Γράφει ο Μιχάλης Μάρκου*
Η αγορά του μεταχειρισμένου αυτοκίνητου ακολουθεί και αυτή τα βήματα της αγοράς του καινούργιου. Όπως η κρίση έχει επηρεάσει την αγορά των καινούργιων, έτσι ακριβώς έχει επηρεαστεί και η αγορά των μεταχειρισμένων.
Ανεξαρτήτως από το αν θα επιλέξει κάποιος να αγοράσει μεταχειρισμένο αυτοκίνητο από ιδιώτη ή από εταιρεία, θα πρέπει να είναι σωστά ενημερωμένος για το τι θα πρέπει να προσέξει έτσι ώστε να μην πέσει θύμα του εκάστοτε επιτήδειου.
Σημεία προς έλεγχο πριν την αγορά μεταχειρισμένου
Καθορισμός ρεαλιστικού budget – Ο υπολογισμός του budget είναι πολύ σημαντικός. Ο κάθε υποψήφιος αγοραστής θα πρέπει να θέτει ένα ρεαλιστικό budget με το οποίο θα μπορέσει να αντέξει τα οικονομικά βάρη κυρίως μετά την αγορά του αυτοκινήτου. Το πόσα χρήματα είναι διατεθειμένος κάποιος να δώσει, καθορίζει και το ποιες επιλογές μπορεί να έχει στο καλάθι του. Δεν μπορεί κάποιος να πιστεύει ότι με 4 ή 5 χιλιάρικα μπορεί να ‘χτυπήσει’ αυτοκίνητα που αξίζουν 9 ή 10 χιλιάρικα, προσδοκώντας ένα ατέρμονο παζάρι με το επιχείρημα της κρίσης και των μετρητών που διαθέτει.
Τιμή πώλησης – Οι τιμές πώλησης που αναγράφονται από τους πωλητές (κυρίως από τους ιδιώτες) είναι οι επιθυμητές τιμές και όχι οι τελικές και συμφωνηθείσες τελικές τιμές (οι οποίες και δεν δημοσιοποιούνται ποτέ). Υπάρχει στο DNA του Έλληνα πωλητή η σκέψη του να βάλω κάτι παραπάνω στην τιμή του μεταχειρισμένου (για να έχω ένα περιθώριο να πέσω στα χρήματα που τελικά θέλω) και του παζαριού/διαπραγμάτευσης (γιατί έχω χρήμα ρευστό) από την πλευρά του Έλληνα αγοραστή.
Η στυγνή πραγματικότητα λέει ότι οι τιμές των μεταχειρισμένων αυτοκινήτων έχουν παραμείνει στα επίπεδα του 2010 παρόλο που είμαστε στο 2020!!!! Οι ιδιώτες πωλητές είναι οι πιο ανίδεοι/άσχετοι στο να ορίσουν μια σωστή και αποτελεσματική τιμή πώλησης του μεταχειρισμένου οχήματός τους. Υπάρχουν δυστυχώς αρκετοί που αγνοούν την αγορά και την κρίση στην οποία έχει περιέλθει ο κλάδος και οι τιμές που ζητούν έχουν παραμείνει στα επίπεδα του 2010! Και το χειρότερο είναι ότι παρασύρουν και άλλους ανίδεους πωλητές να βάζουν υψηλότερες τιμές πώλησης από τις πραγματικές της αγοράς. Είναι άτομα που συνήθως έχουν ορίσει μια αστρονομική τιμή για το αυτοκίνητό τους, μόνο και μόνο επειδή είναι 1ο χέρι ή επειδή όταν το αγόρασαν πριν 8-10 χρόνια, είχαν όντως δώσει πολλά χρήματα (για τα σημερινά δεδομένα) και περιμένουν με κάποιο τρόπο να τα πάρουν πίσω. Είναι κρίμα να χάνεις χρήματα από το αυτοκίνητο σου αλλά, δυστυχώς ή ευτυχώς, η αγορά ορίζει την τιμή.
Εμπορική Αξία/Εμπορικότητα – Βασικός κανόνας στην αγορά του μεταχειρισμένου αυτοκινήτου είναι η απαξίωση της εμπορικής του αξίας κάθε χρόνο και φυσικά η εμπορικότητα ενός μοντέλου στην αγορά. Όλη η αγορά γνωρίζει ότι όταν ένα καινούργιο αυτοκίνητο βγάλει πινακίδες και κυκλοφορήσει στον δρόμο, αμέσως χάνει ένα 10-15% της εμπορικής του αξίας. Ειδικοί εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι τα πρώτα 2 χρόνια ένα αυτοκίνητο απαξιώνεται κατά μέσο όρο κοντά στο 30%, ενώ τα επόμενα 2-3 έτη το όχημα αυτό χάνει ένα περαιτέρω 15-20% της αξίας του. Πέραν της 5ετίας, ο ρυθμός απαξίωσης του οχήματος αυξάνεται με αποτέλεσμα κάθε επιπλέον χρόνο να χάνει ένα ποσοστό της τάξης του 3,5-5%, έως ότου συμπληρωθεί η 12ετία. Μετά τη 12ετία, η απαξίωση ενός αυτοκινήτου συνεχίζει με χαμηλότερους ρυθμούς και περιορίζεται περίπου στο 2% ανά διετία.
