Γράφει ο Στέλιος Ιατρού.
Ο φίλος Γιάννης Χαραλαμπίδης έθεσε ένα ερώτημα στη ραδιοφωνική του εκπομπή «Αναλύσεις στον Σκάι Κρήτης» την Τετάρτη 17 Νοεμβρίου (καθημερινές 19:00-20:00), και θα επιχειρήσω να το απαντήσω.
Γιατί έχει καταβαραθρωθεί η δημοτικότητα της Αντιπροέδρου Κάμαλα Χάρρις στις ΗΠΑ, παράλληλα βέβαια με την πτώση δημοτικότητας του Τζο Μπάιντεν;
Η απάντηση είναι γιατί το Οβάλ Γραφείο έχει σβήσει απ’ το προσκήνιο την Αντιπρόεδρο, αναθέτοντάς της κατά κανόνα κωμικά καθήκοντα σε πεμπτοέκτης προτεραιότητας και δημόσιας προβολής θέματα. Μην ξεγελιέστε, ακούγονται σοβαρά αλλά πραγματικά δεν είναι για το Οβάλ Γραφείο μηδέ για το Καπιτώλιο, όπου ως θέμα προτεραιότητας κρίνεται οποιοδήποτε απαιτεί τρισεκατομμύρια για να δρομολογηθεί.
Η συμβολή της σ’ όσα της ανατέθηκαν υπήρξε αναποδοτική, εν μέρει γιατί δεν είναι από κείνα που σηκώνουν επίλυση, εν μέρει γιατί δεν την υποστηρίζει κανείς θεσμός της εξουσίας σ’ αυτό, και έτσι μοιάζει σαν να καταπιάνεται με προβλήματα που τ’ αφήνει στη μέση, όπως τα παρέλαβε.
Ο Τζο το κάνει αυτό γιατί έχει θορυβηθεί από δύο πράγματα:
Πρώτον, επειδή για τον ίδιον σκιαγραφείται απ’ τους επικριτές του το προφίλ ενός ανοιακού γεράκου που δεν αντέχει να βγάλει τη δουλειά που κανονικά πέφτει στους ώμους του Προέδρου 20 απ’ τις 24 ώρες της ημέρας (βλ. και τις ευτράπελες φήμες πως η Δούκισσα της Κορνουάλης Καμίλλα διέδωσε ότι ο Τζο αερίστηκε ενώπιόν της).
Δεύτερον, επειδή σε τέτοια περίπτωση η πολύ νεότερή του Αντιπρόεδρος θα συνιστούσε μιαν ελπίδα και πειρασμό αντικατάστασής του, πράξη που δεν θα είχε προηγούμενο μεν, αλλά μερικοί άνθρωποι, όταν διαβάζουν πολλαχού την ιδέα να ρίπτεται και ακούνε τους ψιθύρους, δεν θέλουν και πολύ για να τους μπουν ψύλλοι στ’ αυτιά.
Η επιχείρηση, λοιπόν, που οργανώθηκε ήταν να την καταιγίσουν με σειρά αρνητικών δημοσιευμάτων, που αναρωτιούνται με διάφορες διατυπώσεις «μα πού εξαφανίστηκε επιτέλους αυτή η πολυθρύλητη Αντιπρόεδρος Χάρρις;» και κάπως έτσι αυτοεκπληρώθηκε η προφητεία: εάν τίθεται το ερώτημα τούτο σημαίνει στα μάτια πολλών πως μάλλον θα υπάρχει το ερώτημα.
Ασφαλώς τέτοια ερωτήματα στις ΗΠΑ τίθενται απ’ τον φιλοκυβερνητικό Τύπο μονάχα εάν τους επιτραπεί απ’ τον Λευκό Οίκο, και τους σταλούν τα bullet points, ώστε να συντονιστούν· εάν τούτο σας θυμίζει κάτι εκ της ημετέρας εμπειρίας.
