Γράφει ο Δημήτρης Θωμάς.
Σε ιστορικές περιόδους αβεβαιότητας, φόβου και οικονομικής κρίσης, κάποιες αυταρχικές και ολοκληρωτικές κυβερνήσεις εκμεταλλεύονται τις περιστάσεις για να ενισχύσουν την εξουσία τους και να περιχαρακώσουν τα προνόμια των κυβερνώντων και της νομενκλατούρας, σε βάρος συνήθως των συμφερόντων των πολιτών και του λαού, αλλά και της διεθνούς τάξης, ασφάλειας και ευημερίας.
Σε ολόκληρο τον πλανήτη πολίτες, πατριώτες, υπήκοοι, αξιωματούχοι, επιχειρηματίες, επιστήμονες και στρατιωτικοί, τρομοκρατημένοι από το παγκόσμιο σοκ, την οικονομική αναταραχή, την ύφεση και την απαισιοδοξία που δημιουργεί και διαχέει ο δολοφονικός ιός, ζητούν άμεση αντίδραση και δυναμική δράση από κυβερνήσεις και κυβερνώντες, ωθώντας τους ηγέτες, που φοβούνται την γενικευμένη καταστροφή και την απώλεια της εξουσία τους, αλλά ίσως και δικαιολογημένα την κατάρρευση του κράτους, να αναλάβουν περισσότερες εκτελεστικές εξουσίες, παραμερίζοντας τη διάκριση των εξουσιών και τον κοινοβουλευτικό έλεγχο, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί δικτατορικό σύστημα εξουσίας, υπό συνθήκες αυταρχικού ολοκληρωτισμού.
Κυβερνήσεις και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων φαίνεται να συμφωνούν ότι οι συνθήκες εκτάκτου ανάγκης και κινδύνου που έχουν δημιουργηθεί, καθιστούν ηθικά ιδεολογικά και πολιτικά αποδεκτή τη λήψη ειδικών και εκτεταμένων μέτρων. Σύμφωνα με αυτό το σκεπτικό κράτη και κυβερνήσεις χρειάζονται νέες εξουσίες για να κλείσουν τα σύνορα τους, να εφαρμόσουν μέτρα καραντίνας και να εντοπίσουν και παρακολουθήσουν ανθρώπους που έχουν μολυνθεί. Ειδικοί επιστήμονες του Συνταγματικού Δικαίου εκτιμούν ότι οι διεθνείς κανόνες και συνθήκες επιτρέπουν την ανάληψη νέων διευρυμένων εξουσιών και δράσεων για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Κάποιοι όμως που βλέπουν και ερμηνεύουν τις εξελίξεις διαφορετικά, εκτιμούν ότι κάποιες κυβερνήσεις και καθεστώτα χρησιμοποιούν την κρίση στον τομέα της δημόσιας υγείας, ως πρόσχημα για την επέκταση των εξουσιών τους και ενίσχυση της δύναμης τους, κάτι που δεν σχετίζεται με την πανδημία, και παραβιάζει όλες τις ασφαλιστικές δικλείδες της Δημοκρατίας και των νομικών συστημάτων, οδηγώντας σε κατάχρηση εξουσίας.
Στην Ουγγαρία γράφουν οι New York Times, o πρωθυπουργός μετά από εξουσιοδότηση του κοινοβουλίου κυβερνά δια διαταγμάτων, στο Ισραήλ επιβάλλεται ασφυκτικό σύστημα ελέγχου με κινητά τηλέφωνα, στη Χιλή ο στρατός πήρε σχεδόν χωρίς κανένα όριο εξουσίες για να κρατήσει τον κόσμο στα σπίτια του εκτός δρόμων, ενώ στην Κίνα οι αρχές χρησιμοποίησαν σχεδόν απεριόριστη βία για να ελέγξουν την κατάσταση και τη δημόσια ασφάλεια. Την ίδια ώρα στις Ηνωμένες Πολιτείες καθημερινά ανακοινώνονται όλο και περισσότεροι περιορισμοί στις απλές καθημερινές δραστηριότητες.
Αναλυτές μάλιστα κάνουν λόγο για ευκαιρία που διαβλέπουν κάποιες επαγγελματικές και ιδιαίτερα κάποιες επιστημονικές ομάδες, την ώρα που είναι σε εξέλιξη μια τεράστια παγκόσμια κρίση στον τομέα της υγείας, της οικονομίας και ίσως και της πολιτικής, να διευρύνουν την επιρροή τους και να ασκήσουν εξουσία κερδίζοντας προνόμια και δύναμη, επιβάλλοντας ένα ιδιότυπο καθεστώς νέο – αυταρχικής αυθεντίας και ολοκληρωτικού ελέγχου, που αποφασίζει για το μέλλον της οικονομίας και της κοινωνίας. Υπάρχουν αυτοί που υποστηρίζουν ότι τα όρια μεταξύ επιστημονικής και ορθολογικής αντιμετώπισης της πανδημίας με γνώμονα τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας, και ενός αυταρχικού ολοκληρωτικού κράτους που απειλεί την ελευθερία και την εκάστοτε κοινωνία, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη, είναι πολύ λεπτά, και θα πρέπει όλοι να προσέξουν ώστε να μην δοθούν αφορμές σε εκείνα τα πολιτικά κινήματα, ιδεολογικές παρατάξεις αλλά και απλά εξουσιομανείς ηγέτες, να εκμεταλλευθούν καταστάσεις, δυσπραγία οικονομική και κοινωνική και τον ανθρώπινο πόνο, για να κερδοσκοπήσουν πολιτικά βάλλοντας κατά της δημοκρατίας, του πολιτισμού και της ελευθερίας.
