Το φοιτητικό χρέος, το οποίο αποτελεί τη μεγαλύτερη μη στεγαστική υποχρέωση για τα νοικοκυριά των ΗΠΑ, είναι το αποτέλεσμα μιας δεκαετίας έκρηξης στον δανεισμό σε συνδυασμό με το αυξανόμενο κόστος της εκπαίδευσης, το οποίο έχει ξεπεράσει το ποσοστό πληθωρισμού.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε τη Δευτέρα ένα νέο, σαρωτικό σχέδιο διαγραφής φοιτητικών δανείων για να βοηθήσει «τους εργαζόμενους και τη μεσαία τάξη να αποπληρώσουν τα φοιτητικά τους δάνεια» που «έχει γίνει τόσο επαχθές, (που) πολλά δεν μπορούν να το ξεπληρώσουν ούτε για δεκαετίες μετά το πανεπιστήμιο».
«Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται την πίεση και το άγχος αναρωτιούνται αν μπορούν να παντρευτούν, να κάνουν το πρώτο τους παιδί, να κάνουν οικογένεια, γιατί ακόμα κι αν τα βγάλουν πέρα, εξακολουθούν να έχουν αυτό το συντριπτικό, συντριπτικό χρέος», είπε ο πρόεδρος, ελπίζοντας ότι εκατομμύρια Αμερικανοί θα μπορούσαν να ωφεληθεί εάν το πρόγραμμα επιζήσει νομικών προκλήσεων.
Ενώ οι ειδικοί αμφιβάλλουν ότι το πρόγραμμα Μπάιντεν θα μπορούσε να λύσει το πραγματικό πρόβλημα, πολλοί αναρωτιούνται: πώς το χρέος των φοιτητικών δανείων, ένα καλοπροαίρετο έργο που δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1950 για να βοηθήσει τους φοιτητές να αποκτήσουν πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και να προωθήσουν τις ίσες ευκαιρίες, εξελίχθηκε σε κρίση τρισεκατομμυρίων δολαρίων;
Περίπου 43,6 εκατομμύρια Αμερικανοί, ή το 17 τοις εκατό του ενήλικου πληθυσμού της χώρας, έχουν χρέη φοιτητικών δανείων, που συγκεντρώνουν περισσότερα από 1,6 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ μέχρι το τέλος του περασμένου έτους, σύμφωνα με στοιχεία της Federal Reserve Bank της Νέας Υόρκης.
Το φοιτητικό χρέος αποτελεί πλέον τη μεγαλύτερη μη στεγαστική υποχρέωση για τα νοικοκυριά των ΗΠΑ, αντιπροσωπεύοντας το 9 τοις εκατό του καταναλωτικού χρέους των ΗΠΑ, σύμφωνα με τον ιστότοπο U.S. Bankrate.
Αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας έκρηξης δεκαετιών στον δανεισμό σε συνδυασμό με το αυξανόμενο κόστος της εκπαίδευσης, το οποίο έχει ξεπεράσει τον πληθωρισμό, λένε οι ειδικοί.
Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Στατιστικών Εκπαίδευσης, το ακαδημαϊκό έτος 1968-1969, προσαρμοσμένο στον πληθωρισμό, κόστισε 1.545 δολάρια η φοίτηση σε δημόσιο, τετραετές ίδρυμα, συμπεριλαμβανομένων των διδάκτρων της διδασκαλίας και της διατροφής. Το σχολικό έτος 2020-2021 το ποσό ανήλθε στα 29.033 δολάρια. Εάν το κόστος παρέμενε στο ίδιο επίπεδο με τον πληθωρισμό, η μετάβαση σε ένα κολέγιο τεσσάρων ετών θα χρειαστεί μόνο περίπου 12.000 δολάρια το χρόνο.
Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021, το 51 τοις εκατό των φοιτητών που αποφοίτησαν από δημόσια τετραετή ιδρύματα έμειναν με ομοσπονδιακό χρέος κατά μέσο όρο άνω των 21.000 δολαρίων ανά άτομο. Αυτός ο αριθμός είναι ελαφρώς υψηλότερος για όσους πήγαν σε ιδιωτικό ίδρυμα, με το 53 τοις εκατό να αποφοιτά με ομοσπονδιακό χρέος κατά μέσο όρο πάνω από 22.000 δολάρια, σύμφωνα με το Κολεγιακό Συμβούλιο των ΗΠΑ.
Εν τω μεταξύ, τα υψηλά επιτόκια, οι αυστηροί όροι αποπληρωμής και η ολοένα και πιο ανταγωνιστική αγορά εργασίας έχουν αφήσει έναν μεγάλο αριθμό Αμερικανών με φοιτητικά δάνεια να μην μπορούν να βγάλουν αρκετά χρήματα για να αποπληρώσουν τους συσσωρευμένους τόκους, πόσο μάλλον να αποπληρώσουν το κεφάλαιο.
Σύμφωνα με στοιχεία από τον ιστότοπο Bankrate τον Δεκέμβριο του 2023, το τρέχον ετήσιο επιτόκιο των ομοσπονδιακών φοιτητικών δανείων κυμαίνεται από 5,50 τοις εκατό έως 8,05 τοις εκατό, επιπλέον της χρέωσης σημαντικών τελών δανείου. Το μέσο ετήσιο επιτόκιο των ιδιωτικών φοιτητικών δανείων μπορεί να φτάσει το 17%.