Γενικά, εάν εξαιρέσουμε τον Ντικ Τσέινι, δουλειά του αντιπροέδρου είναι να χειροκροτεί τον Πρόεδρο, εξαφανισμένος στο πίσω πλάνο, σε τελετές υπογραφής σοβαρών νομοθετημάτων που κατόρθωσε να περάσει ο τελευταίος, επίσης να στέκεται όρθιος και αμίλητος στο πλάι, όταν κάθεται ο Πρόεδρος στο γραφείο του και φωτογραφίζεται στοχαζόμενος τα μεγάλα πεπρωμένα της χώρας ή κρατώντας το τιμόνι του έθνους στα χέρια του, και τέλος να τον τρέχουνε στη Γερουσία, όταν απαιτείται με την ψήφο του να λύσει κάποια ισοψηφία.
Δουλειά της χαρισματικής Κάμαλα ήταν να διαχειριστεί την ιστορικότητα της θεαματικής εκλογής της ως α΄ γυναίκας και α’ έγχρωμης Αντιπροέδρου με τρόπο που δεν θα επισκίαζε τις προοπτικές μακροημέρευσης του μάλλον εύθραυστου 79χρονου προϊσταμένου της εν μέσω μιας γεροντοκτόνου πανδημίας, και μάλιστα να το κάνει αυτό δίχως να φανεί πως βιάζεται να τον αντικαταστήσει ή να τον διαδεχτεί, μολονότι όλοι — κι εγώ ανάμεσά τους, που είχα προβλέψει σε άρθρο μου την επιλογή της, έτσι για να περιαυτολογήσω — μιλούσαν απ’ την πρώτη μέρα για εκλογή της Προέδρου Χάρρις.
Είχε και μια κόντρα μαζί του, κάπως cringy για τον αργών αντανακλαστικών Μπάιντεν, τότε σ’ ένα ντιμπέιτ των Δημοκρατικών υποψηφίων για το προεδρκό χρίσμα, κι ο Τζο δεν το ξέχασε ποτέ πως περίπου τον είχε ζωγραφίσει ως ρατσιστή, ενώ ο ίδιος πλασάρει το προφίλ του πιο φιλομαύρου και blue-collar λευκού statesman στη χώρα.
Αρχικά η Κάμαλα επέδειξε απέναντι στον Πρόεδρο τη δέουσα ευγνωμοσύνη και adulatio graecorum που έρχεται με το αξίωμά της, όταν της απονεμήθηκε μια βεντάλια άσχετων μεταξύ τους θεμάτων που δεν μπορούν μέσα στην πολιτική εμπειρία της Ουάσιγκτον ν’ αποδώσουν σε λίγους μήνες ένα ορατό κι απτό παραδοτέο έργο: δικαιώματα των γυναικών στον εργασιακό χώρο (εχμ…η ελεύθερη αγορά τ’ αποφασίζει αυτά), εξερεύνηση του διαστήματος (πού είναι οι εξωγήινοι, ο-ε-ο;), μεταναστευτικό απ’ τη Λατινική Αμερική (κανείς ποτέ δεν έβγαλε άκρη μ’ αυτό το χάος), και διασφάλιση των δικαιωμάτων ψήφου (αρμοδιότητα που ανήκει στις πολιτείες, κι όχι στην Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση), μεταξύ άλλων.
Πρόσεχε τα λόγια που εκστόμιζε πάντα με ηλεκτρικό χαμόγελο ενθουσιασμού για τα καθήκοντά της, γιατί κάθε της κουβέντα σκαναριζόταν διεξοδικά απ’ τα guard-dogs του Μπάιντεν, ώστε να μην οσμιστούν ίχνος πρόωρης προσωπικής της φιλοδοξίας.
Άλλωστε, η μέχρι πρότινος φρεσκοεκλεγμένη Γερουσιάστρια απ’ την Καλιφόρνια δεν διέθετε κάποιο πολιτικά βαρύ βιογραφικό, τουτέστι συμμαχίες στο κατεστημένο της Ουάσιγκτον, όπου το χάρισμα και η ιστορικότητα της εκλογής της είχαν εξαντλήσει το πολιτικό τους κεφάλαιο την επομένη κιόλας της ορκωμοσίας της. Εκείνη την ώρα είχε ολοκληρώσει τη χρησιμότητά της: να φέρει έναν αέρα νεανικότητας στο προεδρικό ticket, καθώς καί τις πολύ χρήσιμες ταυτότητες των gender and racial identities που συγκεφαλαίωνε.
