Για χρόνια, η Βουλγαρία κινείται σε διπλό ταμπλό, προσπαθώντας να ισορροπήσει μεταξύ Ανατολής και Δύσης και να μην εξοργίσει τη Μόσχα. Ενώ η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου ένωσε την Ευρώπη σχετικά με την καταδίκη του πολέμου, η σύγκρουση έχει επιδεινώσει τις παλιές διαιρέσεις εντός της βουλγαρικής πολιτικής και κοινωνίας.
Μόνο λίγες μέρες μετά τις μάχες στην Ουκρανία, ο πρωθυπουργός Πέτκοφ χρειάστηκε να απολύσει τον υπουργό Άμυνας του —πρώην ταξίαρχο— που παπαγαλίζει την περιγραφή του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν για τη σύγκρουση ως «επιχείρηση» και όχι «πόλεμο» και πρότεινε στη Βουλγαρία να παραμείνει ουδέτερη. παρόλο που είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Αν και ο Πέτκοφ ανέβηκε στην εξουσία τον Δεκέμβριο δεσμευόμενος να χαράξει μια πιο δυτική τροχιά, πρέπει ακόμα να κυβερνήσει σε έναν συνασπισμό με το Σοσιαλιστικό κόμμα – τους διαδόχους των πρώην συνδεδεμένων με τη Μόσχα κομμουνιστών – που αποφεύγουν να επιβάλουν κυρώσεις στον Πούτιν.
Αν όλα αυτά δεν ήταν αρκετά προβληματικά για τον νέο ηγέτη, η Βουλγαρία είναι επίσης γεμάτη από φιλορωσικά στελέχη και ΜΜΕ που ρίχνουν την ευθύνη για την εισβολή στην Ουκρανία στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στο χειρισμό των σχέσεων με τη Ρωσία, αλλά και με το δικό του κοινό, ο Πέτκοφ βαδίζει σε τεντωμένο σκοινί.
Λόγω της ρωσικής επιρροής στη Βουλγαρία, ορισμένοι βλέπουν τη βαλκανική χώρα ως τον Δούρειο Ίππο της Μόσχας στην ΕΕ. «Το επίπεδο της ρωσικής επιρροής στη Βουλγαρία είναι απαράμιλλο και καθιστά τη χώρα αρκετά ευάλωτη», δήλωσε ο Ruslan Stefanov, διευθυντής προγράμματος στο Κέντρο Μελέτης της Δημοκρατίας με έδρα τη Σόφια. «Η σύγκρουση έφερε αυτά τα παλιά τμήματα στην πρώτη γραμμή».
Τα κόμματα από όλο το πολιτικό φάσμα τείνουν να ασχολούνται με θέματα που σχετίζονται με τη Ρωσία και δεν κάνουν τίποτα που θα μπορούσε να εξοργίσει το Κρεμλίνο.
Ο πρώην πρωθυπουργός της χώρας Μπόικο Μπορίσοφ, ο οποίος κυριάρχησε στη βουλγαρική πολιτική για το μεγαλύτερο μέρος της περασμένης δεκαετίας, κατέκτησε την τέχνη να βαδίζει στο τεντωμένο σκοινί μεταξύ της πίστης στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ από τη μια πλευρά, ενώ διατηρεί φιλικές σχέσεις με τον Πούτιν από την άλλη. Το 2010, όταν ο Πούτιν επισκέφθηκε τη Σόφια, όχι μόνο υπέγραψε μια συμφωνία για το φυσικό αέριο – που αργότερα ανεστάλη – αλλά έφυγε από τη χώρα με ένα κουτάβι δύο μηνών, το οποίο θα μεγάλωνε σε έναν τεράστιο ποιμενικό σκύλο Karakachan, ένα ιδιαίτερο δώρο από τον Μπορίσοφ.
Η ενέργεια έχει από καιρό αποδειχθεί βασικό σημείο της ρωσικής μόχλευσης και ο Πέτκοφ επιμένει ότι τυχόν περαιτέρω κυρώσεις που επιβάλλονται κατά της Ρωσίας για την Ουκρανία θα πρέπει να χορηγούν στη Βουλγαρία εξαίρεση όσον αφορά τους περιορισμούς στις αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Δυτικοί διπλωμάτες παραπονιούνται εδώ και καιρό ότι ρωσικοί ενεργειακοί κολοσσοί όπως η Lukoil και η Gazprom ασκούν υπερβολική επιρροή στη Βουλγαρία και εμπόδισαν την πραγματική διαφοροποίηση. Η Σόφια, για παράδειγμα, κατηγορήθηκε επί πολλά χρόνια ότι σέρνει τα πόδια της στην κατασκευή μιας διασύνδεσης φυσικού αερίου στα ελληνικά σύνορα που θα επέτρεπε στη Νοτιοανατολική Ευρώπη να διακόψει την εξάρτησή της από τη Ρωσία και να τροφοδοτήσει αγωγούς σε όλη την Τουρκία από το Αζερμπαϊτζάν, τη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία. .
