Γράφει ο Γιάννης Κίτσος.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους κάποιος λαμβάνει την απόφαση να επισκεφτεί π.χ. μια θεατρική παράσταση. Για κάποιους κριτήριο αποτελεί η ποιότητα του έργου και συντελεστών της. Επιλέγουν να πάνε σε έργα κορυφαίων θεατρικών συγγραφέων εκτελεσμένα από ταλαντούχους συντελεστές. Για κάποιους άλλους κριτήριο τους αποτελεί η σεξουαλικότητα και παρουσιαστικό των συντελεστών της, ανεξαρτήτως θεατρικού συγγραφέα και ταλέντου. Επιλέγουν να πάνε σε παραστάσεις που συντελεστές τους είναι πρόσωπα που τους έλκουν παρουσιαστικά και σεξουαλικά. Το ένα βέβαια δεν αναιρεί το άλλο. Δηλαδή, θα μπορούσε να υπάρξει θεατρική παράσταση που να συνδυάζει τόσο ποιότητα όσο και σεξουαλικότητα και παρουσιαστικό.
Όταν, όμως, κανείς επιλέγει να παρακολουθήσει μια παράσταση έχοντας ως μοναδικό του κριτήριο την σεξουαλικότητα νομοτελειακά δεν τον απασχολεί η επαγγελματική και καλλιτεχνική πορεία και ποιότητα των συντελεστών της, αλλά το παρουσιαστικό και ο τρόπος που εκφράζονται σεξουαλικά. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος δε να το αξιολογήσει κανείς αυτό παρά μόνο μέσα από την παρακολούθηση της προσωπικής ζωής των συντελεστών μιας παράστασης. Μόνο μέσα από την προσωπική ζωή μπορεί να γίνουν γνωστές οι σεξουαλικές ή όποιες άλλες προτιμήσεις και να κρατάς οπτική επαφή με τα σωματικά προσόντα κάποιου.
Ένα παράδειγμα της εμμονής και συνήθειας κάποιων να ασχολούνται με την προσωπική ζωή των άλλων και οι τελευταίοι να επιθυμούν να την επιδεικνύουν σε δημόσια και κοινή θέα αποτελούν και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ένα από αυτά, το πιο χαρακτηριστικό, το Instagram, είναι γεμάτο από φωτογραφίες και βίντεο των αποκαλούμενων influencers – εκείνος που ασκεί επιρροή – που μέσα από την προσωπική τους ζωή προωθούν εκτός από διάφορους τρόπους ζωής και εμπορικά προϊόντα και υπηρεσίες. Τα πάντα όλα ή και όλα τα πάντα.
Ο επιτυχημένος influencer είναι εκείνος που έχει πολλούς followers – ακολούθους. Όσο περισσότεροι οι ακόλουθοι τόσο μεγαλύτερη και πιο επιτυχημένη η επιρροή του ατόμου που ασκείται. Στην μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων η επιτυχία μιας ανάρτησης δεν κρίνεται από την καλλιτεχνική και αισθητική της ποιότητα αλλά από το κατά πόσο επιλέγει κανείς να εκτεθεί προσωπικά και σωματικά. Και σε όλο αυτό μαζικές στρατιές τρολ και προπαγανδιστών.
Όλα αυτά τα μέσα βέβαια καθαυτά δεν σπέρνουν από μόνα τους την διαφθορά. Είναι πολύ χρήσιμα και αναγκαία μάλιστα. Κανείς δεν είναι εχθρός της προόδου όταν αυτή υπερασπίζεται και προβάλει την αλήθεια. Διεφθαρμένος είναι ο τρόπος που επιλέγει κανείς να τα αξιοποιήσει. Βρισκόμαστε, λοιπόν, στο σημείο που αληθές είναι το δημοφιλές και το δημοφιλές το αληθές.
Την ίδια εικόνα πάνω-κάτω βρίσκουμε και σε πολλές εκπομπές της τηλεόρασης. Το περίμενε ποτέ κανείς ότι θα θέλουν να βγουν τόσοι Έλληνες στην τηλεόραση να γελοιοποιηθούν; Η ποσότητα και επαναληψιμότητα των reality shows και η μαζικής τους τηλεθέαση απαντάει με μεγάλη ακρίβεια στο παραπάνω ερώτημα.