Η εμπορική απαξίωση ενός μοντέλου βέβαια επηρεάζεται και από τα έξτρα αξεσουάρ που μπορεί να έχει ή τις ειδικές εκδόσεις που μπορεί να έχουν βγει κατά καιρούς για το συγκεκριμένο μοντέλο. Βέβαια στην εξίσωση της απαξίωσης δεν πρέπει να αγνοούνται και διάφοροι εξωγενείς παράγοντες όπως το πολιτικό περιβάλλον, το οικονομικό περιβάλλον σε όλο το φάσμα των διεργασιών του (δάνεια, χρηματοδότηση ιδιωτών, φορολογικό καθεστώς κ.ά.), το κοινωνικό περιβάλλον (ανεργία, καταναλωτικές συνήθειες), κτλ.
Χιλιόμετρα – Ο μέσος όρος χιλιομέτρων τον χρόνο που διανύει ένα αυτοκίνητο στην Ελλάδα, διαφέρει από τους αντίστοιχους μ.ο. αυτοκινήτων στην κεντρική ή βόρεια Ευρώπη. Τα χιλιόμετρα που κατά μέσο όρο κάνει ένα αυτοκίνητο το χρόνο είναι περίπου 15.000 χλμ στην Ελλάδα, ενώ στην Ευρώπη (Γαλλία, Γερμανία) ένα αυτοκίνητο μπορεί να φτάσει και να ξεπεράσει ακόμα και τα 30.000 χλμ.
Δυστυχώς, τα γυρισμένα χιλιόμετρα (κυρίως στα εισαγόμενα) είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο κλάδος των μεταχειρισμένων. Ένας τρόπος υπάρχει για να προφυλαχτεί κανείς από τα γυρισμένα χιλιόμετρα, και αυτός δεν είναι άλλος από τον ενδελεχή έλεγχο του αυτοκινήτου: Πρώτα ελέγχουμε την ημερομηνία της 1ης άδειας κυκλοφορίας του οχήματος. Τσεκάρουμε την ένδειξη του χιλιομετρητή και βλέπουμε αν συμφωνεί με τους υπολογισμούς μας. Αν έχουμε κάποιες αντενδείξεις, μπορούμε να τσεκάρουμε το βιβλίο service (πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχει σφραγίδα και υπογραφή του εκάστοτε συνεργείου). Επιπλέον, τσεκάρουμε το κάθισμα του οδηγού, το τιμόνι, τον λεβιέ ταχυτήτων, τα πετάλια και τα πατάκια, τα οποία είναι αυτά που συνήθως φθείρονται πρώτα. Σε αυτοκίνητα με λιωμένο τιμόνι ή λεβιέ δεν δικαιολογείται να δούμε να έχουν 40.000 και 50.000 χλμ. στο κοντέρ. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να προβληματιστούμε και να στραφούμε σε άλλες επιλογές αυτοκινήτων.
Βιβλίο service – Θα πρέπει το αυτοκίνητο να έχει περάσει όλα τα προβλεπόμενα service του κατασκευαστή. Αν το βιβλίο service δεν είναι σφραγισμένο, τότε δεν ισχύει και η εγγύηση του αυτοκινήτου. Το ιδανικό είναι τα service να πραγματοποιούνται σε εξουσιοδοτημένα συνεργεία του κατασκευαστή (τουλάχιστον για το διάστημα της εργοστασιακής εγγύησης).
Επίσης, το βιβλίο συντήρησης θα πρέπει να συμφωνεί με τα αναγραφόμενα χιλιόμετρα του αυτοκινήτου, χωρίς ιδιαίτερα μεγάλες αποκλίσεις. Αν και εφόσον έχετε κάποια αμφιβολία για τα service (ή για τα χιλιόμετρα), μπορείτε να απευθυνθείτε στο συνεργείο όπου έχουν πραγματοποιηθεί για να υπάρξει η επιβεβαίωση (ή μη) των λεγομένων του πωλητή.
