Γράφει ο Απόστολος Πιστόλας
Γερμανία. Η χώρα με τη φοβερή οργάνωση, με τους δουλευταράδες, πειθαρχημένους, αποτελεσματικούς στη δουλειά τους πολίτες. Σε κάθε πρόβλημα που υπάρχει, οι Γερμανοί θα βρούνε μια λύση. Και θα φτάσουν σε αυτή τη λύση με μεθοδικότητα, με προσήλωση, δίχως να παρεκκλίνουν εκατοστό από το «εγχειρίδιο». Η προσήλωσή τους σε αυτό έχει στοιχεία θρησκευτικού χαρακτήρα. Καμία πράξη δε μπορεί να βγει εκτός πλαισίου. Αυτά τα χαρακτηριστικά τους έχουν κάνει να δημιουργήσουν τη φήμη που έχουν. Πως φτιάχνουν τα καλύτερα αυτοκίνητα, φάρμακα, ηλεκτρικές συσκευές. Αυτός ο τρόπος αντίληψης τους έκανε να αναγεννηθούν όχι μία αλλά δύο φορές από τις στάχτες τους και να φτάσουν ξανά στην κορυφή. Όταν εμείς 100 χρόνια μετά την ήττα στη Μικρά Ασία ακόμα θρηνούμε την Ιωνία αυτοί αμέσως μετά την ήττα προγραμματίζουν για το πως θα ξαναπάρουν ό,τι έχασαν. Έτσι έφτασαν πάλι να ηγούνται, ή για να είμαι πιο ακριβής να διαφεντεύουν, την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η χώρα πρότυπο για πολλούς. Η χώρα που «θα έπρεπε να ακολουθήσουμε». Όμως δεν είναι μόνο αυτά τα χαρακτηριστικά της Γερμανίας. Ένα άλλο χαρακτηριστικό (εκτός από το ότι δεν έχει χιούμορ) είναι πως η Γερμανία θεωρεί πως είναι καλύτερη όλων. Ή μάλλον δεν το θεωρεί απλά. Είναι δεδομένο για εκείνη πως είναι καλύτερη. Ως χώρα δε νοεί να είναι ίση με τις υπόλοιπες. Άρα θα πρέπει να ηγείται. Να είναι πάντα «από πάνω» σε μια σχέση. «Και που είναι το κακό;» θα μου πείτε. Αφού είναι οι καλύτεροι γιατί να μην ηγούνται; Οι πρώτοι ή οι τελευταίοι ηγέτες είναι που κοιτούν τους υπόλοιπους αφ’ υψηλού. Γιατί πολύ απλά η Γερμανία έχει και ένα άλλο βασικό χαρακτηριστικό το οποίο είναι ό,τι χειρότερο για ηγέτη. Είναι κοντόθωρη. Βλέπει τα πάντα δηλαδή μέσα από το πρίσμα του βραχυχρόνιου κέρδους. Αυτό είναι ο βασικός, ο μόνος στόχος. Ο κλασικός Γερμανός αυτού του είδους είναι ο καλύτερος στο να τον προσλάβεις για να αναδιοργανώσει μια εταιρεία. Ο χειρότερος όμως για να θέσει τους μακροπρόθεσμους στόχους της. Γι αυτό και όταν είναι «από πάνω» δεν ηγείται. Διαφεντεύει και διαχειρίζεται.
