Κάθε χρόνο αυτή την ημέρα τιμάται η μνήμη του Πατριάρχη Αλεξανδρείας, Άγιου Κύριλλου. Ποια είναι η σχέση του Αγίου με την φιλόσοφο Υπατία και την βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας;
Του Χρήστου Καζαντζόγλου
Ο Κύριλλος, όταν ανέβηκε στον Πατριαρχικό θρόνο έβαλε στο στόχαστρο την Ελληνίδα νεοπλατωνική φιλόσοφο, αστρονόμο και μαθηματικό, Υπατία, λόγο της σχέσης της με τον Ορέστη, τον έπαρχο της πόλης, που ήταν ειδωλολάτρης.
Στις 8 Μαρτίου του 415 πΧ δολοφονήθηκε με χαρακτηριστική αγριότητα από μια ομάδα φανατισμένων χριστιανών, που την αποτελούσαν μοναχοί και οπαδοί του Κυρίλλου, οι φανατικοί αφού την συνέλαβαν την διαμέλισαν και πέταξαν τα κομμάτια από το άψυχο κορμί της στην κεντρική πλατεία της πόλης.
Τα κίνητρα του δεν ήταν θρησκευτικά, αλλά, πολιτικά, με κύριο λόγο την μη συμφιλίωση του επάρχου με τον ίδιο.
Ο Άγιος Κύριλλος έζησε σε μια εποχή όπου το σπαθί ήταν ο νόμος και όχι η λογική, ο ίδιος προσωπικά πολέμησε εναντίον των Εθνικών και των διαφόρων αιρέσεων, αλλά και κατά των Ιουδαίων, η Αλεξάνδρεια ήταν ένα σταυροδρόμι λαών και μια πόλη πνευματικό κέντρο, η δολοφονία της Υπατίας επέφερε τον πολιτιστικό μαρασμό και το τέλος της χρυσής εποχής της πόλης.
Το αποκορύφωμα ήταν η καταστροφή της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, η βιβλιοθήκη κατασκευάστηκε τον 3ο αιώνα πΧ επί βασιλείας Πτολεμαίου Α΄ Σωτήρα, ιδρυτή της Δυναστείας των Πτολεμαίων και άντεξε για έναν αιώνα. Βρισκόταν στο ΒΑ τομέα της πόλης. Σκοπός της Βιβλιοθήκης ήταν να συλλέξει όλη τη γνώση του γνωστού τότε κόσμου.
Η βιβλιοθήκη καταστράφηκε αρκετές φορές στην διάρκεια της ύπαρξης της, δυο φορές την έκαψαν και την λεηλάτησαν οι Ρωμαίοι, μια φορά έγινε με παρακίνηση του αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας Θεόφιλου μετά από διάταγμα του Αυτοκράτορα Θεοδοσίου, αλλά, το αποκορύφωμα ήρθε από τους Άραβες όταν ο χαλίφης Ομάρ είπε: «Αν περιέχουν αυτά τα χειρόγραφα ό,τι και το Κοράνιο είναι περιττά. Αν περιέχουν πράγματα αντίθετα, τότε είναι επιζήμια»…
Η Υπατία και η βιβλιοθήκη έζησαν σε μια εποχή όπου οι σφοδρές κοινωνικές, θρησκευτικές και πολιτικές αντιθέσεις ενός κόσμου διαρκώς άλλαζαν μορφή και ο άνθρωπος έβρισκε την λύση μέσα από την βία και την καταστροφή. Κάνεις δεν μπορεί να γνωρίζει πως θα ήταν ο κόσμος μας αν η γνώση της βιβλιοθήκης είχε επιβιώσει στο βάθος των αιώνων, όπως και τα συγγράμματα της φιλόσοφου που τα έργα της χάθηκαν και παρέμειναν μόνο οι τίτλοι τους μέσα από τις επιστολές που είχε με τον Συνέσιο ο οποίος τη συμβουλευόταν για την κατασκευή του Αστρολάβου.