Το ΚΤΕΟ και η κάρτα καυσαερίων είναι επίσης σημαντικά έγγραφα που θα πρέπει να υπάρχουν μαζί με το βιβλίο συντήρησης. Ζητήστε από τον πωλητή να δείτε την κάρτα καυσαερίων, καθώς και τη σχετική σφραγίδα από το ΚΤΕΟ (τσεκάρισμα και εκεί τα χιλιόμετρα). Αν το αυτοκίνητο δεν έχει περάσει ΚΤΕΟ, ενέχει σοβαρούς λόγους ανησυχίας από πλευράς σας για την καλή κατάσταση των μηχανικών μερών του οχήματος και σίγουρα αποτελεί λόγο απόρριψής του για πιθανή αγορά.
Σε κάθε περίπτωση, αυτοκίνητο που δεν έχει βιβλίο συντήρησης καλό είναι o υποψήφιος αγοραστής να το προσπεράσει και να δει άλλες προτάσεις.
Αριθμός κυκλοφορίας/πλαισίου – Η άδεια κυκλοφορίας είναι το πιο σημαντικό έγγραφο του αυτοκινήτου. Είναι η ταυτότητά του, που αναγράφει πολλά σημαντικά στοιχεία του οχήματος. Θα πρέπει να τσεκαριστούν ο αριθμός πλαισίου και ο αριθμός κινητήρα, ώστε να είναι οι ίδιοι που αναγράφονται στην άδεια κυκλοφορίας. Επειδή ο αριθμός πλαισίου (VIN) είναι ένας και μοναδικός, πρέπει να ελεγχτεί το σημείο που βρίσκεται το πινακίδιο και η κατάστασή του, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν ίχνη από γδαρσίματα ή γρατζουνιές ή φθορά στις βιδούλες που συγκρατούν τη μεταλλική πλάκα. Τα σημάδια αυτά πιθανώς να δηλώνουν ότι κάποιος τρίτος «επενέβη» σε αυτό και προφανώς θα πρέπει να αποφευχθεί η αγορά του.
Επιπλέον, θα πρέπει να ελεγχθεί το χρώμα του οχήματος, ο κυβισμός, οι πινακίδες κυκλοφορίας, αλλά και τα υπόλοιπα χαρτιά που συνοδεύουν την άδεια, όπως είναι τα τέλη κυκλοφορίας.
Κατάσταση Ελαστικών – Τα ελαστικά είναι από τα πιο σημαντικά μέρη ενός μεταχειρισμένου, μιας και μπορούν να δείξουν την κατάστασή του και βέβαια το πόσο αμελής ή επιμελής ήταν ο ιδιοκτήτης/χρήστης του. Τα ελαστικά έχουν μέσο όρο ζωής τα 4 χρόνια, αν και πολλοί ιδιοκτήτες τα κρατούν και πάνω από 5 χρόνια, καθώς η εποχή σήμερα είναι οικονομικά δύσκολη. Ειδικοί υποστηρίζουν ότι είναι καλύτερα τα ελαστικά να γράφουν χιλιόμετρα παρά να κάθονται και να γράφουν λιγότερα. Το πέλμα του ελαστικού δείχνει και τη φθορά του (όσο χρησιμοποιείται, τόσο μειώνεται το βάθος των αυλακώσεων). Τα 2.5-3 χιλιοστά αποτελούν συνήθως το όριο κάτω από το οποίο ένα ελαστικό χρειάζεται σύντομα αλλαγή, ενώ η νομοθεσία ορίζει τα 1.6 χιλιοστά ως κατώτατο επιτρεπόμενο όριο. Ανομοιόμορφη φθορά στο πέλμα πιθανώς να έχει προκληθεί από στρεβλώσεις του οχήματος ή από κακή ευθυγράμμιση.
Επίσης άλλη μια ένδειξη της ζωής που έχουν ακόμα τα ελαστικά ενός μεταχειρισμένου οχήματος είναι η ημερομηνία κατασκευής τους. Τα ελαστικά φέρουν επάνω τους τη συγκεκριμένη ένδειξη (πχ. 1519, που σημαίνει ότι κατασκευάστηκαν την 15η εβδομάδα του 2019).
Τέλος, δεν πρέπει να αμελούνται οι ζάντες και η κατάστασή τους. Θα πρέπει να ελεγχθούν για πιθανά χτυπήματα, τα οποία μπορούν να φανερώσουν ένα ταλαιπωρημένο αυτοκίνητο. Πιθανές ζημιές που μπορεί να υπάρχουν θα επιβαρύνουν σημαντικά την τσέπη του ενδιαφερομένου αγοραστή και θα πρέπει να αφαιρεθούν από την τιμή πώλησης του αυτοκινήτου.
