Η ουδετερότητα, που ποτέ δεν ήταν μακριά από τον εθνικό διάλογο της Ελβετίας, θα αποτελέσει το αντικείμενο ενός δημοψηφίσματος που θα μπορούσε να τερματίσει τις κυρώσεις της χώρας κατά της Ρωσίας.
«Η έλλειψη ουδετερότητας σημαίνει ότι χάνουν τα χρήματα των Ρώσων ολιγαρχών και ενδεχομένως να τρομάξουν και άλλους. Δεν αναφέρουν το τελευταίο, περιττό να πω», λέει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης Νίκολας Μάρτιν στο Brussels Signal.
Αλλά αν οι ψηφοφόροι υιοθετήσουν την Neutralitätsinitiative (πρωτοβουλία ουδετερότητας), αυτό θα εμποδίσει την Ελβετία να επιβάλει ή να ενταχθεί σε οποιοδήποτε καθεστώς κυρώσεων, εκτός και αν το εγκρίνει το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Με τη Ρωσία και την Κίνα ως μόνιμα μέλη, αυτό σημαίνει ότι η Ελβετία πιθανότατα δεν θα συμμετάσχει ποτέ σε καθεστώς κυρώσεων εναντίον οποιασδήποτε από τις δύο χώρες.
Ο Κρίστοφ Μπλόχερ, ο οποίος μετατόπισε την ελβετική πολιτική προς τα δεξιά ως de facto επικεφαλής του Ελβετικού Λαϊκού Κόμματος, υπέβαλε στις 11 Απριλίου ένα αίτημα με 132.000 υπογραφές, το οποίο θα προκαλέσει δημοψήφισμα για μια νέα συνταγματική τροποποίηση.
Αυτό το δημοψήφισμα θα πραγματοποιηθεί πιθανότατα τους επόμενους μήνες.
Για τους υποστηρικτές του, είναι ένα ιδιαίτερα επείγον θέμα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Από το 2022, το Ελβετικό Λαϊκό Κόμμα επιμένει ότι «η θέση της Ελβετίας στον κόσμο και ως τόπος διαπραγμάτευσης εξαρτάται από την ουδετερότητα», προσθέτει ο Μάρτιν.
Και αυτό έχει ήδη πυροδοτήσει μια διαμάχη που φτάνει στην καρδιά του τι σημαίνει να είσαι Ελβετός.
«Η ουδετερότητα χρησιμοποιείται πολύ συχνά ως δικαιολογία – η Ελβετία πρέπει να αναλάβει τη διεθνή ευθύνη», υποστηρίζει η ελβετική βουλευτής Ελίζαμπετ Σνάιντερ-Σνάιτερ. Απαγορεύει επίσης στην Ελβετία, να συμμετέχει σε στρατιωτική συμμαχία, εκτός εάν δέχεται επίθεση, ή να συμμετέχει σε στρατιωτικές συγκρούσεις μεταξύ τρίτων χωρών.
«Είναι σαφές για τους περισσότερους Ελβετούς ότι η ένταξη στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ δεν είναι ενδεχομένως συμβατή με την αντίληψή μας για το κράτος», δηλώνει το μανιφέστο.
«Είναι επίσης καλύτερο για εμάς τους ίδιους αν δεν επιτρέψουμε να παρασυρθούμε στους πολέμους άλλων κρατών», συνεχίζει.
Εξάλλου, λέει, «όλοι οι άνθρωποι θέλουν να ζουν ειρηνικά, εκτός από μερικές μικρές ελίτ που βγάζουν καλά λεφτά από τον πόλεμο».
Δεν πείθονται όλοι στο κατεστημένο της εξωτερικής πολιτικής της Ελβετίας από αυτήν την «κατανόηση του κράτους», ή από αυτό που θεωρούν ως μια απλοϊκή αντίληψη της ουδετερότητας.
«Η ουδετερότητα δεν είναι απλώς ‘καλή’. Μπορεί εύκολα να μετατραπεί στο αντίθετο», λέει η Νικόλ Μπάραντουν – Γκρος, μέλος της επιτροπής πολιτικής ασφάλειας του ελβετικού κοινοβουλίου.
Η τροπολογία περιορίζει τις επιλογές της χώρας, προσθέτει, και «η Ελβετία χρειάζεται στρατηγικές επιλογές – ειδικά για τον πόλεμο».
Σε δημοσκόπηση του Ιανουαρίου 2023, το 55% των Ελβετών ψηφοφόρων δήλωσε ότι επιθυμεί στενότερη συνεργασία με το ΝΑΤΟ, μια αύξηση δέκα ποσοστιαίων μονάδων σε σχέση με το 2021.
