Η κυβέρνηση της Κούβας βαδίζει προς τη μεγαλύτερη υποτίμηση του Πέσο από την επανάσταση του 1959, αλλά και την κατάργηση του συστήματος διπλού νομίσματος, καθώς το κομμουνιστικό καθεστώς ταλανίζεται από τη βαθύτερη οικονομική μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Το Πέσο που επί δεκαετίες διατήρησε την τεχνητή ισοτιμία ένα προς ένα με το αμερικανικό Δολάριο, θα υποτιμηθεί, ένα Δολάριο θα ισούται με 24 Πέσο, όπως τουλάχιστον ανακοίνωσε ο Πρόεδρος της Κούβας Μιγκέλ Ντιάζ Κανέλ.
Επίσης η κυβέρνηση της Αβάνας καταργεί το εναλλακτικό νόμισμα της χώρας, το Πέσο – ελεύθερης ή διαπραγματεύσιμης ισοτιμίας, το οποίο ήταν διαθέσιμο στην αγορά για τους Κουβανούς. Ο Πρόεδρος Ντιάζ εμφανίστηκε στην τηλεόραση με τον ηγέτη του Κουμμουνιστικού Κόμματος της Κούβας Ραούλ Κάστρο στο πλευρό του, και προειδοποίησε ότι η υποτίμηση του ενός νομίσματος και η κατάργηση του άλλου δεν πρόκειται να αποτελέσει μαγική συνταγή που θα επιλύσει τα οικονομικά προβλήματα, αλλά θεωρούνται αναγκαία βήματα που θα προετοιμάσουν το έδαφος για τη μεταβατική αυτή όπως είπε περίοδο.
Η κομμουνιστική κυβέρνηση ανησυχεί για την πιθανότητα η υποτίμηση του νομίσματος να προκαλέσει κοινωνική και πολιτική αναταραχή, ειδικά μετά τις τελευταίες κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις καλλιτεχνών στην Αβάνα, που ζητούν περισσότερες ελευθερίες και καλύτερα εισοδήματα και συνθήκες ζωής. Γι αυτό και το καθεστώς σχεδιάζει τον πενταπλασιασμό των μισθών, ώστε να αντισταθμίσει τις οικονομικές απώλειες από την υποτίμηση του νομίσματος.
Το 40% όμως του πληθυσμού, είτε εργάζεται. Στη γη, στον ιδιωτικό τομέα είτε στη μαύρη αγορά, και θα πρέπει να αντιμετωπίσει την υποτίμηση χωρίς την κρατική ασπίδα προστασίας. Ο Πάβελ Βιντάλ, οικονομολόγος και πρώην στέλεχος της Κεντρικής Τράπεζας της Κούβας, που σήμερα διδάσκει σε πανεπιστήμιο της Κολομβίας, εκτιμά ότι η κυβέρνηση της Κούβας έχει θέσει σε εφαρμογή ένα σχέδιο – σοκ οικονομικής προσαρμογής, που θα έχει τεράστιες οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες, και ότι θα προσπαθήσει να ελέγξει την κατάσταση και τις εξελίξεις με διοικητικά και κατασταλτικά μέτρα. Η οικονομία της Κούβας έχει εν πολλοίς δολαριοποιηθεί, γι’ αυτό και είναι απολύτως αναγκαία τόσο η ενοποίηση των δύο νομισμάτων όσο και η επικράτηση ενός και μόνο τραπεζικού επιτοκίου.
Το πλήγμα της πανδημίας στην τουριστική βιομηχανία της Κούβας, η κατάρρευση των εξαγωγών στον τομέα των ιατρικών υπηρεσιών και οι σκληρότερες αμερικανικές κυρώσεις, έχουν οδηγήσει την οικονομία της Κούβας σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, τη χειρότερη από το 1990. Το 2019 το καθεστώς επέτρεψε τη λειτουργία κρατικών και ιδιωτικών καταστημάτων που εμπορεύονται σε σκληρό ξένο νόμισμα, με το επιχείρημα ότι δεν διαθέτει το ξένο συνάλλαγμα για την εισαγωγή αγαθών που θα πωλούνται σε Πέσος.
Στο πλαίσιο των νέων μέτρων η κυβέρνηση ανακοίνωσε περικοπές επιδοτήσεων προς τις κρατικές επιχειρήσεις, οι οποίες θα πληγούν και από την κατάργηση του εναλλακτικού νομίσματος, το οποίο και χρησιμοποιούσαν για πληρωμές υποχρεώσεων και μισθών, σε προνομιακό επιτόκιο και φυσικά συνεχή ροή και εκτύπωση νέου νομίσματος. Οι οικονομολόγοι γνωρίζουν φυσικά, ότι εκτός Κούβας, το Πέσο και το εναλλακτικό Πέσο δεν έχουν καμία αξία, και ότι το διπλό νόμισμα, αυξάνει τις εισαγωγές ξένων αγαθών αλλά και θολώνει την εικόνα των κερδών των κρατικών επιχειρήσεων.
Το μέγα ζήτημα είναι πως θα υποδεχθεί τα νέα οικονομικά δεδομένα η πραγματική οικονομία και η κοινωνία, πόσο ισχυρό θα είναι το σοκ, και αν τα διοικητικά και κατασταλτικά μέτρα θα είναι αρκετά για να απορροφηθούν οι κραδασμοί, ή αν θα επιβληθούν μεγαλύτεροι περιορισμοί και αστυνομικά μέτρα με μεγαλύτερο κόστος για τις ελευθερίες και το βιοτικό επίπεδο των Κουβανών. Αξίζει να θυμόμαστε ότι αυτό που οδήγησε στην κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης ήταν η οικονομική δυσπραγία και η ανικανότητα του οικονομικού και παραγωγικού συστήματος να ανταποκριθεί στις σύγχρονες συνθήκες και τις ανάγκες των ανθρώπων.