Κινητήρας – Μπορεί ένα αυτοκίνητο εξωτερικά να δείχνει ιδανικό, αλλά τα μηχανικά του μέρη να κρύβουν πολλούς κινδύνους. Θα πρέπει να διαπιστωθεί σε τι κατάσταση βρίσκεται ο συμπλέκτης και το κιβώτιο ελέγχοντας αν «μπαίνουν» σωστά οι ταχύτητες. Ο αγοραστής θα πρέπει να πραγματοποιήσει ένα test drive (μικρή διαδρομή) με το αυτοκίνητο για να ελεγχθεί ότι το σύστημα διεύθυνσης δεν παρεκκλίνει της πορείας και ότι ανταποκρίνεται άμεσα στις εντολές και τις αναρτήσεις. Επίσης πρέπει να πραγματοποιηθεί ένας έλεγχος όσον αφορά την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο κινητήρας (διαρροές του καρτέρ, φθορές στα καλώδια κτλ.). Τέλος, πολλοί συνιστούν ο έλεγχος του κινητήρα να πραγματοποιείται παρουσία κάποιου έμπιστου μηχανικού, ο οποίος μπορεί να «ακούσει» καλύτερα το μοτέρ και να αποφανθεί για την κατάστασή του.
Εξωτερική κατάσταση οχήματος (φανοποιεία) – Υπάρχουν πάρα πολλοί που πιστεύουν ότι μπορούν να ξεγελάσουν έναν υποψήφιο αγοραστή αναφέροντας επιδεικτικά στις αγγελίες τους ότι το αυτοκίνητό τους είναι ατρακαριστο και σε τέλεια εξωτερική κατάσταση. Σε κάθε περίπτωση, προβείτε σε οπτικό έλεγχο περιμετρικά του αμαξώματος για το τσεκάρισμα και τον εντοπισμό πιθανών μικροφθορών, αλλοιώσεων στο χρώμα, σκουριών, και παράλληλα μετρήστε τις αποστάσεις (με το δάχτυλο) των μεταλλικών επιφανειών (για πιθανές μειωμένες αποστάσεις).
Για τη μεγαλύτερη εξασφάλισή σας, μπορείτε να απευθύνεστε σε έναν φανοποιό της εμπιστοσύνης σας για να ελέγξει, ως πιο έμπειρος, την εξωτερική κατάσταση του αυτοκινήτου. Συμπληρωματικά μπορείτε να απευθύνεστε και στον ασφαλιστή σας, ο οποίος μπορεί με έναν έλεγχο στο αρχείο της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος να βρει αν έχει εμπλακεί ποτέ το όχημα σε ατύχημα (και ποια ήταν τα κόστη των ζημιών του).
Αξίζει τελικά η αγορά ενός μεταχειρισμένου αυτοκινήτου;
Αναμφισβήτητα η αγορά ενός μεταχειρισμένου αυτοκινήτου χρειάζεται μεγάλη έρευνα και αποτελεί μια ιδιαίτερα χρονοβόρα διαδικασία. Από τη στιγμή όμως που κάποιος έχει επιλέξει να εκταμιεύσει κάποιο ποσό (μικρό ή μεγάλο) για την αγορά του, θα πρέπει να γνωρίζει τους κινδύνους που εγκυμονούν και να είναι σωστά ενημερωμένος έτσι ώστε να μην πέσει θύμα του εκάστοτε πωλητή.
Η κρίση επηρέασε τις καταναλωτικές προτιμήσεις των Ελλήνων αγοραστών και επέφερε αλλαγές και στις στάσεις και τις αξίες τους, καθώς τώρα βλέπουν το μεταχειρισμένο αυτοκίνητο ως μια αξιόλογη εναλλακτική πρόταση.
Όταν λοιπόν πληρούνται όλες οι προσφερθείσες προϋποθέσεις και πραγματοποιείται ενδελεχής έλεγχος, τότε πράγματι αξίζει η αγορά ενός μεταχειρισμένου αυτοκινήτου. Και υπάρχουν αρκετά καλά και ποιοτικά μεταχειρισμένα αυτοκίνητα στην αγορά (είτε από εμπόρους είτε από ιδιώτες).
Παρόλα αυτά, υπάρχει ακόμα ένα τμήμα της αγοράς (κυρίως οι ιδιώτες και δευτερευόντως οι έμποροι) που θα πρέπει να προσαρμοστεί περισσότερο (με μείωση τιμών) στα καινούργια δεδομένα, τις οικονομικές συνθήκες και τις προτιμήσεις/απαιτήσεις των καταναλωτών και να προσφέρει αξιόπιστα, σωστά συντηρημένα και στην πραγματική αξία τους μεταχειρισμένα αυτοκίνητα.
* Ο κος Μάρκου είναι Διευθυντικό Στέλεχος-Σύμβουλος Επιχειρήσεων & Καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων/Marketing κάτοχος 2 μεταπτυχιακών MBA και Σύμβουλος/Επιστημονικός Συνεργάτης του ομίλου FCA (FCA Capital Hellas–FCA Bank)
