Η τυραννία των μειοψηφιών

3306

Γράφει ο Απόστολος Πιστόλας.

Είναι αλήθεια πως έως πριν λίγες δεκαετίες όποιος δεν βρισκόταν μέσα στα όρια που η πλειοψηφία κάθε εποχής είχε θέσει, δεν είχε θέση στην κοινωνία. Ήταν περίεργος, παρίας. Η κοινωνία της πλειοψηφίας του συμπεριφερόταν περιφρονητικά. Κανείς δεν ήθελε να συναναστρέφεται μαζί του, πλην φυσικά των άλλων περίεργων. Τις τελευταίες δεκαετίες και μέσα στο πλαίσιο της φιλελεύθερης αστικής δημοκρατίας που κυριάρχησε στις δυτικές κοινωνίες, αλλού περισσότερο και αλλού λιγότερο, οι άλλοτε παρίες άρχισαν να αγωνίζονται για το κύριο δικαίωμα που τους στερούσε η πλειοψηφία: Το δικαίωμα στην ισότητα. Το δικαίωμα στο οι παρίες να σταματήσουν να είναι παρίες και να έχουν ίσες ευκαιρίες με την πλειοψηφία. Να μην είναι κριτήριο η καταγωγή κάποιου, ο σεξουαλικός του προσανατολισμός, το φύλο, η φυλή για το εάν και πόσο θα προχωρήσει στη ζωή του. Πέρασαν δεκαετίες για να πειστεί ένα σημαντικό κομμάτι της πλειοψηφίας να αποδεχθεί τα μέλη των μειοψηφιών ως άτομα ίσα με εκείνους. Όμως έγινε. Χρειάζεται δουλειά για να το αποδεχθούν ακόμα περισσότεροι; Ναι θα συμφωνήσω. Όντως χρειάζεται. Όμως έχουμε φτάσει σε ένα σημείο όπου το άκουσμα γυναίκας CEO, ομοφυλόφιλου Πρωθυπουργού, μαύρου γιατρού δεν προξενούν έκπληξη όπως πενήντα – εξήντα χρόνια πριν, αλλά θεωρείται ως κάτι το απολύτως φυσιολογικό. Και έτσι πρέπει, διότι κρίθηκαν ως οι αξιότεροι για τις θέσεις ανάμεσα σε όλους τους υποψηφίους. Εδώ έχουμε φτάσει μετά από δεκαετίες αγώνων. Η τυραννία της πλειοψηφίας έχει, σε σημαντικό βαθμό, νικηθεί. 

Ίσες ευκαιρίες πλέον δίνονται. Όλα τα παιδιά έχουν ίσα δικαιώματα απέναντι στην εκπαίδευση. Πηγαίνουν στο ίδιο σχολείο. Διαγωνίζονται στα ίδια θέματα για τις ίδιες θέσεις για την είσοδο στο πανεπιστήμιο. Όλοι, ανεξαρτήτως χρώματος, φυλής, σεξουαλικών προτιμήσεων, μπορούν να κάνουν αίτηση και να ανταγωνιστούν για την ίδια θέση εργασίας. Υπάρχουν εργοδότες οι οποίοι έχουν αρνητική γνώμη για κάποιες από τις μειοψηφίες και άρα στις συγκεκριμένες εταιρίες δεν υφίσταται το «ίσες ευκαιρίες»;. Σαφώς και υπάρχουν. Το ποσοστό τους με τα χρόνια θα μειώνεται, αλλά πάντα θα υπάρχουν παραδείγματα. 

Κατανοώ την άποψη πως είναι θεμιτό μια εταιρεία να έχει υπαλλήλους (όπου εταιρία βάλτε και κοινωνία και όπου υπαλλήλους πολίτες) με διαφορετικό υπόβαθρο/ιστορικό ώστε να υπάρχει πλουραλισμός προσεγγίσεων σε ένα θέμα (εξαρτάται θα μου πείτε τον τομέα, την εταιρεία κλπ. – το δέχομαι). Η τελική απόφαση και πάλι βέβαια θα παρθεί από ένα ή περισσότερα άτομα με συγκεκριμένο/α ιστορικό/α. Κατανοώ, και επικροτώ, και την προσπάθεια να «μην μείνουν έξω» από δουλειές άτομα τα οποία έχουν τα προσόντα, άτομα τα οποία αξίζουν και μπορούν να προσφέρουν στην εργασία και στην κοινωνία μόνο και μόνο επειδή είναι διαφορετικά από τα «αποδεκτά» πρότυπα μιας κοινωνίας πλειοψηφίας. Ανάμεσα σε αυτό βέβαια μέχρι την επιβολή ποσοστώσεων στα πάντα υπάρχει ένα μικρό ποτάμι που εάν το περάσεις δεν έχει επιστροφή. Ρουβίκωνας λέγεται. Εξηγούμαι με παραδείγματα. 