Και ενώ το 91 τοις εκατό υποστηρίζει την ουδετερότητα, το 57 τοις εκατό πιστεύει ότι η Ελβετία θα πρέπει να αναδιαμορφώσει την προσέγγισή της στην ουδετερότητα, παίρνοντας πιο ανοιχτή θέση σε θέματα εξωτερικής πολιτικής.
Για τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της, ωστόσο, η ελβετική ουδετερότητα έχει δεχθεί μια σειρά από «πισώπλατες μαχαιριές», λέει η Ελβετίδα εργαζόμενη στον τομέα της τεχνολογίας, Νικόλ Φάζελ.
Αυτές διακρίνονται από την παρουσία Ελβετών στρατιωτών στην ειρηνευτική αποστολή του ΟΗΕ στο Κοσσυφοπέδιο, μέχρι τη συμμετοχή της Βέρνης στο πρόγραμμα «Εταιρική Σχέση για την Ειρήνη» του ΝΑΤΟ και την απόφασή της στις 10 Απριλίου να ενταχθεί στο ευρωπαϊκό σύστημα αεράμυνας Sky Shield, λέει η Φάζελ.
Μπορεί επίσης να υπάρχουν περισσότερες εκτιμήσεις σε σχέση με την καθαρή πολιτική θεωρία.
Οι ελβετικές τράπεζες διαχειρίζονται περίπου 150-200 δισεκατομμύρια δολάρια για Ρώσους πελάτες, λέει η Ένωση Ελβετών Τραπεζιτών απευθυνόμενη στην Επιτροπή των ΗΠΑ για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη.
Από τους ολιγάρχες που βρίσκονται πιο κοντά στον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, 32 έχουν περιουσία, τραπεζικούς λογαριασμούς ή επιχειρήσεις στην Ελβετία, αναφέρει η ΜΚΟ για τη διαφάνεια Public Eye της Ζυρίχης.
Τον Αύγουστο του 2023, η Ελβετία ακολούθησε την ΕΕ στην υιοθέτηση ενός ενδέκατου πακέτου κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Έχει επίσης δεσμευτεί να δαπανήσει περίπου 2 δισεκατομμύρια δολάρια σε ανθρωπιστική και αναπτυξιακή βοήθεια προς την Ουκρανία μέχρι το 2028.
Υπάρχει επίσης το θέμα των φιλοδοξιών του ίδιου του Blocher -αφού μόλις τον Ιανουάριο δήλωσε ότι αποσύρεται για την πολιτική.
Η Neutralitätsinitiative είναι το «όχημα του Blocher για να κυριαρχήσει στο διάλογο κατά του ΝΑΤΟ», γράφει ο Γκέοργκ Χέσλερ, ένας Ελβετός συνταγματάρχης του στρατού που έγινε δημοσιογράφος.
Ο κάτοικος του Αλτστέτεν Άντριαν Ριστ το θέτει λίγο πιο ωμά.
«Αυτή η πρωτοβουλία είναι ντροπή για την Ελβετία», η οποία το μόνο που της επιτρέπει είναι «να αποφύγει να συμβάλει στην ασφάλεια της Ευρώπης, να μπορεί να συνεχίσει να κάνει free ride στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ στο μέλλον και, πάνω απ’ όλα – όπως ακριβώς αρέσει στον Μπλόχερ – να μπορεί να κάνει δουλειές με οποιονδήποτε ληστή, όσο άσχημος κι αν είναι», λέει.
Τον Ιούνιο του 2023, το κόμμα του Μπλόχερ μποϊκοτάρισε μια ομιλία του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στην οποία κάλεσε την Ελβετία να παράσχει στρατιωτική υποστήριξη στην Ουκρανία.
Εάν το δημοψήφισμα αποτύχει, ωστόσο, θα είναι μια δημοκρατική επιβεβαίωση του δικαιώματος της Ελβετίας να συμμετέχει στις διεθνείς κυρώσεις -και πιθανότατα θα σημάνει πρόβλημα όχι μόνο για τα ρωσικά κρυμμένα μετρητά, αλλά και για έναν παχυλό σωρό χρήματα από άλλα καθεστώτα, επίσης.
Συμπεριλαμβανομένων των 230 εκατομμυρίων δολαρίων της Credit Suisse από τον βασιλιά Αμπντάλα ΙΙ της Ιορδανίας και ενός άλλου λογαριασμού που κατέχει εκατομμύρια δολάρια για τους δύο γιους του Χόσνι Μουμπάρακ, λένε οι The New York Times.
Πηγή: NewsFire.GR