Ο πόλεμος ενίσχυσε τη “στροφή προς τη δύση”, αλλά οι φιλορωσικές φωνές εξακολουθούν να ακούγονται
Η οργή που πυροδότησε ο πόλεμος ενθάρρυνε επίσης ορισμένες προοδευτικές και φιλοδυτικές φωνές να ανανεώσουν τα αιτήματα για απομάκρυνση μνημείων της κομμουνιστικής εποχής που συνδέονται με τη Ρωσία.
Κάποιοι ζήτησαν τη μεταφορά του μνημείου στον Σοβιετικό Στρατό, ένα ορόσημο στην καρδιά της Σόφιας, που ανεγέρθηκε για να σηματοδοτήσει την απελευθέρωση της Σόφιας από τον σοβιετικό στρατό κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αρκετά εξέχοντα δημόσια πρόσωπα διαμαρτυρήθηκαν ακόμη και για το καθεστώς της 3ης Μαρτίου ως εθνικής εορτής και πρότειναν την αντικατάστασή της με μια άλλη σημαντική ημερομηνία στη βουλγαρική ιστορία.
«Ο χαρακτηρισμός της 3ης Μαρτίου ως εθνική εορτή είναι ντροπή για την εθνική μας ταυτότητα», είπε ο Ivaylo Ditchev, Βούλγαρος ανθρωπολόγος του πολιτισμού, σε ανοιχτή επιστολή προς την κυβέρνηση.
Ωστόσο, πολλοί Βούλγαροι τείνουν να βλέπουν τη Ρωσία πολύ ευνοϊκά – πράγματι η Βουλγαρία είναι η χώρα όπου η Μόσχα έχει τα υψηλότερα ποσοστά αποδοχής – 73 τοις εκατό, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Pew Research το 2019. Ο Μπέτσεφ περιγράφει «τους απλούς Βούλγαρους που υποστηρίζουν την ΕΕ, πως οδηγούν Volkswagen, αλλά έχουν θετική άποψη για τη Ρωσία».
Ο Πλάμεν Στάικοφ, ένας 49χρονος ηλεκτρολόγος από τη Σόφια, είπε ότι δεν ήταν απαραίτητα «θαυμαστής του Πούτιν», αλλά θαυμάζει το κόμμα της Αναγέννησης υπέρ του Κρεμλίνου. Είναι πεπεισμένος ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες προκάλεσαν τον πόλεμο στην Ουκρανία. «Μετά από δύο χρόνια της λεγόμενης πανδημίας – ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να βγάλεις χρήματα – να πουλήσεις όπλα», είπε.
Ο Στάικοφ δεν εγκρίνει την απόφαση της Βουλγαρίας να υποστηρίξει τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας και φοβάται τις επιπτώσεις από τη Μόσχα.
«Αυτό το υπουργικό συμβούλιο μας αναγκάζει σε πόλεμο», είπε. «Είναι ξένοι μισθοφόροι. Ποιοι είμαστε εμείς που θα επιβάλουμε κυρώσεις κατά της Ρωσίας; Έχουν το δικαίωμά τους να υπερασπιστούν τον εαυτό τους», είπε. «Όταν κόψουν το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο, τι θα κάνουμε;»
Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι διχασμοί είναι βαθιές και τα συναισθήματα είναι στα ύψη. Δίπλα σε φωτογραφίες προφίλ που κοσμούνται με τα μπλε και κίτρινα χρώματα της ουκρανικής σημαίας, πολλοί είναι αυτοί που εξυμνούν τον Πούτιν και απηχούν τα σημεία συζήτησης του Κρεμλίνου για έναν πόλεμο που περιγράφουν ως «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» ή θεωρίες συνωμοσίας ότι η σύγκρουση ήταν προκλήθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες ή ότι η Ουάσιγκτον έχει βοηθήσει το Κίεβο στην ανάπτυξη βιολογικών όπλων.
Η Βουλγαρία, εν κατακλείδι, αποτελεί εδώ και χρόνια ένα γόνιμο πεδίο δοκιμών για τη ρωσική προπαγάνδα και τις διάφορες θεωρίες συνωμοσίας που ανακύπτουν.
*Με πληροφορίες από το politico