Ήδη ένα ποσοστό των υποψήφιων σε εκλογές πρέπει να είναι γυναίκες. Αυτό επαρκεί για να «σπρώξει» γυναίκες να ασχοληθούν με τα κοινά αλλά όχι πολίτες να τις ψηφίσουν. Κι εάν στο μέλλον αποφασιστεί πως το 40% της Βουλή θα πρέπει να είναι γυναίκες; Θα μας δίνονται δύο λίστες από κάθε κόμμα και θα ψηφίζουμε ξεχωριστά; Σε άλλες δυτικές χώρες υπάρχει ποσόστωση στον αριθμό των υπαλλήλων στις εταιρίες. Γνωρίζω άτομα που ενώ είχαν πολύ περισσότερα προσόντα έχασαν τη θέση λόγω ποσοστώσεων. Ένα απλό παράδειγμα: μαύρος μουσουλμάνος με διδακτορικό και δέκα χρόνια προϋπηρεσία στη συγκεκριμένη θέση έχασε τη θέση από λευκή γυναίκα δίχως διδακτορικό και τρία χρόνια προϋπηρεσίας. Ο λόγος; Δεν είχε πολλές γυναίκες η εταιρεία. 

Και γιατί να σταματήσει η ποσόστωση στις γυναίκες; Γιατί να μην έχουμε ποσόστωση και με βάση τη θρησκεία; Οι μουσουλμάνοι δεν έχουν διαφορετικό σύστημα αξιών από τους χριστιανούς; Δε σκέφτονται διαφορετικά; Να μη βάλουμε ποσόστωση ανάλογα με τον μουσουλμανικό πληθυσμό σε κάθε χώρα; Γιατί να μην ισχύει το ίδιο και για τους ομοφυλόφιλους; Και όταν μετά από κάποια χρόνια το να ανήκεις στη μειοψηφία των ομοφυλόφιλων περάσει στο παραδοσιακό κομμάτι μιας κοινωνίας γιατί να μη μπει ποσόστωση και για τα άφυλλα άτομα που τότε θα είναι μειοψηφία; Και ποιος θα κρίνει στο μέλλον τον ποσοστώσεων εάν ο αιτών για δουλειά δεν πει ψέμματα πχ για τη θρησκεία ή τις σεξουαλικές προτιμήσεις του για να μπει μέσα στις ποσοστώσεις; Και ένας μαύρος μουσουλμάνος θα μπαίνει στην ποσόστωση της φυλής ή της θρησκείας; 

Και γιατί να έχουμε ποσοστώσεις μόνο με βάση συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που στο κάτω κάτω δεν αποτελούν κριτήριο αξιοσύνης; Γιατί να μην υπάρχει ποσόστωση με βάση το οικογενειακό εισόδημα και να δίνεται ευκαιρία σε παιδιά φτωχότερων οικογενειών ανεξαρτήτου φυλής, σεξουαλικής προτίμησης, θρησκείας να ανέλθουν «κοινωνικά σκαλιά» εφόσον το αξίζουν (όπως γίνεται πχ με τις υποτροφίες); Μήπως ένα πλούσιος μαύρος έχει λιγότερες ευκαιρίες από έναν πλούσιο λευκό σε σχέση με έναν φτωχό λευκό; Πώς κρίνουμε ποιος εκ των δύο σκέφτεται (πιο) διαφορετικά; Γιατί προκρίνουμε την εμφανή διαφορετικότητα και όχι αυτή της ουσίας; 

Μέσα σε μια απολύτως θεμιτή προσπάθεια να σηκώσουμε κάθε κομμάτι της κοινωνίας, να βγούμε από την τυραννία της πλειοψηφίας, έχει χαθεί το μέτρο. Αντί να υπάρχει ισότητα, αξιοσύνη και αξιοκρατία θα δημιουργηθούν μέσω των ποσοστώσεων πάλι ομάδες οι οποίες θα είναι «λίγο πιο ίσοι από τους ίσους». Κινδυνεύουμε στο μέλλον άτομα που δεν ανήκουν σε καμία μειοψηφία να προσπαθήσουν να ενταχθούν σε κάποια ώστε να μπορέσουν να προχωρήσουν στη ζωή τους. Αντί το αγκάλιασμα της διαφορετικότητας να γίνει με κατανόηση, αρχίζει να γίνεται με επιβολή. Είμαστε, εάν όχι ένα, δύο βήματα πριν διαβούμε τον Ρουβίκωνα. Πόσο απέχουμε άραγε από την εποχή της τυραννίας των μειοψηφιών; 

ΥΓ: Μήπως στο μέλλον βγει και ποσόστωση για εμάς τους αριστερόχειρες που αποδεδειγμένα σκεφτόμαστε διαφορετικά από τους δεξιόχειρες;