Ο συνδυασμός αυτής της μυωπικής αντίληψης των πραγμάτων με την αλαζονεία αλλά και με την οργάνωση, την πειθαρχία και τη μεθοδικότητα είναι που οδηγούν νομοτελειακά τη Γερμανία από την καταστροφή στην κορυφή και πάλι πίσω στην καταστροφή. Η ανάγκη για «ζωτικό χώρο» (είτε ως κράτος είτε ως εταιρεία με την ίδια νοοτροπία) είναι η αιτία της επίθεσης αλλά η αλαζονεία που οδηγεί στη σιγουριά της γρήγορης νίκης είναι αυτή που ανάβει το πράσινο φως (γρήγορη νίκη = γρήγορο αποτέλεσμα δίχως μεγάλη κατανάλωση πόρων). Όλα τα σχέδια βασίζονται σε αυτό το σκεπτικό. Έπειτα η οργάνωση, η πειθαρχία και η μεθοδικότητα οδηγούν σε τέλεια εκτέλεση του σχεδίου. Έλα όμως που στο παιχνίδι παίζει και η άλλη πλευρά. Η «κατώτερη» που «αποκλείεται να μας νικήσει» αφού είμαστε «καλύτεροι». Πολλές φορές συμβαίνει οι λιγότερο οργανωτικοί και σχετικά απείθαρχοι να έχουν στρατηγική σκέψη. Να θέτουν στόχους τρία βήματα μπροστά στο παιχνίδι που οι κοντόθωροι Γερμανοί δε μπορούν να διαβάσουν. Πολλές φορές μπορεί μάλιστα να γελάνε με την πρώτη κίνηση γιατί δεν την καταλαβαίνουν. Σε ένα τέτοιο σενάριο λοιπόν, η άρτια εκτέλεση ενός κοντόθωρου σχεδίου είναι καταδικασμένη να χάσει από την λιγότερο μεθοδική εκτέλεση ενός μακρόπνοου σχεδίου.
Σε αυτό το σημείο βρίσκεται η Ευρώπη τώρα. Ένα μπλοκ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο οποίο ανήκει και η Ελλάδα, με ηγέτη τη Γαλλία έχει ένα όραμα για την ΕΕ. Προσπαθεί να δώσει μια νέα πνοή, μια ελπίδα. Να οδηγήσει τα κράτη μέλη, επιτέλους, σε μια πραγματική ένωση. Όχι σε αυτό το «πράγμα» που είμαστε σήμερα. Και ποια καλύτερη απόδειξη της αλληλεγγύης από τη στήριξη δίχως αστερίσκο σε δύο κράτη μέλη όταν απειλούνται από μια τρίτη χώρα; Από την άλλη, η Γερμανία δεν έχει δει ποτέ την ΕΕ ως ένωση αλλά ως έναν οργανισμό που χρησιμοποιεί για να κερδίζει η ίδια και μόνο. Δεν επιθυμεί να αλλάξει η παρούσα κατάσταση αφού θεωρεί πως την βολεύει. Κι επειδή θεωρεί πως τη βολεύει προσπαθεί να μείνει στο «business as usual» σε ένα πλαίσιο που συνεχώς μεταβάλλεται. Η αλαζονεία της δεν της επιτρέπει να σκεφτεί πως μπορεί ο τρόπος της να είναι λάθος. Η μυωπική αντίληψη των πραγμάτων δεν της επιτρέπει να δει πως εάν συνεχίσει έτσι θα βρεθεί και πάλι στους χαμένους δίχως, για άλλη μία φορά, να καταλάβει τι έφταιξε. Το «δεν είναι δυνατόν να πουλάει χώρα της ΕΕ επιθετικά όπλα στην Τουρκία» δεν μπορεί να το κατανοήσει αφού «τα όπλα βάζουν λεφτά στα ταμεία». Είναι τόσο κοντόθωροι που είναι ικανοί να πουλήσουν όπλα σε κάποιον που έχει σκοπό να τις χρησιμοποιήσει εναντίον τους. Με λίγα λόγια και για να μην σας κουράζω άλλο: Εάν θέλουμε μια πραγματικά Ενωμένη Ευρώπη είναι λάθος το να περιμένουμε από τη Γερμανία να λειτουργήσει εκτός δικού της τρόπου αντίληψης. Δεν πρόκειται να το κάνει. Οφείλουμε να αλλάξουμε το status quo. Να της αρπάξουμε τα ηνία της ΕΕ από τα χέρια.