Είχε μάλιστα την ατυχία, σε οτιδήποτε θα μπορούσε η ίδια να θεωρηθεί ικανή να είναι ακόμα πιο έμπειρος ήδη ο Μπάιντεν, ικανός, δικτυωμένος, και δοκιμασμένα αποτελεσματικός, κι εννοώ στα γρανάζια των μηχανισμών της Ουάσιγκτον, στην οποία όπως είπα η Κάμαλα δεν διέθετε ρίζες.
Παραδοσιακά, οι αντιπρόεδροι επιλέγονται για να συμπληρώνουν τους Προέδρους σε καπιτωλίνες διεργασίες, πολιτικές δεξιότητες και προσωπικές προσβάσεις, ισορροπίες πολιτικής γεωγραφίας, κ.τ.ό., που οι τελευταίοι δεν διαθέτουν. Εδώ δεν έπαιζε κάτι τέτοιο, οπότε το Οβάλ Γραφείο την έστελνε σε αποστολές που δεν κουβαλούσαν καμία προσδοκία επιτυχίας, με την οδηγία να χαμογελάει και να κενολογεί μ’ ευχολόγια συνεργασίας όλων των εμπλεκομένων, γιατί όλοι μαζί μπορούμε, κι άλλα τέτοια αμερικάνικα.
Συνάμα, λαμβανόταν μέριμνα, ώστε κάθε εμπλοκή της στη νομοθετική και μεταρρυθμιστική ατζέντα του Μπάιντεν να υποτονίζεται ως tangential, προκειμένου τελικά όλος ο αίνος περί της επίτευξης των περίτεχνων διακομματικών συνεργασιών ν’ αναπέμπεται προς τον Πρόεδρο, και παράλληλα η σχέση των δύο αξιωματούχων να μην προβάλλεται ως συνεργατών που ο ένας συμπληρώνει τον άλλον, μα ως σένσεϊ και σέιτο, δηλαδή δασκάλου και μαθητή, με τον υπαινιγμό να είναι πως έχει ακόμα πολλά να μάθει απ’ τον καλύτερο, και πως είναι ανέτοιμη για τα ηνία.
Επισήμως, η Τζεν Σάκι, εκπρόσωπος τύπου του Λευκού Οίκου, τουΐταρε πρόσφατα (15 Νοεμβρίου) την πλήρη ευαρέσκεια του Προέδρου για την Αντιπρόεδρο και την εμπιστοσύνη του σε κείνην, δήλωση που ασφαλώς υπαινίχθηκε πως για να χρειάζεται να γίνει, τότε θα πρέπει να έχουν νόημα οι ψίθυροι περί του αντιθέτου. Οι σχέσεις που πηγαίνουν μια χαρά δεν απαιτούν καμία δημόσια διαβεβαίωση. Έγραψε η Σάκι:
“For anyone who needs to hear it. @VP is not only a vital partner to @POTUS but a bold leader who has taken on key, important challenges facing the country—from voting rights to addressing root causes of migration to expanding broadband”
Εάν με ρωτάτε ως άνθρωπο που φτιάχνει δημόσια προφίλ, αυτή ήταν για το επιτελείο της Αντιπροέδρου μια εφιαλτική δήλωση, γιατί δήθεν την επαινεί για τον ηγετικό ρόλο της σε διάφορα άσχετα μεταξύ τους αλλά σημαίνοντα ζητήματα, τα οποία στη συνέχεια κατονομάζει, κι έτσι απλά υποδεικνύει στον αναγνώστη πού να κοιτάξει για να δει σε ποιά πεδία η Κάμαλα *δεν* έφερε καμία βελτίωση.
