. Από την άλλη, η συνάντησή του με τον Εμμανουέλ Μακρόν στη Γαλλία είχε πάει κάτι περισσότερο από καλά (η συζήτησή τους είχε διαρκέσει περισσότερο από 1,5 ώρα ) και τότε, θυμάμαι, πόση εντύπωση μου είχε κάνει η σύντομη δημόσια τοποθέτησή τους σε θέματα των Βαλκανίων.
Στις 20 Ιουνίου 2018, η Συμφωνία των Πρεσπών επικυρώθηκε από το Κοινοβούλιο της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας με 69 βουλευτές να ψηφίζουν υπέρ. Το αντιπολιτευόμενο κόμμα VMRO-DPMNE μποϊκόταρε την κοινοβουλευτική συνεδρίαση και διακήρυξε τη Συμφωνία ως «γενοκτονία του νόμιμου κράτους» και «γενοκτονία όλου του έθνους».
Στις αρχές του τρέχοντα μήνα, το VMRO-DPMNE είχε ζητήσει την παραίτηση του Ζ. Ζάεφ από την πρωθυπουργία και υπηρεσιακή κυβέρνηση 100 ημερών. Μάλιστα, ο αντιπρόεδρος του VMRO Αλ. Νικόλοφσκι είχε υπεραμυνθεί της στάσης του κόμματός του, λέγοντας «Το πρόβλημα είναι ο Ζ. Ζάεφ και ο Ν. Ντιμιτρόφ που υπέγραψαν μία Συμφωνία που δεν μπορούν να υλοποιήσουν, επειδή αυτή δεν ταιριάζει στη Δημοκρατία της Μακεδονίας και είναι κατά των συμφερόντων των πολιτών, η βούληση των οποίων εκφράστηκε στο δημοψήφισμα και εμείς τη σεβόμαστε».
Εύκολα αντιλαμβάνεται κάποιος πως στις επικείμενες εκλογές της γειτονικής χώρας, θα κυριαρχήσει το δίπολο «Συνεχίζουμε με την υπάρχουσα Συμφωνία ή Αλλάζουμε την υπάρχουσα Συμφωνία».
Όταν τον Οκτώβριο 2018, η Συμφωνία τέθηκε σε δημοψήφισμα τα 2/3 του εκλογικού σώματος απείχαν από τη διαδικασία. Ο Όλιβερ Ντέρκοσκι, πρόεδρος της εκλογικής επιτροπής είχε πει, τότε, απευθυνόμενος σε δημοσιογράφους «είναι καθαρό ότι δεν πάρθηκε απόφαση».
Είναι καθαρό, λέω εγώ, πως η πλειοψηφία των πολιτών της γειτονικής χώρας αντιτίθεται στη Συμφωνία και αυτή θα αποτελέσει τον κεντρικό πυρήνα της προεκλογικής περιόδου στην οποία μπαίνουν τα Σκόπια. Η αντιπολίτευση θα προτάξει πως θα διεκδικήσει αλλαγές… και μπορεί να το κάνει!
Η ίδια η Συμφωνία αναφέρει πως οποιαδήποτε διαφορά προκύψει μεταξύ των Μερών σχετικά με την ερμηνεία ή εφαρμογή της παρούσας Συμφωνίας και δεν έχει επιλυθεί σύμφωνα με τις διαδικασίες που αναφέρονται στο Άρθρο 19(2), μπορεί να υποβληθεί στο Διεθνές Δικαστήριο. Τα Μέρη θα πρέπει πρώτα να προσπαθήσουν να συμφωνήσουν σε κοινή υποβολή κάθε τέτοιας διαφοράς στο εν λόγω Δικαστήριο. Ωστόσο, εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία εντός έξι μηνών ή μεγαλύτερου χρονικού διαστήματος όπως τα Μέρη αμοιβαία θα συμφωνήσουν, τότε κάθε τέτοιου είδους διαφορά δύναται να υποβληθεί από οποιοδήποτε από τα Μέρη μονομερώς.
Ο Μακρόν με το βέτο του «άνοιξε» μια νέα παρτίδα πόκερ στο τραπέζι του μακεδονικού ζητήματος. Το ερώτημα παραμένει… το έκανε άθελά του ή πρόκειται για προϊόν ελληνογαλλικής διπλωματίας;