Η Education Data Initiative λέει ότι ένας μέσος δανειολήπτης φοιτητικού δανείου στις Ηνωμένες Πολιτείες χρειάζεται 20 χρόνια για να εξοφλήσει αυτά τα χρέη ενώ ορισμένοι απόφοιτοι ορισμένων επαγγελματικών κλάδων χρειάζονται κατά μέσο όρο 45 χρόνια για να εξοφλήσουν τα φοιτητικά τους δάνεια.
Περίπου το 40 τοις εκατό των δανειοληπτών δεν τελειώνουν το πανεπιστήμιο. Και το ένα τρίτο του χρέους δεν θα αποπληρωθεί ποτέ, σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας. Η Bankrate αναφέρει ότι περισσότεροι από τους μισούς Αμερικανούς ενήλικες συμφωνούν ότι «το κόστος του κολεγίου έχει ξεφύγει από τον έλεγχο».
«Το αστρονομικό επίπεδο του φοιτητικού χρέους που έχει συσσωρευτεί στις Ηνωμένες Πολιτείες προκαλεί διαρκή, γενεαλογική ζημιά στις ζωές εκατομμυρίων Αμερικανών», ανέφερε σε έκθεσή τους οι New York Times.
Ο Άνταμ Λούνεϊ, ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Μπρούκινγκς, είπε ότι οι δανειολήπτες που παλεύουν με φοιτητικά δάνεια είναι πιο πιθανό να προέρχονται από οικογένειες χαμηλού εισοδήματος και έγχρωμους. Σύμφωνα με στοιχεία που κυκλοφόρησε το Education Data Initiative τον Δεκέμβριο του 2023, οι Αφροαμερικανοί φοιτητές δανείζονται κατά μέσο όρο 25.000 δολάρια περισσότερα από τους λευκούς μαθητές.
Η επιβάρυνση των χρεών των φοιτητικών δανείων στις ΗΠΑ έχει φτάσει σε επίπεδα «κρίσης», με τους έγχρωμους φοιτητές να επιβαρύνονται δυσανάλογα. Οι φυλετικές ανισότητες στα χρέη των μαθητών δεν έχουν μόνο βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις, αλλά δημιουργούν επίσης μακροπρόθεσμες ανισότητες που επηρεάζουν την εκπαιδευτική και κοινωνικοοικονομική ισότητα καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής ενός μαθητή και για τις επόμενες γενιές, προειδοποιεί η National Association for the Advancement of Colored People.
Οι ειδικοί έχουν επισημάνει ότι τα σχέδια διαγραφής φοιτητικών δανείων δεν μπορούν να λύσουν τα συστημικά προβλήματα της ανώτατης εκπαίδευσης των ΗΠΑ. Αυτά τα προγράμματα χάνουν «τις θεμελιώδεις αδυναμίες της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, δηλαδή ένα απαράδεκτα χαμηλό ποσοστό ολοκλήρωσης, την υπερβολική εξάρτηση από δάνεια για φοίτηση στο κολέγιο και το υψηλό και ταχέως αυξανόμενο κόστος», γράφει ο Roger Ferguson από το Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, μια αμερικανική δεξαμενή σκέψης που ειδικεύεται στις Η.Π.Α. εξωτερική πολιτική και διεθνής σχέσεις.
Σύμφωνα με μια έκθεση του Εθνικού Εκπαιδευτικού Συνδέσμου των ΗΠΑ, 32 πολιτείες των ΗΠΑ ξοδεύουν λιγότερα για δημόσια κολέγια και πανεπιστήμια από ό,τι το 2008. Η έλλειψη κρατικών επενδύσεων έχει οδηγήσει τα πανεπιστήμια να βασίζονται στα δίδακτρα των φοιτητών για να καλύψουν τα λειτουργικά τους έξοδα και οι φοιτητές να δανειστούν χρήματα για να καλύψουν το αυξανόμενο κόστος των πανεπιστημίων.
«Η κυβέρνηση Μπάιντεν θα πρέπει να δαπανήσει τους πεπερασμένους πόρους και το πολιτικό της κεφάλαιο για τη διόρθωση του συστήματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για να γίνει πιο προσιτό, βοηθώντας παράλληλα αυτούς τους δανειολήπτες που αντιμετωπίζουν τη μεγαλύτερη δυσφορία», ανέφεραν οι New York Times.
Ο Wang Congyue, συνεργάτης ερευνητής στο Ινστιτούτο Αμερικανικών Σπουδών στην Κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών, είπε ότι το πρόβλημα των φοιτητικών δανείων στις Ηνωμένες Πολιτείες σχετίζεται άμεσα με τα κενά στις εκπαιδευτικές πολιτικές, καθώς τα κολέγια και οι τράπεζες έχουν σχηματίσει ομάδες συμφερόντων, ωφελώντας με την αύξηση του κόστους των διδάκτρων και την προσφορά δανείων στους φοιτητές.
Αν και τόσο το Δημοκρατικό όσο και το Ρεπουμπλικανικό κόμμα συμφωνούν ότι τα δίδακτρα στα κολέγια έχουν αυξηθεί σε αδικαιολόγητα υψηλό επίπεδο και ότι το σύστημα φοιτητικών δανείων χρειάζεται επειγόντως μεταρρύθμιση, διαφωνούν για συγκεκριμένες λύσεις και κατευθυντήριες γραμμές μεταρρυθμίσεων.
“Το ζήτημα των φοιτητικών δανείων στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει πολιτικοποιηθεί και εργαλειοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό. Τα ζητήματα της εκπαίδευσης έχουν γίνει εργαλείο για τα δύο μέρη να επιτίθενται το ένα στο άλλο. Η αλλαγή του status quo θα συναντήσει μεγάλη αντίσταση”, είπε.