Επίσης, μολονότι την αποκαλεί «θαρραλέα ηγέτιδα», σας ερωτώ, πού ακριβώς μέσα στο τουΐτ εμπλέκεται η Κάμαλα στην μεγαλεπήβολη πρωτοβουλία τρισεκατομμυρίου+ του Τζο για την ανανέωση των υποδομών της χώρας, ή η συμμετοχή της στη λήψη απόφασης και εφαρμογή της απόσυρσης απ’ το Αφγανιστάν, ή η συνεισφορά της στην αμερικανογαλλική επαναπροσέγγιση, ή για στις σχέσεις των ΗΠΑ με την Κίνα, ή τέλος η συμβολή της στο Λιβυκό Ζήτημα και τη Σύνοδο των Παρισίων, ή για τη διαχείριση της πανδημίας; Πουθενά. Την άφησε απέξω. Αλλά ΟΚ, ενεπλάκη στο broadband του internet, κι αυτό κάπως την κάνει ηγέτιδα.
Κοντά σ’ αυτά, η δήλωση Σάκι (α) φανέρωσε πως ο Λευκός Οίκος γνωρίζει, κι έτσι αναγνωρίζει, πως αιωρείται μια διερώτηση για τη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο προσώπων, θέμα που έχει ανακύψει απ’ το πουθενά, και (β) λειτουργεί ως παραδοχή ανησυχίας για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει, βρε παιδάκι μου, αυτή η άτυχη Αντιπρόεδρος που βάλλεται πανταχόθεν άδικα μωρέεε, και πρέπει να τη διασώσουμε προσφέροντάς της κάλυψη, που ποτέ δεν ζήτησε, γιατί μόλις την λάβει θα έχει καταστεί ακόμα πιο ανίσχυρη.
Δεν συνέβαλε καθόλου ευμενώς το γεγονός πως ήδη διαχέονται φήμες πως (α) ο Μπάιντεν εξέφρασε την επιθυμία να ξανακατέβει υποψήφιος το 2024, άρα να κλείσει στην Κάμαλα τον δρόμο της πρόωρης διαδοχής του, και (β) πως ανοιχτά συζητείται σε ειδάλλως φιλοκυβερνητικά δημοσιεύματα ότι δεν πρέπει να θεωρείται καθόλου βέβαιο πως έχει κλειδώσει με το δικό της όνομα το προεδρικό ticket του 2024 πλάι στον Τζο.
Τον Μάρτιο του 2020 ο Μπάιντεν είχε αυτοπεριγραφεί, σε μιαν εκδήλωση που παρακολουθούσα απ’ την οθόνη μου, ως ένας υποψήφιος-γέφυρα μέχρι να βρεθεί ο επόμενος προεδρικός υποψήφιος της νέας γενιάς των Δημοκρατικών, και δίπλα του στέκονταν ο Κόρυ Μπόυκερ, η Κάμαλα Χάρρις, και η Γκρέτσεν Γουΐτμερ. Όταν τελικά επέλεξε την Κάμαλα, ανέδειξε την εκλεκτή του διάδοχο απ’ τη νέα γενιά, γενιάς της οποίας τα εγκώμια είχε νωρίτερα πλέξει ως του μέλλοντος του Κόμματος.
Γνώμη μου είναι πως η υπερβολική δημόσια μαστίγωση και χορογραφημένη εξουδετέρωση της Κάμαλα απ’ το Οβάλ Γραφείο έχει ξεφύγει απ’ το μέτρο που ενδεχομένως θα υπηρετούσε την οικονομία σχέσεων ενός ανασφαλούς Προέδρου με τη χαρισματική του Αντιπρόεδρο, και πλέον είναι αυτοβλαπτική, γιατί ρίχνει συνολικά την προβολή ικανότητας κι επάρκειας ολόκληρου του Λευκού Οίκου, αλλά δεν θα ήταν αυτό το πρώτο σφάλμα επικοινωνιακής διαχείρισης της παρούσας διακυβέρνησης.
Από ένα σημείο και μετά, η ανθρωποφαγία αποκτά μια δική της βούληση και δεν σταματά. Θα φάνε και τα ποδάρια τους σε λίγο εκεί μέσα.