Και αυτό έγκειται κυρίως στο γεγονός ότι έχει επικρατήσει σήμερα περισσότερο από ποτέ η απελευθέρωση από το σεξ να νοείται, λανθασμένα, η εμμονή να το έχει μόνιμα στο μυαλό του κανείς με την προϋπόθεση ότι μπορεί να δοκιμάζει ότι επιθυμεί, με όποιον επιθυμεί, όποτε το επιθυμεί και όπου το επιθυμεί. Η απελευθέρωση από το σεξ, δυστυχώς, δεν θεωρείται η ελευθερία να μην εξαρτώμαι από αυτό. Να μην το σκέφτομαι. Δεν υποστηρίζω βεβαίως να πάψουμε να ενδιαφερόμαστε για το σεξ, αλλά όταν διαδίδουμε την απελευθέρωση από αυτό, αντιλαμβάνεστε ότι δεν μπορούμε να κακοποιούμε και να παρερμηνεύουμε την χρήση και σημασία της. Κάποιον εμμονικό με το σεξ δεν μπορούμε να τον αποκαλούμε απελευθερωμένο σεξουαλικά επειδή επιλέγει να βρίσκεται με άλλο σύντροφο διαφορετικού ή και ανεξαρτήτως φύλου κάθε βράδυ.
Πέραν της σεξουαλικής «απελευθέρωσης», είναι πλέον αδιαμφισβήτητο ότι διανύουμε την εποχή του ναρκισσισμού, της πολιτική ορθότητας και των πολλών ένοχων απολαύσεων. Την εποχή όπου έχει κυριαρχήσει η εικόνα, ακόμα και από μικρές μειοψηφίες, να θεωρούν τον εαυτό του πιο σημαντικό συγκριτικά με τους υπόλοιπους, να πιστεύουν πως έχουν πάντα δίκιο και να θεωρούν ότι ο κόσμος «τους χρωστάει».
Πολλά σύγχρονα κινήματα, από τους «black lives matter», τους «make America great again», τους antifa, διάφορους δικαιωματιστές, μέχρι και τους gay pride, διακρίνονται από όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Τα παραδείγματα αυτών των κινημάτων αποδεικνύουν το πόσο μυωπικά βλέπουν οι συγκεκριμένες μειοψηφίες τον κόσμο. Σε αυτά τα κινήματα, οι ανάγκες και τα συναισθήματα των υπόλοιπων ανθρώπων τους φαίνονται πολύ μακρινά. Δεν διαθέτουν καθόλου την οικουμενικότητα αντίστοιχων κινημάτων του παρελθόντος. Κινήματα μέσα στα κατάλοιπα, στα συμπλέγματα και ενίοτε ρατσισμό. Ένας αγελαίος πολιτισμός. Το ακόμη πιο παράδοξο και παράλογο μαζί είναι ότι μας ζητούν να σεβαστούμε την προσωπική τους ζωή την οποία όμως όλοι αυτοί πρώτα επιλέγουν να βγάζουν σε δημόσια και κοινή θέα.
Ο μικροαστισμός απλώνεται σε όλο και πιο ευημερούσες κοινωνίες. Αυτή η αρέσκεια της κατοχής και η βασιλεία της μετριότητας. Η λογική του να γίνουν όλοι υποκείμενα έχει καταργήσει και την όποια αντικειμενικότητα. Πλήρη απουσία αντικειμενικότητας μπορούμε να διαφθείρουμε τα πάντα. Γιατί, διαφθορά είναι και η εμπορευματοποίηση προτύπων και θεσμών. Διαφθείρουμε ένα αγαθό, μια δραστηριότητα ή μια κοινωνική πρακτική, κάθε φορά που τα αντιμετωπίζουμε με κριτήρια κατώτερα από εκείνα που τους αρμόζουν. Τα πάντα έχουν γίνει αντικείμενο αγοραπωλησίας.
Το ακόμα πιο επικίνδυνο είναι ότι η παραπάνω πραγματικότητα έχει επικρατήσει και μέσα στην πολιτική. Μπορεί ποτέ μια αστική δημοκρατία, ένα κράτος δικαίου να λειτουργήσει μόνο με όρους σεξουαλικότητας, δημοφιλίας, φύλου ή και χρώματος του δέρματος; Μπορεί να λειτουργήσει ορθά, όχι σεβόμενη την διαφορετικότητα – παρεμπιπτόντως όταν είμαστε όλοι διαφορετικοί, που είμαστε, δεν είμαστε ίσοι -, αλλά ζώντας μόνο με τους όρους των μειοψηφιών;
Είναι πολύ όμορφα εδώ, λένε πολλοί με σύνδρομο κάρμα-νιρβάνα. Και όμως γύρω υπάρχει τόση παρακμή. Μια κοινωνία με συμπτώματα μελαγχολικής παράλυσης που λιμοκτονεί πνευματικά και ηθικά. Πολλοί θα με πουν απαισιόδοξο. Θα διαφωνήσω πλήρως! Το να σφυρίζεις στο σκοτάδι δεν φέρνει το φως…
